بررسی تطبیقی زیبایی‌شناسی تأکید و ادوات آن در زبان و ادبیات عربی و زبان و ادبیات فارسی
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: زبان عربی, زبان فارسی, زیبایی‌شناسی, Persian language, aesthetics, Arabic language, تأکید, معادل‌یابی, emphasis, finding equivalents,
چکیده مقاله :
زبان مهم‌ترین ابزار ارتباط و پیوند میان انسان‌ها برای بیان مفاهیم ذهنی آن‌ها و مجموعه‌ای از نشانه‌هاست که برای پیام‌رسانی به کار می‌رود. برای آنکه این پیام‌ها به راحتی از گوینده به شنونده منتقل شود، گاهی با نشانه‌هایی همراه می‌گردد تا شنونده همان پیامی را که مورد نظر گوینده است دریافت کند. یکی از این نشانه‌ها در زبان عربی و فارسی، تأکید یا توکید است که ضمن ایجاد طراوت و زیبایی در ساختار، به اقتضای شرایط گیرنده و فرستنده، گوینده موظف است که از آن به عنوان عنصر اساسی و اثر گذار بهره جوید تا علاوه بر خلق اثری زیبا در ساختار، پیامی شیوا و رسا و مؤثر را نیز عرضه کند. این پژوهش با تکیه بر روش توصیفی ـ تحلیلی و با رویکرد زیبایی‌شناختی،می‌کوشد ضمن ارائة کارکرد نشانه‌های تأکید به بررسی کاربرد و نقش آن در زبان عربی بپردازد و معادل‌های آن را در زبان فارسی بررسی کند. یافته‌های این تحقیق نشان می‌دهد که اولاً برخی از ابزار‌های تأکید در زبان عربی، در زبان فارسی معادلی مناسب دارند و برخی دیگر مختص زبان عربی یا فارسی‌اند. و ثانیا انتخاب عبارت یا درجات مختلف تأکید و یا حتی بدون چاشنی تأکید کاملا هوشمندانه، هدفمند، و در خدمت محتوا و به منظور مناسب‌سازی کلام با نیاز گیرندة پیام و تأثیر‌گذاری هر چه بیشتر و بهتر در اوست.
Language is the most important means of communication and link among human beings to express their concepts and is a symbolic system for communication. In order for the messages to be conveyed successfully between the interlocutors, it is sometimes necessary to be accompanied by certain signs so that the recipient of the message receives what was exactly meant by the addresser. This process in Arabic and Persian is known as “Emphasizing or the Emphasis”. This study, using an inductive-inferential research design within a linguistic approach, tried to investigate the functions of the emphatic devices as tools, function words and style in the contemporary Arabic language while finding their Persian equivalents. The findings revealed that the emphatic tools have lost their emphatic role in modern Arabic and are solely used for the sake of textual coherence; therefore, there is no equivalent for them in Persian. The emphatic role of some of these words such as “Ghad” have been fainted and just play a role in determining the type of the verb. Another group of them like “Emphatic N” is rarely used in modern texts. However, emphatic styles have still kept their emphatic role and their equivalents can be easily found in Persian.
1ـ آذرنوش، آذرتاش، آموزش زبان عربی 1. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1366.
2ـ آذرنوش، آذرتاش، آموزش زبان عربی 2. تهران: مرکز نشر دانشگاهی، 1367.
3ـ ابن منظور، جمال‌الدین محمد بن مکرم. لسان العرب. به کوشش علی شیری. بیروت: دار إحیاءِ التراث العربی، 1408.
4ـ ابن‌هشام الأنصاری، جمال‌الدین. مغنی‌اللّبیب عَن کتب الأعاریب. قم: مکتبه سیّدالشّهداء، چاپ پنجم، 1406.
5ـ اصغری، جواد، رهیافتی نو بر ترجمه از زبان عربی. تهران: انتشارات جهاد دانشگاهی، 1386.
6ـ انوری، حسن و حسن احمدی گیوی. دستور زبان فارسی 2. چاپ بیست و دوم، تهران: میلاد نور، چاپ اول، 1382.
7ـ أنیس، ابراهیم و همکاران. المعجم الوسیط. استانبول: دار الدعوه، 1410.
8ـ تفتازانی، سعدالدّین. مختصرالمعانی. تحقیق عبدالحمید محمّد محیی‌الدّین، قم: سیّد الشّهداء، 1409.
9ـ جرجانی، سیّد شریف علیّ‌بن محمّد. کتاب التّعریفات. بیروت: دار إحیاء التّراث العربی، چاپ اول، 2003.
10ـ جیگاره، مینا، «اسلوب‌های تأکید در زبان قرآن» فصلنامة علمی‌ـ پژوهشی دانشگاه الزّهراء (س)، ش 52، 1383ش، صص 55ـ73.
11ـ حسن، عبّاس. النّحو الوافی. قاهره: دارالمعارف، 1966.
12ـ دقر، عبدالغنی. معجم‌النّحو: فرهنگ عربی‌ـ فارسی. ترجمة فاطمه مدرّسی. ارومیّه: دانشگاه ارومیّه، 1381.
13ـ زرکوب، منصوره. روش نوین فنّ ترجمه. اصفهان: انتشارات مانی، چاپ اوّل، 1373.
14ـ صلح‌جو، علی، گفتمان و ترجمه. تهران: نشر مرکز، چاپ سوم، 1388.
15ـ فاتحی‌نژاد، عنایت‌الله و سیّدبابک فرزانه. درآمدی بر مبانی ترجمه. تهران: مؤسّسة فرهنگی انتشاراتی آیه، 1388.
16ـ فاضلی، محمّد. شیوه‌های بیان قرآن کریم. مشهد: انتشارات دانشگاه فردوسی، چاپ اول، 1382.
17ـ فرشیدورد، خسرو، دربارة ادبیّات و نقد ادبی. تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ اول، 1363.
18ـ معروف، یحیی. فنّ ترجمه. تهران: انتشارات سمت، چاپ اول، 1389.
19ـ معلوف، لوییس. المنجد فی اللغه. قم: انتشارات اسماعیلیان، 1365.
20ـ ناظمیان، رضا. روش‌هایی در ترجمه از عربی به فارسی. تهران: انتشارات سمت، 1381.
21ـ هاشمی، احمد. جواهرالبلاغه فی المعانی و البیان و البدیع. بیروت: دارالکتب العلمیّه، 1998م.
22ـ یاکوبسن، رومن. زبان‌شناسی و شعرشناسی. ترجمة کوروش صفوی. تهران: پژوهشگاه فرهنگ و هنر اسلامی، 1388.
_||_