بررسی عوامل موثر در پدیده فرونشست زمین در گستره غرب استان تهران
محورهای موضوعی : Business Administration and Entrepreneurshipسیدحمیدرضا حسینی 1 , سید حبیب موسوی جهرمی 2 , حسین محمد ولی سامانی 3
1 - دانشجوی دکتری مهندسی عمران- مهندسی مدیریت منابع آب، دانشکده فنی و مهندسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد شهر قدس، تهران- ایران
2 - استاد ، گروه مهندسی عمران ،واحد شهر قدس، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران ،ایران
3 - استاد گروه مهندسی عمران، واحدشهرقدس، دانشگاه آزاد اسلامی ، تهران،ایران
کلید واژه: آبخوان, گسل, جنس زمین, نشست زمین, poroelasticity,
چکیده مقاله :
چکیده مقدمه: پدیده فرونشست یکی از مخاطرات زمینشناسی میباشد، که بیشتر در اثر فعالیتهای انسانی و طبیعی همچون برداشت درازمدت از منابع زیرزمینی آب، نفت و گاز یا استخراج مواد معدنی از معادن و انحلال تشکیلات زیر سطحی و ریزش کارست ایجاد و تشدید می گردد. دشت شهریار یکی از دشتهای ممنوعه و بحرانی کشور است که از نظر صنعتی و کشاورزی نیز فعال میباشد، این دشت طی چندین سال گذشته تحت تاثیر پدیده فرونشست زمین بوده است. در این پژوهش به منظور تحلیل، بررسی و پیشبینی نرخ فرونشست، از ماژولporoelasticity flow در نرمافزار COMSOL استفاده گردید، که توسط آن میتوان تغییرات ضخامت لایه رسوبی خاک را در اثر افت آب زیرزمینی تعیین و همچنین در سنوات آتی پیشبینی نمود. روش: جهت اجرای مدل، دادههای زمینشناسی، ژئوتکنیکی و آبشناسی ناحیه به تفکیک در قسمت مربوطه نرمافزار وارد گردید. سپس سه لایه مجزا شامل لایه های سطح، میانی و کف برای محدوده تعریف گردید که لایه سطح بصورت آزاد و لایه کف بصورت ناتروا میباشد بگونهای که هیچ گونه تراوشی از آن صورت نمی پذیرد. لایه میانی نیز تا حدود زیادی ناتروا بوده که باعث میشود سفره بالایی دارای هد ثابت باشد. یافته ها: در این پژوهش سعی شده با کوپل نمودن قانون دارسی و تغییر اسکلت خاک توسط نرمافزار COMSOL، فرونشست در 22 نقطه منتخب منطقه مطالعاتی را طی سنوات 98-1382 محاسبه و پس از صحت سنجی و کسب تطابق بالا با دادههای واقعی و تصاویر تداخل سنجی راداری ، میزان فرونشست تا سال 1410 را تخمین زد. نتیجه گیری: نتیجه کلی مدلسازی عددی المان محدود نشان داد: که نرخ فرونشست محدوده در طول سال 1410 به میزان 8/12 سانتیمتر و در نقاط بحرانی 98/20 سانتیمتر تخمین زده شد. بنابراین حداکثر نشست ناشی از افت سطح آبزیرزمینی در سالهای ابتدایی با نرخ بالاتر در لایه بالایی سفره آبخوان ظاهر شده که به مرور زمان پس از پر شدن خلل و فرج بین ذرات خاک و با توجه به ارتباط هیدرولیکی بین لایه ها با سرعت کمتری نسبت به گذشته در لایه های فوقانی سطح آبخوان و سطح زمین مشاهده می گردد. بنابراین تغییرات تراز آبزیرزمینی، جنس زمین و فاصله از گسل نیز از جمله عوامل موثر بر الگوی و نرخ فرونشست بوده اند.
Abstract Introduction: The phenomenon of subsidence is one of the geological hazards, which is mostly created and aggravated by human and natural activities such as long-term extraction of underground sources of water, oil and gas or the extraction of minerals from mines and the dissolution of subsurface formations and the collapse of karst. turns Shahryar plain is one of the forbidden and critical plains of the country, which is also active in terms of industry and agriculture, this plain has been affected by land subsidence for the past several years. In this research, in order to analyze, investigate and predict the subsidence rate, the poroelasticity flow module was used in COMSOL software, which can determine the changes in the thickness of the soil sedimentary layer due to groundwater loss and also in the coming years. He nosed. Methods: In this research, by coupling Darcy's law and changing the soil skeleton by COMSOL software, it was tried to calculate the subsidence in 22 selected points of the study area during the years 2003-2019 and after verifying and obtaining a high agreement with real data and images. Radar interferometry estimated the amount of subsidence until 2031. Findings: The general result of finite element numerical modeling showed that the subsidence rate of the area during the year 2031 was estimated at 12.8 cm and at critical points 20.98 cm. Therefore, the maximum settlement caused by the drop in the underground water level in the early years appeared at a higher rate in the upper layer of the aquifer, which over time after filling the voids between the soil particles and due to the hydraulic connection between the layers It is observed at a slower rate than in the past in the upper layers of the aquifer surface and the ground surface. Therefore, changes in the groundwater level, soil type and distance from the fault have also been among the factors affecting the subsidence pattern and rate.
_||_