آلودگی آب های زیرزمینی دشت اوان به نیترات و بررسی پتانسیل و منشا آلایندگی آن
محورهای موضوعی : مدیریت آب در مزرعه با هدف بهبود شاخص های مدیریتی آبیاری
سعیده سامانی
1
(دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی دانشگاه تبریز؛ تبریز؛ ایران)
نصرالله کلانتری
2
(دکترای هیدروژئولوژی، استاد گروه زمین شناسی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران)
محمد حسین رحیمی
3
(دانشجوی دکتری هیدروژئولوژی دانشگاه شهید چمران، اهواز، ایران)
کلید واژه: پتانسیل آلودگی, فروشست کودهای شیمیایی, مدل GOD, مدل AVI,
چکیده مقاله :
به علت رشد روزافزون فعالیت های کشاورزی در دشت اوان و مصرف بیش از حد کودهای کشاورزی در این منطقه، بررسی وضعیت نیترات و ارزیابی پتانسیل آلودگی آن در آبهای زیرزمینی منطقه از اهمیت فراوانی برخوردار است. در این پژوهش، از 16 حلقه چاه در حال استفاده و آب های سطحی منطقه نمونه برداری و غلظت نیترات آن ها تعیین شد. بررسی مکانی یون نیترات نشان داد که بیشترین غلظت نیترات بین 31 تا 37 میلی گرم در لیتر بوده و مربوط به محدوده شمال دشت اوان است و به طور کلی، غلظت نیترات در آبهای زیرزمینی دشت اوان کمتر از 37 میلی گرم در لیتر است. با توجه به استانداردهای سازمان حفاظت محیط زیست آمریکا، در حال حاضر منابع آب زیرزمینی دشت اوان مخصوصاً در نواحی شمالی نسبت به نیترات آلوده هستند ولی همچنان از حد مجاز استاندارد سازمان محیط زیست جهانی برای مصرف شرب، پایین تر می باشند. برای بررسی منابع نیترات آب از نمودارهای نیترات در مقابل غلظت های کلر و پتاسیم استفاده شد. بالا بودن غلظت نیترات و پایین بودن میزان کلر در نمونه های واقع در بخش شمالی دشت، تایید کننده منشا آلودگی آب ها توسط فروشست کودهای شیمیایی و دامی از سطح خاک می باشد. توزیع مکانی یون نیترات در دشت اوان نتایج حاصل از دو مدل GOD و AVI را که نمایانگر وجود بیشترین پتانسیل آلودگی در بخش های شمالی دشت می باشد، تایید می کند.
Assessing pollution potential and amount of nitrate contamination in Evan plain as results of husbandry and fertilizer applications is of great importance for this plain. In this study, 16 wells and several surface water sources were sampled. Nitrate concentrations in these samples were analyzed and were compared to drinking water standards proposed by EPA. The results indicated that most amounts of Nitrate can be found at north part of Evan plain that generally are less than 37 mg/lit. To assess the source of groundwater NO3, the NO3/Cl and NO3/K charts were used. High NO3 concentration and low Cl concentration in the samples from north of Evan plain groundwater was related to leaching of chemical fertilizers to groundwater. Spatial distribution of nitrate concentration confirmed the output of both GOD and AVI models where they predicted maximum NO3 concentration at north part of the Evan plain.