سنجش کیفیت زندگی شهری در بافت‌های فرسوده(نمونه موردی: محله علی آباد شهر خرم آباد)
محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهریراضیه رشیدی 1 , احمد زنگانه 2 , حمیدرضا صارمی 3
1 - گروه طراحی شهری، دانشکده هنر و معماری، دانشگاه ازاد اسلامی واحد یادگار امام خمینی (ره) شهر ریraziehrashidiarc@gmail.com
2 - عضو هیات علمی گروه جغرافیا و برنامه ریزی شهری- دانشگاه خوارزمی
zanganeh45@yahoo.com
3 - عضو هیات علمی گروه شهرسازی- دانشگاه تربیت مدرسsaremi@modares.ac.ir
کلید واژه: بافت فرسوده, کیفیت زندگی شهری, محله علی آباد شهر خرم آباد, مدیریت شهری,
چکیده مقاله :
مقدمه و هدف پژوهش: توسعه بی رویه شهرها، تغییرات ساختار اقتصادی- اجتماعی، عدم تطبیق و همخوانی بافت مرکزی با الگوهای جدید شهرنشینی، ترافیک و آلودگی، وجود تشکیلات متعدد و موازی در زمینه مدیریت مراکز شهری و مهم تر از همه بی توجهی مدیریت شهری به مراکز شهری از یک طرف و فرصت توسعه و سرمایه گذاری مناسب در حاشیه شهرها به علت ارزانی قیمت زمین از طرف دیگر، باعث افت و نزول کیفیت زندگی در مراکز شهری و به طور کلی کنار گذاشتن آنها از فرایند توسعه شهری شده است. هدف از پژوهش حاضر، سنجش ابعاد کیفیت زندگی شهری در قلمرو بافت فرسوده از طریق جنبه‌های عینی و ذهنی و در نهایت ارائه راهکار به منظور ارتقاء سطح کیفیت زندگی شهری در قلمرو بافت فرسوده محله علی آباد شهر خرم اباد می باشد. روش پژوهش: تحقیق حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر نحوه گردآوری اطلاعات توصیفی و پیمایشی و از نظر نوع تحلیل مبتنی بر مدل تحلیل رگرسیون است. این تحقیق با بهره گیری از روش‌های آمار استنباطی به تحلیل و آزمون فرضیات و چگونگی روابط بین متغیرها پرداخته شده است. به منظور سنجش کیفیت زندگی در قلمرو بافت فرسوده به روش نمونه گیری تصادفی 380 پرسشنامه تهیه گردید. سپس به منظور شناسایی عوامل و شاخصهای تاثیرگذار در بحث رضایتمندی از زندگی در قلمرو بافت فرسوده محله علی آباد، از تکنیک‌های Tتک نمونه/ تک گروهی، R پیرسون و رگرسیون چند متغیره و تحلیل مسیر استفاده شده است. یافته‌ها: یافته‌های این پژوهش نشان داد عامل حمل و نقل، مسکن، حکمروایی شهری و دسترسی تفریحی بیشترین تاثیر را بر میزان رضایتمندی از زندگی در بافت فرسوده دارد که با برنامه ریزی در راستای ارتقاء این مولفه ها می توان سطح رضایتمندی از زندگی را در این منطقه بالا برد. نتیجه گیری: متغیر کالبدی بر ابعاد ذهنی کیفیت زندگی موثر است. یعنی با افزایش یک انحراف استاندارد در متغیر ابعاد کالبدی، میزان رضایت از زندگی و ابعاد ذهنی کیفیت زندگی به همان مقدار افزایش خواهد داشت. همچنین باتوجه به نتایج حاصل از رگرسیون مشخص گردید که عامل مسکن بیشترین تاثیر را بر کیفیت کالبدی محیط شهری نداشته و این عامل حمل و نقل می باشد که بیشترین تاثیر را دارد.
Introduction and Objective: The purpose of this research is to measure the dimensions of urban quality of life in the context of the worn out texture through objective and subjective aspects and ultimately provide a solution for improving the quality of urban life in the context of the worn-out texture of the Ali Abad neighborhood of Khorramabad city. Methods: The present research is based on the initial data. In order to collect the initial data, a sample survey was conducted in the studied area.380 questionnaires were prepared to determine the quality of life in the territory of the worn out tissue. Results: The findings of this study showed that transport, housing, urban governance and recreational accessibility have the greatest effect on the level of life satisfaction in the worn out tissue. By planning for the improvement of these components, the level of life satisfaction can be found in this area has been raised. Conclusion: Physical variable is effective on mental aspects of quality of life. That is, by increasing a standard deviation in the variable of physical dimensions, the amount of life satisfaction and mental dimensions of quality of life will increase the same amount. Also, according to the results of regression, it was determined that the agent of housing does not have the greatest effect on the physical quality of the urban environment and this is the transport factor that has the most effect.
بحرینی، حسین (1378). تجدد، فراتجدد و پس از آن در شهرسازی، تهران: دانشگاه تهران.
خادم الحسینی، احمد و دیگران. (1392). سنجش کیفیت زندگی در نواحی شهری (مطالعه موردی: شهر نورآباد، استان لرستان)، فصلنامه جغرافیا و مطالعات محیط، سال اول، شماره سه .
رضوانی، محمدرضا و دیگران.(1394). توسعه و فصلنامه مطالعات، سنجش شاخصهای کیفیت زندگی شهری؛ مطالعه موردی: شهر نورآباد استان لرستان و پژوهشهای شهری و روستایی، سال اول، شماره دوم.
رضوانی، محمدرضا و منصوریان، حسین .(1395). سنجش کیفیت زندگی: بررسی مفاهیم، شاخصها، مدلها و ارائه مدل پیشنهادی برای نواحی روستایی، فصلنامه روستا و توسعه، سال یازدهم، شماره سوم.
سیف الدینی، فرانک. (1381). فرهنگ واژگان برنامه ریزی شهری و منطقه ای، چاپ دوم، شیراز: دانشگاه شیراز.
کوکبی، افشین.(1394). برنامهریزی به منظور ارتقاء کیفیت زندگی در مرکز شهر، نمونه موردی: پهنه مرکزی شهر خرم آباد، پایان نامه کارشناسی ارشد شهرسازی، تهران: دانشگاه تربیت مدرس.
قالیباف، محمد باقر و دیگران. (1394). سنجش میزان رضایتمندی ساکنان روستایی از کیفیت زندگی و آثار آن بر امنیت مناطق مرزی: مطالعه موردی بخش نوسود استان کرمانشاه، فصلنامه روستا و توسعه، سال دوازدهم، شماره سوم.
مهدیزاده، جواد.(1393). برنامهریزیراهبردیتوسعهشهری، تجربیاتاخیرجهانیوجایگاهآن درایران، چاپ اول، تهران: مرکز مطالعات و تحقیقات معماری و شهرسازی ایران.
Bubolz, M. M., Sontag, M. S. (1993). “Human Ecology Theory”. In P. Boss, W. Doherty, R. LaRossa, W.Schumm, & S. Steinmetz (Eds.), Sourcebook of family theories and methods: A contextual approach. New York: Plenum Press
Jain, R.; Sinha, G.; Sahney S. (2011). Conceptualizing service quality in higher education. Asian Journal on Quality Vol. 14 No. 7, pp. 446-712.
Lee, Y. J (2014). Subjective quality of life measurement in Taipei, building and environment.
Malkina-Pykh, Irina G. and Pykh, Yuri A. (2007), “Quality of life indicators at different scales: theoretical background”. Ecological Indicators.No. 228.
Murry, C. (1988), in persuit of happiness and good environment, New York, Simon and Schuster.
Pacione, M., 2003, Urban environmental quality and human wellbeing a social geographical perspective, landscape and Urban Planning, Vol. 65, No. 1-2.
Santos, l. and Martins, I. (2007), Monitoring Urban Quality of Life: the Porto experience, Social Indicators Research, 80.
Schmit, R. (2002), “Considering social capital: Bourdieu vs. Putnam”, paper presented at ISTR Fourth International Conference, Dublin, Ireland.
Sirgy, M. J., Rahtz, D., Cicic, M., & Underwood, R. (2000), a method for assessing residents’ satisfaction with community-based services: A quality-of-life perspective. Social Indicators Research, 49, 279–316.
_||_