زیست¬جهان زنانه و نسبت آن با اندیشه¬های انحطاط-شناسانه در داستانهای کوتاه صادق هدایت (بر اساس نظریۀ نقد تاریخی ـ اجتماعی کلود دوشه)
محورهای موضوعی : ادبیات فارسی
کلید واژه: کلیدواژه¬ها: صادق هدایت, کلود دوشه, زنان, انحطاط, نظریۀ تاریخی- اجتماعی.,
چکیده مقاله :
چکیده صادق هدایت در زمرۀ روشنفکران و نخبگانی قلمداد می¬شد که به موقعیت انحطاطی ایران باور داشت و آن را فرآیندی تاریخی می-دانست. با تکیه بر چنین باوری می¬توان موقعیت زنان در داستان¬های صادق هدایت را به نوعی بازنمود این موقعیت انحطاطی دانست. در واقع وجه واقع¬گرایانۀ داستان¬های صادق هدایت به اندازه¬ای بالا و ملموس است که بر اساس چارچوب تئوری نقد اجتماعی- تاریخی کلود دوشه، مبنای این روایت¬ها، واقعیت-های اجتماعی و تاریخی است که روایت با تکیه بر آنها صورتبندی شده¬است. بر این مبنا، حجم انبوهی از خُلقیات، هنجارها، ارزش¬ها، مناسبات اجتماعی، مکانیزم¬های سلطه و اقتدار، باورها و دیدگاه¬های منحط و استمرار وضعیت¬های ایستای اجتماعی، واقعیتهایی اجتماعی ـ تاریخی¬اند که زنان را در معرض حجم قابل توجهی از خشونت¬های کلامی و جنسیتی، پدرسالاری اقتدارگرایانه، هنجارها و خُلقیات تثبیت شدۀ مردسالارانه، نادیده گرفته شدن¬های مستمر، تحقیر شدن¬ها و ماندن در موقعیتی در حاشیه و خاموش قرار می¬دهند. در این پژوهش، پرسش اصلی این است که با توجه به دیدگاههای انحطاط¬شناسانۀ صادق هدایت، بازنمایی واقع¬گرایانۀ موقعیت زنان در داستان¬های کوتاه وی چگونه بر اساس نظریۀ کلود دوشه قابل توضیح است؟ بر این اساس، فرضیه این است که نسبت میان موقعیت زنانه و انحطاط اجتماعی و فرهنگی ایران در این روایت¬ها، نسبتی معنادار است؛ به¬نحوی که قرار دادن این روایت¬ها در کنار بینش کلان¬تر صادق هدایت می¬تواند این مدعا را ثابت کند.
Abstract Sadegh Hedayat was considered among intellectuals and elites who believed in Iran's decadent situation and considered it a historical process. Relying on this belief, the position of women in Sadegh Hedayat's stories can be seen as a kind of representation of this decadent situation. In fact, the realistic aspect of Sadegh Hedayat's stories is so high and tangible that according to the framework of the theory of social-historical criticism of Claude Deuche, the basis of these narratives are social and historical realities that the narrative It is based on them. Based on this, a large amount of morals, norms, values, social relations, mechanisms of dominance and authority, degenerate beliefs and views and the continuation of social static situations are socio-historical realities that make women They are exposed to a significant amount of verbal and gender violence, authoritarian patriarchy, established patriarchal norms and morals, they are continuously ignored, humiliated and remain in a marginalized and silent position. In this research, the main question is that according to Sadegh Hedayat's decadent views, how can the realistic representation of the position of women in his short stories be explained based on Douche's theory? Based on this, the hypothesis is that the ratio between women's position and the social and cultural decline of Iran in these narratives is a meaningful ratio in such a way that placing these narratives next to the greater insight of Sadegh Hedayat can support this claim, to prove.
آرین¬پور، یحیی، زندگی و آثار هدایت، تهران: انتشارات زوار، چاپ هشتم، 1380.
آخوندزاده، فتحعلی، مکتوبات کمال¬الدوله، به¬کوشش م.ب. مؤمنی، بی‌جا، بیتا.
احمدی خراسانی، نوشین، مجموعۀ آراء و دیدگاه¬های فمینیستی، جلد دوم، تهران: انتشارات توسعه، چاپ سوم، 1382.
اسحاق¬پور، یوسف، بر مزار صادق هدایت، ترجمۀ باقر پرهام، تهران: انتشارات فرهنگ جاوید، چاپ دوم،
1399.
باقری، خسرو، مبانی فلسفی فمینیسم، تهران: وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، دفتربرنامه‌ریزی اجتماعی و مطالعات فرهنگی، چاپ دوم، 1382.
بی‌نام، نوشته‌های پراکندۀ صادق هدایت، تهران: انتشارات امیرکبیر، چاپ دوم، 1344.
بهارلوئیان، شهرام؛ اسماعیلی، فتحالله، شناخت‌‌نامۀ صادق هدایت، تهران: نشر قطره، چاپ اول، 1379.
جورکش، شاپور، زندگی، عشق و مرگ از دیدگاه صادق هدایت، تهران: انتشارات آگاه، چاپ اول،
1377.
رحمانیان، داریوش، تاریخ علت¬شناسی انحطاط و عقب¬ماندگی ایرانیان و مسلمین، تهران: نشر خاموش، چاپ اول، 1399.
کرمانی، میرزا آقاخان، صدخطابه، به¬کوشش محمد جعفر محجوب، تهران: نشر چشمه، چاپ دوم، 1395.
همایون کاتوزیان، محمد علی، صادق هدایت از افسانه تا واقعیت، ترجمۀ فیروزه مهاجر، تهران: انتشارات طرح نو، چاپ دوم، 1377.
هدایت، صادق، پروین دخت ساسان. تهران: فردوسی، چاپ اول، 1309.
ـــــــــــــ، ترانه‌های خیام، تهران: جاویدان، 1356.
ـــــــــــــ، تجلی، بی‌جا، بیتا.
ـــــــــــــ، حاجی¬آقا، تهران: نشر مجلۀ سخن، چاپ پنجم، 1363.
ـــــــــــــ، زنده به گور، تهران: انتشارات مجید، 13767.
ـــــــــــــ، سگ ولگرد، تهران: انتشارات امیرکبیر، 1353.
ـــــــــــــ، سه قطره خون، تهران: انتشارات جامه داران، 1343.
Duchet, Claude. Une ecriture de la socialite. paris: seuil, 1973.
------------------. Sociocritique, paris, Nathan, 1979.
Robin, rigine. la sociogramme en question. Le dehors et le dedans du texte. Discours social, 5 (1-2), 1-5, 1993.
References
Arinpour, Yahya. Hedayat's life and works. 8th edition, Tehran: Zovar, 2001.
Akhundzadeh, Fathali. The letters of Kamal al-Doulah. Through the efforts of M.B. Believer, without place, without faith.
Ishaqpour, Yusuf. On the grave of Sadegh Hedayat. Translated by Baqer Parham, Farhang Javed, Tehran, 2020.
Ahmadi Khorasani, Noushin. Collection of Feminist Opinions and Views, Volume 2, Tehran: Tehseh, 2013.
Bagheri, Khosrow. Philosophical foundations of feminism. Second edition, Tehran: Ministry of Science, Research and Technology, Office of Social Planning and Cultural Studies, 2003.
anonymous. Sadegh Hedayat's scattered writings. Second edition, Tehran: Amirkabir, 1344.
Baharlouian, Shahram and Esmaili, Fathullah. Identity card of Sadegh Hedayat. Haran: Nash Ghatrah, 2000.
Jurkesh, Shapur. Life, love and death from the perspective of Sadiq Hedayat. Tehran: Agha, 1998.
Rahmanian, Dariush. Etiology history of decline and backwardness of Iranians and Muslims. Tehran: Nashmish Publishing, 2019.
Kermani, Mirza Agha Khan. A hundred speeches By the efforts of Mohammad Jafar Mahjoub, Tehran: Cheshmeh Publishing House, 2015.
Homayun Katoozian, Mohammad Ali. Sadeq Hedayat from legend to reality. Translated by Firozeh Mohajer, second edition, Tehran: New Design, 1998.
Hedayat, Sadiq. Khayyam's songs. Tehran: Javidan, 1977.
-----------------. Parvin Dekht Sasan. Tehran: Ferdowsi, 1930.
-----------------. Manifestation out of place
-----------------. Mr. Haji Tehran: Sokhn magazine publication, 1363.
-----------------. Three drops of blood. Tehran: Jameh Daran, 1343.
-----------------. burried alive. Tehran: Majid, 13767.
-----------------. Stray Dog. Tehran: Amir Kabir, 1353.
Duchet, Claude. Une ecriture de la socialite. paris: seuil, 1973.
------------------. Sociocritique, paris, Nathan, 1979.
Robin, rigine. la sociogramme en question. Le dehors et le dedans du texte. Discours social, 5 (1-2), 1-5, 1993.