نقش شرکت های دانش بنیان در توسعه ی ایران (مطالعۀ موردی: پارک علم‌وفناوری پردیس تهران
محورهای موضوعی : پژوهش های اجتماعی
رنگین نگار کرم زاده
1
,
مجید رادفر
2
*
,
معصومه رشاد
3
1 - عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور
2 - دانشیار گروه جامعه شناسی، واحد رودهن، دانشگاه آزاد اسلامی، رودهن، ایران.
3 - استاد یار دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن
کلید واژه: شرکت‌های دانش‌بنیان, توسعۀ اقتصادی-اجتماعی, پارک علم‌وفناوری پردیس, تهران, اشتغال دانش‌محور,
چکیده مقاله :
چکیده
شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان موتور محرک نوآوری و از ارکان اصلی توسعه در ایران شناخته می‌شوند. با این وجود، بررسی نظام‌مند نقش و آثار آن‌ها در توسعه کشور همچنان محدود بوده و فعالیت های پژوهشی کمی در این حوزه انجام شده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعۀ ایران، با تمرکز بر پارک علم‌وفناوری پردیس تهران انجام شده است. این مطالعه به روش ترکیبی (کیفی–کمی) صورت گرفت. در بخش کیفی، داده‌ها از طریق مصاحبه‌های نیمه‌ساختاریافته با مدیران و کارشناسان پارک گردآوری و با روش تحلیل محتوا بررسی شد. در بخش کمی نیز شاخص‌های مربوط به عملکرد اقتصادی، اشتغال و رفاه اجتماعی منطقه‌ای جمع‌آوری و با استفاده از آمار توصیفی و استنباطی تحلیل گردید. یافته‌ها نشان می‌دهد که فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان مستقر در پارک پردیس نه‌تنها به ایجاد فرصت‌های شغلی دانش‌محور و افزایش ارزش افزوده اقتصادی منجر شده، بلکه موجب تقویت شبکه‌های نوآوری، ارتقای رفاه اجتماعی و تسهیل جریان انتقال دانش میان دانشگاه، صنعت و دولت گردیده است. همچنین نتایج حاکی از آن است که این شرکت‌ها با کاهش نابرابری‌های منطقه‌ای و ارتقای هم‌افزایی بین‌بخشی، نقشی مؤثر در توسعۀ پایدار ایفا می‌کنند. بر این اساس، حمایت هدفمند از شرکت‌های دانش‌بنیان و توسعۀ زیرساخت‌های فناوری می‌تواند راهبردی کلیدی برای پیشبرد توسعۀ اقتصادی–اجتماعی کشور و تدوین سیاست‌های نوآورانه به‌شمار آید.
شرکت‌های دانش‌بنیان به‌عنوان موتور محرک نوآوری و از ارکان اصلی توسعه در ایران شناخته می‌شوند. با این وجود، بررسی نظام‌مند نقش و آثار آن‌ها در توسعه کشور همچنان محدود بوده و فعالیت های پژوهشی کمی در این حوزه انجام شده است. پژوهش حاضر با هدف تبیین نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در توسعۀ ایران، با تمرکز بر پارک علم‌وفناوری پردیس تهران انجام شده است.
Abstract
Knowledge-based companies are recognized as drivers of innovation and key pillars of economic development in Iran; however, their systematic impact on socio-economic growth has received limited scholarly attention. This study aims to elucidate the role of knowledge-based companies in enhancing Iran’s socio-economic development, with a focus on the Pardis Science and Technology Park in Tehran. A mixed-methods approach (qualitative–quantitative) was employed. In the qualitative phase, data were collected through semi-structured interviews with park managers and experts and analyzed using content analysis. In the quantitative phase, regional indicators of economic performance, employment, and social welfare were gathered and examined through descriptive and inferential statistics. The findings reveal that knowledge-based companies operating in Pardis not only create knowledge-intensive employment for skilled labor but also contribute to increasing economic value-added, strengthening innovation networks, and improving social welfare. Moreover, their collaboration with governmental and academic institutions facilitates knowledge transfer and helps reduce regional disparities. Accordingly, targeted support for knowledge-based companies and the development of technological infrastructures can play a decisive role in advancing Iran’s socio-economic development and provide valuable insights for policymakers in designing innovative strategies
Knowledge-based companies are recognized as drivers of innovation and key pillars of economic development in Iran; however, their systematic impact on socio-economic growth has received limited scholarly attention. This study aims to elucidate the role of knowledge-based companies in enhancing Iran’s socio-economic
provide valuable insights for policymakers in designing innovative strategiesdata were collected through semi-structured
− آگاه، همایون. آگاه، هما. (1396). اقتصاد دانش‌بنیان. چاپ‌اول، تهران: انتشارات همایون آگاه.
− تاري، مهديه. مرادی، محمود. ابراهیم‌پورازبری، مصطفی. (1394). بررسی عوامل مؤثر بر رشد و موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-رشد فناوری، دورۀ 12، شمارۀ 45، 44-36
− حمیدی‌زاده، محمدرضا. (1395). توسعۀ نوین اقتصادی و اجتماعی دانش‌بنیان. چاپ‌اول، تهران: انتشارات ترمه.
1 دارابی، مجید. (1403). مؤلفه‌های توسعۀ شرکت‌های دانش‌بنیان در حوزه تأمین‌اجتماعی در ایران. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-تأمین‌اجتماعی، دورۀ 20، شمارۀ 2؛ (پیاپی 72)، 36-13.
− رمضانپورنرگسی، قاسم. فلاح‌حقیقی، نگین. شریفی، زینب. (1401). عوامل مؤثر بر موفقیت شرکت‌های دانش‌بنیان (موردمطالعه: مراکز رشد سازمان پژوهش‌های علمی صنعتی ایران و پارک علم‌وفناوری استان گیلان). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مدیریت نوآوری، دورۀ 11، شمارۀ 3؛ (پیاپی 41)، 117-91.
− سقائی، محسن. امینی‌نژاد، رامین. قاسمی‌زاده، سعید. (1402). تحلیل نقش پارک علم‌وفناوری در توسعۀ اقتصادی منطقه (موردمطالعه: پارک پردیس تهران). فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-اقتصاد شهری، دورۀ 8، شمارۀ 1، 84-71.
− شجاعی، سیدمحمدحسین. شجاعتی، علی. خالدی، آرمان. (1400). تحلیلی تاریخی بر شکل‌گیری و توسعۀ تجربۀ سیاستی قانون حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-بهبود مدیریت، دورۀ 15، شمارۀ 3؛ (پیاپی 53)، 90-63.
− صفرلو، شیرزاد. (1397). ساختار شرکت‌های تعاونی دانش‌بنیان. چاپ‌اول، تهران: انتشارات پندار قلم.
− عسگری‌گشت‌رودخانی، علیرضا. هاشمی، فرزاد. (1398). ارزیابی تأثیر شرکت‌های دانش‌بنیان، مراکز رشد و پارک‌های علم‌وفناوری در روند توسعۀ اقتصادی. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-تحقیقات اقتصاد کشاورزی، دورۀ 12، شمارۀ 3، 258-239.
− علیخانی، میثم. مهدوی‌فر، مهلا. (1401). نقش شرکت‌های دانش‌بنیان در رشد و توسعۀ اقتصادی کشور. سیزدهمین کنفرانس ترفندهای مدرن مدیریت، حسابداری، اقتصاد و بانک‌داری با رویکرد رشد کسب‌وکارها، دوسلدورف-آلمان، 9-1.
− کهرایی، صدیقه. شیوایی، الهام. (1402). بررسی اثر توسعۀ شرکت‌های دانش‌بنیان و استارت آپ‌های نوآور پارک‌های علم‌وفناوری بر رشد اقتصاد منطقه‌ای در ایران. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-مطالعات زیست‌بوم اقتصاد نوآوری، دورۀ 3، شمارۀ 1؛ (پیاپی 9)، 32-13.
− محمدی، حمید. دیوسالار، یدالله. صلواتی، گلنساء. بشیرمشهدی، محدثه. (1402). واکاوی مسائل توسعۀ دانش‌بنیان در ایران باتأکیدبر نوآوری. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-پژوهش‌های برنامه و توسعه، دورۀ 4، شمارۀ 1؛ (پیاپی 10)، 135-101.
− وصالی‌آذرشربیانی، محمد. (1396). بررسی ارتباط بین سرمایۀ اجتماعی و توسعۀ شهری دانش‌بنیان. فصلنامۀ علمی‌پژوهشی-سیاست‌نامۀ علم‌وفناوری، دورۀ 7، شمارۀ 1؛ (پیاپی 18)، 30-17.
− Atiqul Haq, Shah Md. (2012). Knowledge-Based Development And Its Relation To Economic Prosperity In Developing Countries. Journal Of Asian Social Science (ASS), 8(12): 12-47.
− Gashe, Kalalto. Sime, Zerayehu. Mada, Melkamu. (2024). Intellectual Capital And Economic Growth: Evidence From Some Selected Countries. Journal Of Cogent Economics & Finance, 12(1): 1-18.
− Jednak, Sandra. Dmitrovic, Veljko. Damnjanovic, Vesna. (2017). Intellectual Capital As A Driver Of Economic Development. Economic Review: Journal of Economics and Business, 15(2): 77-84.
− Phale, Koketso. Li, Fanglin. Adjei Mensah, Isaac. Omari-Sasu, Akoto Yaw. Musah, Mohammed. (2021). Knowledge-Based Economy Capacity Building For Developing Countries: A Panel Analysis In Southern African Development Community. Journal Of Sustainability, 13(5): 1-28.