بررسی شیوه‌های تصویرگری با سازها و موسیقی در قصاید خاقانی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: تشخیص, Persian language, aesthetics, خاقانی, Arabic language, تصویرسازی, توصیف, emphasis, finding equivalents, سازها و اصطلاحات موسیقی,
چکیده مقاله :
مقاله حاضر می کوشد به تبیین جایگاه سازها و اصطلاحات موسیقی در تصویرسازی قصاید خاقانی بپردازد. هدف از انجام این تحقیق، پاسخ دادن به این پرسش است که خاقانی به چه منظور و تا چه‌اندازه و به چه شیوه‌هایی سازها و اصطلاحات موسیقی را در تصویرسازی به کار برده و از چه شگردهای هنری بهره برده است. در این مقاله ابتدا به جمع آوری و دسته بندی ابیاتی که شاعر در آن‌ها از اصطلاحات و آلات موسیقی در تصویرپردازی استفاده کرده است پرداخته ایم؛ سپس ساز ها و اصطلاحات موسیقی بر اساس کاربردشان در تصویرسازی دسته‌بندی و تحلیل شده اند و برخی از دشواری هایی که مربوط به اصطلاحات موسیقی و سازها بوده است، برطرف شده است. در نهایت می توان گفت که مطابق بررسی ها و مشاهدات انجام شده در قصاید خاقانی، از شکل ساز ها و آهنگ های سازها آن‌ها و اصطلاحات موسیقی به شیوه‌ای هنرمندانه برای تصویرسازی و تصویرپردازی‌های متنوع به کار گرفته شده اند؛ هم‌چنین از اسامی آلات و اصطلاحات موسیقی به منظور مضمون سازی برای ساختن مضامین هنرمندانه استفاده شده است. برخی از این مضامین در قصاید خاقانی به شکل یکسان با تفاوت هایی تکرار می شوند.
Language is the most important means of communication and link among human beings to express their concepts and is a symbolic system for communication. In order for the messages to be conveyed successfully between the interlocutors, it is sometimes necessary to be accompanied by certain signs so that the recipient of the message receives what was exactly meant by the addresser. This process in Arabic and Persian is known as “Emphasizing or the Emphasis”. This study, using an inductive-inferential research design within a linguistic approach, tried to investigate the functions of the emphatic devices as tools, function words and style in the contemporary Arabic language while finding their Persian equivalents. The findings revealed that the emphatic tools have lost their emphatic role in modern Arabic and are solely used for the sake of textual coherence; therefore, there is no equivalent for them in Persian. The emphatic role of some of these words such as “Ghad” have been fainted and just play a role in determining the type of the verb. Another group of them like “Emphatic N” is rarely used in modern texts. However, emphatic styles have still kept their emphatic role and their equivalents can be easily found in Persian.
1ـ امامی، نصرالله. ارمغان صبح. تهران: جامی، 1387.
2ـ حسنی، سعدی. تاریخ موسیقی از پیدایش تا دوره کلاسیک. تهران: انتشارات بنگاه صفی‌علیشاه، (بیتا).
3ـ خاقانی شروانی. دیوان خاقانی شروانی. تهران: زوار، چاپ نهم، 1388.
4ـ خالقی، روح الله. نظری به موسیقی. تهران: آفتاب، 1316.
5ـ دهخدا. لغتنامه. ج4، 5، 8، تهران: موسسه لغتنامه دهخدا، 1377.
6ـ ستایش‌گر، مهدی. واژه‌نامه موسیقی ایران زمین. تهران: اطلاعات، 1374.
7ـ ــــــــ ، ـــــ . واژه‌نامه موسیقی ایران زمین. ج 2، تهران: اطلاعات، 1375.
8ـ سجادی، ضیاالدین. لغات تعبیرات. اصطلاحات دیوان خاقانی، 1363.
9ـ شفیعی‌کدکنی، محمدرضا. صور خیال در شعر فارسی. تهران: انتشارات آگاه، چاپ سوم، 1366.
10ـ شعبانی، عزیز. شناسایی موسیقی ایران (سازهای ملی)، ج 2. شیراز: چاپخانه مصطفوی، 1351.
11ـ طغیانی، اسحاق و دیگران، « توصیف و تصویرگری در منظومه حماسه علینامه»، نشریه دانشکده ادبیات و علوم انسانی: دانشگاه باهنر کرمان، 1385.
12ـ فتوحی، محمود. بلاغت تصویر. تهران: سخن، چاپ دوم، 1389.
13ـ کزازی، میرجلال‌الدین. رخسار صبح. تهران: مرکز، 1376.
14ـ کمال پورتراب، مصطفی. تئوری موسیقی. تهران: چشمه، چاپ دوم، 1369.
15ـ معین، محمد. فرهنگ معین. ج3، تهران: امیرکبیر، چاپ هجدهم، 1380.
_||_