ارائه چارچوبی برای شناسایی و ارزیابی معیارها و گزینه‌های فین‌تک همکار بانک ملت
محورهای موضوعی : اخلاق و حسابداری
مسعود رجبی فر
1
,
محمدرضا پورفخاران
2
*
,
محمود دهقان نیری
3
,
محمدحسن ملکی
4
1 - دانشجوی دکتری، گروه مدیریت، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
2 - استادیار، گروه حسابداری، واحد قم، دانشگاه آزاد اسلامی، قم، ایران
3 - دانشیار، گروه مدیریت صنعتی، دانشگاه تربیت مدرس، تهران، ایران
4 - دانشیار، گروه مدیریت، دانشگاه قم، قم، ایران.
کلید واژه: فناوری مالی, صنعت بانکداری, فین‌تک‌های بانکی, انتخاب طبقه‌بندی JEL, G29, G29, G29, G24.,
چکیده مقاله :
هدف: هدف پژوهش حاضر، ارائه چارچوبی برای ارزیابی فین‌تک‌های همکار بانکی است.
روش: تحقیق حاضر از نظر جهت‌گیری، کاربردی و از منظر روش‌شناسی، دارای ماهیت کمّی است. در این مطالعه از سه روش دلفی فازی، بهترین- بدترین فازی و مشابهت فازی استفاده شد. از روش دلفی فازی، برای غربال معیارهای پژوهش، از روش بهترین- بدترین فازی برای وزن‌دهی به معیارهای پژوهش و نهایتاً از تکنیک مشابهت فازی به منظور اولویت‌بندی فین‌تک‌های همکار بخش بانکی استفاده گردید. برای جمع‌آوری داده‌های پژوهش، ابزارهای مصاحبه و پرسشنامه مورد استفاده قرار گرفت. پرسشنامه‌های تحقیق عبارت بودند از: پرسشنامه غربال معیارها، پرسشنامه مقایسات زوجی و نهایتاً پرسشنامه اولویت‌سنجی.
یافته‌ها: ابتدا از طریق مرور پیشینه و مصاحبه با خبرگان بانکی، 17 معیار ارزیابی فین‌تک‌های بانکی استخراج شد. در گام بعدی، این معیارها با دلفی فازی غربال شدند. پنج معیار دارای عدد دیفازی بالاتر از 7/0 بودند و برای ارزیابی فین‌تک‌ها انتخاب شدند. وزن این معیارها با تکنیک BWM فازی محاسبه شد. معیار قابلیت فین‌تک برای روابط راهبردی بلندمدت با بانک با وزن 35/0، بیشترین اهمیت نسبی را در میان معیارهای تحقیق داشت. نهایتاً سه فین‌تک همکار بانک ملت با توجه به معیارهای پژوهش و تکنیک مشابهت فازی مورد ارزیابی قرار گرفتند. فین‌تک «ج» با امتیاز 82/0، بیشترین اولویت را برای همکاری با بانک ملت داشت.
نتیجه‌گیری: بانک‌ها به جای نگاه منفی و رقابتی به فین‌تک‌ها می‌توانند به مشارکت راهبردی با آن‌ها بپردازند و با سرمایه‌گذاری روی آن‌ها، تحقیق و توسعه خود را بهبود داده و خدمات با نوآوری و کیفیت بیشتر را به مشتریان خود ارائه کنند.
کلیدواژه‌ها: فناوری مالی، صنعت بانکداری، فین‌تک‌های بانکی، انتخاب
Purpose: This study aims to establish a framework for evaluating the fintech partners of banks.
Method: The present study is applied in its orientation and quantitative in its methodology. In this study, three methods were employed: fuzzy Delphi, best-worst fuzzy, and fuzzy similarity. The fuzzy Delphi method was utilized to screen the research criteria, the best-worst fuzzy method was applied to assign weights to the research criteria, and finally, the fuzzy similarity technique was used to prioritize fintech partners within the banking sector. To collect research data, we utilized interview and questionnaire tools. The research questionnaires included a criteria screening questionnaire, a paired comparison questionnaire, and a priority assessment questionnaire.
Findings: First, a review of the literature and interviews with banking experts identified 17 criteria for evaluating banking fintechs. In the subsequent step, these criteria were assessed using the fuzzy Delphi method. Five criteria, which had a defuzziness value greater than 0.7, were selected for the evaluation of fintechs. The weights of these criteria were determined using the fuzzy Best-Worst Method (BWM). Among the research criteria, the criterion assessing fintech capability for establishing long-term strategic relationships with banks received the highest relative importance, with a weight of 0.35.
Finally, three fintech companies collaborating with Bank Mellat were assessed based on the research criteria and the fuzzy similarity technique. Fintech "C" with a score of 0.82, received the highest priority for collaboration with Bank Mellat.
Conclusion: Rather than viewing fintech companies with negativity and competition, banks can foster strategic partnerships with them. By investing in these firms, banks can enhance their research and development efforts, ultimately delivering more innovative and high-quality services to their customers.
ابراهیمی، الهام؛ قلی‌پور، آرین؛ مقیمی، سید محمد؛ قالیباف اصل، حسن (1396). تحلیل و سنجش ریسک‌های منابع انسانی با به‌کارگیری تکنیک‌های دیمتل فازی و مشابهت فازی. مدیریت فرهنگ سازمانی، 15(43)، ص۱-۲۳.
اسدالله، مهسا؛ ثانوی‌فرد، رسول؛ حمیدی‌زاده، علی (1398). الگوی کسبوکار بانکداری الکترونیک مبتنی بر ظهور فین‌تک‌ها و استارتاپ‌های مالی. مدیریت توسعه فناوری، 7(2)، ص248-195.
باغانی، الهه (1399). بررسی نحوه نظارت بر فناوری‌های نوین مالی فین‌تک و ارز دیجیتال. دانش سرمایه‌گذاری، 9(35)، ص168-153.
پاینده، رضا؛ شهبازی، میثم؛ منطقی، منوچهر؛ کریمی، تورج (1398)، همکاری بانک و فین‌تک: مروری نظام‌مند بر ادبیات علمی. پژوهش‌های مدیریت در ایران، 23(4)، ص171-130.
پاینده، رضا؛ منطقی، منوچهر؛ شهبازی، میثم (1400). واکاوی و کشف الگوهای همکاری بانک‌های ایران با فین‌تک‌ها. مدیریت نوآوری، 10(1)، ص191-165.
خزاعی، حسین؛ فائزی رازی، فرشاد؛ وکیل الرعایا، یونس (1401). ارائه مدل پذیرش محصولات و خدمات فین‌تک توسط مشتریان بانک‌های کشور ایران. اقتصاد و بانکداری اسلامی، 11(38)، ص225-256.
طالعی‌فر، رضا؛ درویش، حسن؛ موغلی، علیرضا؛ عباسی، نرگس (1394). طراحی الگوی سازمان پروژه‌محور مبتنی بر عملکرد سازمانی (مطالعه موردی: جهاد دانشگاهی استان فارس). مدیریت سازمان‌های دولتی، 3(4)، ص29-13.
فرهمند، امیرعباس؛ رادفر، رضا؛ پورابراهیمی، علیرضا؛ شریفی، مانی (1400). آمادگی پذیرش فناوری‌های اینترنت اشیاء در موسسات و بانک‌های اسلامی. اقتصاد و بانکداری اسلامی، 10(36)، ص37-70.
کوشش کردشولی، رضا؛ غلامی جمکرانی، رضا؛ ملکی، محمدحسن؛ فلاح شمس، میرفیض (1400). آینده‌پژوهی فناوری مالی در ایران با رویکرد سناریونگاری. برنامه‌ریزی و بودجه، 25(150)، ص۳۳-۶۳.
کوشش کردشولی، رضا؛ ملکی، محمدحسن؛ غلامی جمکرانی، رضا (1400). ارائه چارچوبی برای شناسایی پیشران‌های کلیدی اثرگذار روی آینده فناوری مالی با بکارگیری فنون دلفی فازی و تحلیل سلسله‌مراتبی فازی نوع ۲. مهندسی مالی و مدیریت اوراق بهادار، 12(49)، ص۳۵۷-۳۷۴.
محقر، علی و همکاران (1392). شناسایی کارکردهای سازمان مادر: مطالعه موردی: سازمان‌های پروژه‌محور فعال در صنعت ساخت. مدیریت صنعتی، 5(11)، ص۱۴۱-۱۵۴.
محمدی، فریده؛ دارابی، رویا؛ بدیعی، حسین (1402). شناسایی و ارائه مدل عوامل اثرگذار بر پیاده‌سازی فین‌تک در نظام بانکی کشور. پژوهش‌های حسابداری مالی و حسابرسی، 16(61)، ص105-126.
مرادی، شیوا؛ نادری، نادر؛ دل‌انگیزان، سهراب (1399). بررسی فرآیند توسعه استارتاپ‌های فین‌تک در ایران. توسعه کارآفرینی، 13(1)، ص140-121.
مرادی، شیوا؛ نادری، نادر؛ دل‌انگیزان، سهراب (1400). آیندهنگاری صنعت بانکداری ایران با تاکید بر نقش استارتاپ‌های فین‌تک در افق ۱۴۰۴. مطالعات مدیریت کسبوکار هوشمند، 10(38).
مهدوی‌پناه، حسن؛ خلیلی عراقی، مریم؛ منتظر، مهدی؛ وکیلی‌فرد، حمیدرضا (1402). تحلیل تاثیر فین‌تک بر شمول مالی در ایران. دانش سرمایه‌گذاری، 13(51)، ص567-587.
نجفی، فریبا؛ ایراندوست، منصور؛ سلطان‌پناه، هیرش؛ شیخ‌احمدی، امیر (1398). طراحی الگوی مدیریت ارتباط صنعت بانکداری ایران با فین‌تک‌ها و استارتاپ‌های فین‌تکی با رویکرد نظریه داده‌بنیاد. راهبرد بازرگانی، 26(13)، ص18-1.
هادی‌شایسته، اباذر؛ ملکی، محمدحسن؛ میرعرب بایگی، سید علیرضا؛ یزدانیان، نرگس (1400). آینده‌پژوهی سازمان‌های پروژه‌محور فعال در صنعت خدمات مالی. مدیریت صنعتی، 13(3)، ص414-391.
هدایتی، ارشد؛ دهدشتی، زهره؛ محمدیان، محمود؛ ناصحی‌فر، وحید (1402). طراحی مدل عوامل موثر بر همکاری بانک‌های خصوصی ایرانی با فین‌تک‌ها با استفاده از روش فراترکیب. پژوهشنامه بازرگانی، 27(107)، ص39-66.
Arner, D.W., Barberis, J. & Buckey, R.P. (2016). FinTech, RegTech, and the reconceptualization of financial regulation. Nw. J. Int'l L. & Bus., No. 37.
Chen, K.C. (2020). Implications of Fintech Developments for Traditional Banks. International Journal of Economics and Financial Issues, 10(5).
Chen, X., You, X. & Chang, V. (2021). FinTech and commercial banks' performance in China: A leap forward or survival of the fittest? Technological Forecasting and Social Change, No. 166, p.120645.
Cheng, M. & Qu, Y. (2020). Does bank FinTech reduce credit risk? Evidence from China. Pacific-Basin Finance Journal, No. 63.
Clavijo, S., Vera, N., Beltran, D. & Londoño, J.D. (2019). Digital financial services (FINTECH) in Latin America. Available at: SSRN: 3334198.
Deng, L., Lv, Y., Liu, Y. & Zhao, Y. (2021). Impact of fintech on bank risk-taking: Evidence from China. Risks, 9(5).
Firmansyah, E.A., Masri, M., Anshari, M. & Besar, M.H.A. (2022). Factors affecting fintech adoption: a systematic literature review. FinTech, 2(1), p. 21-33.
Guo, S. & Zhao, H. (2017). Fuzzy best-worst multi-criteria decision-making method and its applications. Knowledge-Based Systems, No. 121, p. 23-31.
Habibi, A., Jahantigh, F.F. & Sarafrazi, A. (2015). Fuzzy Delphi technique for forecasting and screening items. Asian Journal of Research in Business Economics and Management, 5(2),
p.130-143.
Kwon, K.Y., Molyneux, P., Pancotto, L. & Reghezza, A. (2024). Banks and FinTech acquisitions. Journal of Financial Services Research, 65(1), p. 41-75.
Ky, S.S., Rugemintwari, C. & Sauviat, A. (2019). Is fintech good for bank performance? The case of mobile money in the East African Community. The Case of Mobile Money in the East African Community (June 5, 2019).
Lee, C.C., Li, X., Yu, C.H. & Zhao, J. (2021). Does fintech innovation improve bank efficiency? Evidence from China’s banking industry. International Review of Economics & Finance, No. 74, p. 468-483.
Lee, I. & Shin, Y.J. (2018). Fintech: Ecosystem, business models, investment decisions, and challenges. Business Horizons, 61(1), p. 35-46.
Mao, X.B., Wu, M., Dong, J.Y., Wan, S.P. & Jin, Z. (2019). A new method for probabilistic linguistic multi-attribute group decision making: Application to the selection of financial technologies. Applied Soft Computing, No. 77, p. 155-175.
Milian, E.Z., Spinola, M.D.M. & de Carvalho, M.M. (2019). Fintechs: A literature review and research agenda. Electronic Commerce Research and Applications, No. 34.
Misati, R.N., Kamau, A., Kipyegon, L. & Wandaka, L. (2020). Is the evolution of Fintech complementary to bank performance in Kenya? (No. 46). KBA Centre for Research on Financial Markets and Policy Working Paper Series.
Nicholls, C.C. (2019). Open banking and the rise of FinTech: Innovative finance and functional regulation. Banking & finance law review, 35(1), p. 121-151.
Omarova, S.T. (2020). Technology v technocracy: Fintech as a regulatory challenge. Journal of Financial Regulation, 6(1), p. 75-124.
Phan, D.H.B., Narayan, P.K., Rahman, R.E. & Hutabarat, A.R. (2020). Do financial technology firms influence bank performance? Pacific-Basin finance journal, No. 62.
Raddatz, N., Coyne, J., Menard, P. & Crossler, R.E. (2023). Becoming a blockchain user: understanding consumers’ benefits realisation to use blockchain-based applications. European Journal of Information Systems, 32(2), p. 287-314.
Riemer, K., Hafermalz, E., Roosen, A., Boussand, N., El Aoufi, H., Mo, D. & Kosheliev, A. (2017). The Fintech Advantage: Harnessing digital technology, keeping the customer in focus. University of Sydney, Business School and Capgemini.
Romānova, I. & Kudinska, M. (2016). Banking and fintech: A challenge or opportunity? In: Contemporary issues in finance: Current challenges from across Europe. Emerald Group Publishing Limited.
Rubini, A. (2018). Fintech in a flash: financial technology made easy. Walter de Gruyter GmbH & Co KG.
Schindler, J.W. (2017). FinTech and financial innovation: Drivers and depth. Finance and Economics Discussion Series 2017-081. Washington: Board of Governors of the Federal Reserve System, https://doi.org/10.17016/FEDS.2017.081
Schueffel, P. (2016). Taming the beast: A scientific definition of fintech. Journal of Innovation Management, 4(4), p. 32-54.
Suryono, R.R., Budi, I. & Purwandari, B. (2020). Challenges and trends of financial technology (Fintech): a systematic literature review. Information, 11(12).
Temelkov, Z. (2018). Fintech firm’s opportunity or threat for banks? International journal of information, Business and Management, 10(1), p. 137-143.
Turner, J.R. (2018). The management of the project-based organization: A personal reflection. International Journal of Project Management, 36(1), p. 231-240.
Van Loo, R. (2018). Making innovation more competitive: The case of fintech. UCLA L. Rev., No. 65.
Wang, R., Liu, J. & Luo, H. (2021). Fintech development and bank risk taking in China. The European Journal of Finance, 27(4-5), p. 397-418.
Wang, Y., Xiuping, S. & Zhang, Q. (2021). Can fintech improve the efficiency of commercial banks? An analysis based on big data. Research in International Business and Finance, No. 55.
Wonglimpiyarat, J. (2018). Challenges and dynamics of FinTech crowd funding: An innovation system approach. The Journal of High Technology Management Research, 29(1), p. 98-108.
Zhao, J., Li, X., Yu, C.H., Chen, S. & Lee, C.C. (2022). Riding the FinTech innovation wave: FinTech, patents and bank performance. Journal of International Money and Finance, No.122.