زیبایی‌شناسی چهار حسن ادبی در دیوان شاب الظریف
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
اسماعیل اسلامی
1
(استادیار گروه زبان و ادبیّات عربی، واحد جیرفت، دانشگاه آزاد اسلامی، جیرفت، ایران.)
کلید واژه: حسن تعلیل, دیوان شعر, محسنات ادبی, زیبایی‌شناسی, شاب الظریف,
چکیده مقاله :
شاب الظریف از شاعران عرب‌زبان سوری دوره مملوکی است که در به کار انواع صناعات و آرایه‎های ادبی مهارت بسیار داشت . از جمله آرایه‌های زیبا و مورد توجه وی چهار آرایه حسن مطلع، حسن ختام، حسن تخلص و حسن تعلیل است. در پژوهش حاضر، این چهار حسن ادبی در دیوان شاب الظریف از جنبه زیبایی‌شناسی مورد بررسی قرار می‌گیرد. نگارنده جستار حاضر را به روش توصیفی- تحلیلی و بر مبنای مطالعات کتابخانه‌ای انجام داده و به این نتیجه دست یافته است که شاب الظریف چهار حسن ادبی حسن مطلع، حسن ختام، حسن تخلص و حسن تعلیل را بسیار هنرمندانه به کار برده است که از میان این محسنات، حسن تعلیل در مقایسه با دیگر موارد، به دلیل همراه بودن با آرایه‌های بیانی چون تشبیه و استعاره، جزء صورت‌های تخییلی و خیال‌انگیزِ بلاغت به شمار می‌آید. شاب الظریف با بهره‌گیری از این محاسن ادبی بعد از بنا نهادن سخن خود و رعایت اقتضای مخاطب، بر لطف و رونق کلام خویش افزوده و در نهایت سبب جلب توجه مخاطب شده است.
Shab al-Zarif is one of the Syrian Arabic-language poets of the Mamluk period who was very skilled in the use of various genres and literary arrays. Among his beautiful and interesting arrays are four arrays: Hasan Tahir, Hassan Khatam, Hassan Tafam and Hassan Talil. In the present research, these four literary virtues in Shab al-Zarif's Diwan are examined from the aspect of aesthetics. The author of the present essay has done it in a descriptive-analytical way and based on library studies and has come to the conclusion that Shab al-Zarif has used the four literary virtues: Hassan Tahir, Hassan Khatam, Hassan Tafam, and Hassan Talil in a very artistic way. These merits, Hasan Talil compared to other cases, due to being accompanied by expressive arrays such as similes and metaphors, are among the imaginative and imaginative forms of rhetoric. By taking advantage of these literary qualities, Shab al-Zarif has increased the grace and prosperity of his speech after establishing his speech and meeting the needs of the audience, and has finally attracted the attention of the audience.
_||_