بررسی میزان تحقق پذیری شاخص‌های حکمروایی خوب شهری با تاکید بر کیفیت زندگی شهری (مطالعه موردی مناطق 1، 7و22شهر تهران)

محورهای موضوعی : مطالعات مدیریت شهری

هانیه توکلی ¹ (دانشجو)
مهدی مومنی ² (استاد)

تاریخ دریافت : 1395/04/23 تاریخ پذیرش : 1395/06/01 تاریخ انتشار : 1395/06/01

کلید واژه: حکمروایی خوب شهری, کیفیت زندگی, فرآیند سلسله مراتبی(AHP), مناطق تهران,

چکیده مقاله :

مقدمه و هدف پژوهش: رشد شهری در قرن بیستم سهم جمعیت شهرنشین را به شدت افزایش داد وشهر نشینی را به شیوه غالب زندگی تبدیل کردامروزه با گسترش و پیچیدگی نظام شهری و شهرنشینی، دولت‌مردان و مسئولین دیگر به تنهایی قادر به کنترل و هدایت جوامع شهری و پاسخ به نیازهای روزافزون توسعه شهری نیستند. در این حالت فرایندی از همیاری دولت، بخش عمومی، جامعۀ مدنی و بخش خصوصی شکل می‌گیرد که حکمروایی شهری نامیده می‌شود. یکی از آثار حکمروانی خوب شهری را می توان در مفهوم قابل اندازه گیری شاخص‌های مربوط به کیفیت زندگی بررسی کرد. بنابراین هدف مقاله حاضردر ابتدا مختصات و ابعاد حکمروایی خوب شهری و کیفیت زندگی شهری بررسی وتبیین شد وسپس با استفاده از مدل فرآیند سلسه مراتبی AHPدر مناطق یک، هفت و بیست و دو تهران این شاخص‌ها مورد ارزیابی قرار گرفت روش پژوهش: روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی-تحلیلی و مبتنی بر مطالعات اسنادی-کتابخانه ای وبراساس، بررسی‌های میدانی صورت گرفته است. سپس داده‌ها و اطلاعات اولیه طبقه بندی و به تبع آن مدل مفهومی AHP تهیه شد یافته‌ها: درمدلAHP مبتنی بر شاخص‌های استاندارد حکمروایی خوب شهری در سه منطقه مورد نظر این شاخص‌ها به 4 خوشه که هر کدام هم با 4 زیر معیار در نرم افزار Expert choice تولید شد نتیجه گیری: نتایج تحقیق نشان می دهدبا استفاده از مقایسات زوجی وتحلیل حساسیت وزن شاخص شفافیت153/0، وشاخص مشارکت080/0، شاخص پاسخگویی439/0 شاخص حاکمیت قانون 328/0 است. همچنین مقدار شاخص ناسازگاری نیز کمتر از 10/0 بوده و در سطح پذیرفته شده است. که وضعیت شاخص‌های حکمروایی به ترتیب اولویت مناطق 1، 22و7 تهران است.

چکیده انگلیسی:

Introduction and objective: Urban growth in twentieth century has increased the urban population dramatically and made urbanization the default way of living. Nowadays, with urban expansion and its complexity, governors and authorities cannot handle and guide the urban societies and meet the increasing demands of urban development by themselves. In this situation, a process of coordination forms among government, public sector, civil society and private sector which is called urban governance. One of the impacts of good urban governance can be investigated in the measurable concept of life quality indexes. Therefore, this study firstly aimed to analyze and determine the coordinates and dimensions of good urban governance and then by utilizing analytic hierarchy process (AHP) model, these indexes were evaluated in Districts 1, 7 and 22 of Tehran City. Study method: Study method was descriptive-analytic and based on the document-library studies and field researches. Then primary data were classified and accordingly AHP conceptual method was prepared. Findings: In AHP model based on the standard good urban governance indexes, these indexes were divided into 4 clusters in which each of them were provided with 4 sub criteria in Expert Choice software. Conclusion: By utilizing pairwise comparisons and sensitivity analysis, the study results show the weights of indexes accordingly: transparency index 0.153, participation index 0.080, accountability index 0.439 and rule of law index 0.328. Also, the inconsistency index weighs at 0.10 and acceptable level. Districts 1, 22 and 7 are respectively arranged according to governance index from highest to lowest.  

منابع و مأخذ:

اسماعیل زاده، حسن(1391):حکمروایی خوب، راه چاره تحقق شهر خوب، اطلاعات سیاسی-اقتصادی، شماره 288.

ایمانی جارجرمی، حسین(1382):حکمروایی شهری و پژوهش شهری، فصلنامه مدیریت شهری شماره 15-16.

اسدی، ایرج(1382):برنامه ریزی و مدیریت شهری از قلمرو علم تا میدان سیاست(گفتگو با علی مدنی پور)، ماهنامه شهرداریها، سال پنجم، شماره 57.

اسمیت، دیوید. ام (1381)، "رفاه انسانی و عدالت اجتماعی"، ترچمه حسین حاتمی نژاد، اطلاعات سیاسی واقتصادی؛ سال هفدهم، شماره 186-185.

پور محمدی، محمدرضا، کریم حسین زاده دلیر و عیسی پیری(1389):حکمروایی مطلوب شهری بر بنیان سرمایه اجتماعی:آزمون نظم نهادی-فضایی ارتباطی وفاعلیت مندی غیر اقتصادی مطالعه موردی:کلان شهر تبریز، مطالعات جغرافیایی مناطق خشک، سال اول شماره اول.

تقوایی، علی اکبرورسول تاجدار(1388):درآمدی بر حکمروایی خوب شهری در رویکردی تحلیلی، فصلنامه مدیریت شهری، شماره23.

قدسی پور، سید حسن، " مباحثی در تصمیم گیری چند معیاره "، انتشارات دانشگاه امیر کبیر، چاپ سوم، 1381.

ضرابی، اصغر ومهری اذانی (1380): توسعه پایدار در جهان صنعتی و در حال توسعه، آموزش جغرافیا، سال شانزدهم، شماره59.

کوکبی، افشین (1384)، برنامه ریزی به منظور ارتقاءکیفیت زندگی شهری درمرکز شهر مورد مطالعه:خرم آباد، پایان نامه کارشناسی ارشد، تهران.

فاطمی نیا، سیاوش(1381):فرهنگ شهروندی:محصول ومحمل حاکمیت خوب، سازمان کارا وشهروند فعال، رفاه اجتماعی، سال هفتم، شماره26.

نوبری، نازک، رحیمی، محمد، ( 1389)، حکمرانی خوبی شهری یک ضرورت تردید ناپذیر، مرکز مطالعات و برنامه ریزی شهر تهران دانش شهر، شماره11

علوی زاده، سیدمحمدامیر(1386):الگوهای توسعه اقتصادی-اجتماعی با تاکید بر توسعه روستایی در ایران، اطلاعات سیاسی اقتصادی، شماره246.

نوبخت، محمدباقر(1388):نفت، بخش پیشرو در توسعه نامتوازن ایران، فصلنامه راهبرد، سال هجدهم، شماره 52.

دربان آهسته، علیرضا و محمد رضا رضوانی(1391): تبیین عوامل موثر بر حکمروایی روستایی در حکومت‌های محلی;مطالعه موردی:شهرستان قزوین، دوفصلنامه مدیریت شهری، شماره28-29.

مهرگان، محمد رضا، (1383) " پژوهش عملیاتی پیشرفته "، انتشارات کتاب دانشگاهی، چاپ اول.

مهدی زاده، جواد ( 1385)برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری؛ تجربیات اخیر جهانی و جایگاه آن در ایران، چاپ دوم، ناشر شرکت پیام سیما، نشر تهران.

مهدی زاده، جواد (1382)، برنامه ریزی راهبردی توسعه شهری، تجربیات اخیر جهانی وجایگاه آن در ایران؛ چاپ اول، ناشر شرکت پیام سیما، نشر تهران.

مومنی، منصور، سلیم شریفی، (1390(ومدل‌ها و نرمافزارهای تصمیم گیری چندشاخصه، ناشر مولف، نشرتهران

Boucaret, Greet&De walle، Stermvan(2003). "Comparing Measures of Citizen Trust & Good Governance", International Review of Adminstrative Sciences, Vol69.

Bhuiyan. S(2011):Transition Towards a Knowlidge-Based Society in post-communist Kazakhstan: Dose Good Governance Matter?, Matter? Matter? Journal of African Studies, Vol463. N. 4.

Bahreni، M، H Hosseinzadeh (2004). The Effective Factor in Investment Security in Iran

Jostarhaie Eghtesadi (Economic Quests) Biannual Journal, Hozeh & University Research Center, Vol. 1,

No. 2 (In Persian).

Garcia, M(20060:Citizenship practices and urban governance in European cities، Urban Studies, Vol. 42. NO. 4.

Roberts, M, Wright, s, Onlin، Ph(2007):Good governance in the pacific?Ambivalence and possibility، Geoforum. 38.

Kardos, M(2012):The reflection of good governance in sustainable development strategies. 8th International strategic Management Conference، procedia-social and Behavioral Sciences 58.

Mafunsia. M(2004):The role of civil society in promoting good governance in the Republic of South Africa. International Review of Administrative Sciences. vol. 70، NO. 3.

UNDP، (2000)"what is good Governance"، at PAPP list of projects contact us، online at http:/Papp. Undp. org. governance/about. Ht, UNDP/ Governance Unit Jakarta. Introducing Good Local Governance, the Indonesian Experience.

2002.

Ulengin، Burc، fusunUlengin & umitGuvenc (2001)‚ Amultidimensional approach to urban qulity of life; The case of Istanbul, European journal of operation Reasrch 130, pp361-274

Www. tehran. ir