حوزه انقلابی و علوم انسانی(ضرورت و گام های تحول)
محورهای موضوعی :
سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)
قاسم ترخان
1
1 - استادیار، گروه کلام و دینپژوهی، پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی، قم، ایران
تاریخ دریافت : 1396/07/05
تاریخ پذیرش : 1396/09/15
تاریخ انتشار : 1396/11/01
کلید واژه:
چکیده مقاله :
حوزه‌های علمیه تحقق‌بخش فلسفه بعثت انبیا و به‌منظور شناخت، تبیین، تبلیغ و پاسداری از اسلام تأسیس شده‌اند و می‌توان هدایت انسان‌ها و جوامع و در نهایت، پیدایش تمدن اسلامی را از غایات آن‌ها برشمرد. از آنجا که دستیابی به اهداف یادشده با علوم انسانی سکولار میسر نیست، تولید علوم انسانی اسلامی از وظایف درجه اول حوزه‌های علمیه به شمار می‌‌رود. نوشتار حاضر ضمن توجه به ضرورت تحول در علوم انسانی، دستیابی به علوم انسانی مطلوب را به طی سه گام از سوی حوزه و حوزویان منوط کرده است. این سه گام عبارت‌اند از: الف)آسیب‌شناسی و نقد علوم انسانی رایج و متداول؛ ب) تولید متون نظری لازم درباره پیراانگاره‌های علوم انسانی اسلامی؛ ج) اشراب تعالیم و آموزه‌های دینی در عناصر و مؤلفه‌های علوم انسانی.
چکیده انگلیسی:
Seminaries have been established with an aim to achieve philosophy of prophethood of the Prophets and to recognize, propagate and safeguard Islam and guidance of men and communities and finally, emergence of Islamic civilizations can regarded as their final goals. Since it is not possible to access to the afore-mentioned goals through secular human sciences, production of Islamic human sciences is considered to be among the first grade duties of seminaries. The present article has subjected attainment of the desirable human sciences to three actions taken by seminary and seminary scholars while it pays attention to a need for change in human sciences. These three actions are: a). Pathology and criticism of the prevalent human sciences; b). Production of necessary theoretical texts about the ideas of the Islamic human sciences; c). Attribution of religious doctrines and teachings to human sciences components and elements.
منابع و مأخذ:
قرآن کریم
ابن بابویه قمی، محمد بن علی (شیخ صدوق) (1395هـ ق). کمال الدین و تمام النعمه. چاپ دوم، تهران: انتشارات اسلامیه.
ابن فارس، احمد (1404). معجم مقائیس اللغه. محقق/ مصحح: عبدالسلام محمد هارون، چاپ اول، قم: انتشارات دفتر تبلیغات اسلامى حوزه علمیه قم.
ایمان، محمدتقی (1390). پارادایم‌های علوم انسانی غربی و اسلامی، علامه طباطبائی فیلسوف علوم انسانی-اسلامی. جلد دوم، به کوشش عبدالحسین خسروپناه، چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
بستان، حسین (نجفی) (1384). گامی به سوی علم دینی. جلد اول، چاپ اول، ویرایش سعیدرضا اکبری، قم: پژوهشگاه حوزه و دانشگاه.
ترخان، قاسم (1389). سطوح سکولار علوم تجربی. کتاب نقد تابستان و پاییز 1389 - شماره 55 و 56.
ترخان، قاسم (1394). انکار علم دینی در محک نقد. قبسات، دوره 20، شماره 75.
ترخان، قاسم (1396). درآمدی بر مبانی کلامی علم دینی با تأکید بر علوم انسانی. چاپ اول، تهران: پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
جمعی از نویسندگان (1365). دایره‌المعارف تشیع. تهران: بنیاد فرهنگى طاهر.
خامنه‌ای، سید علی. نرم افزار حدیث ولایت.
خسروپناه، عبدالحسین و همکاران (1392). در جست‌وجوی علوم انسانی اسلامی. جلد اول، چاپ اول، قم: دفتر نشر معارف.
دهخدا، علی اکبر (1377). لغت‌نامه دهخدا. زیر نظر محمد معین و سید جعفر شهیدی، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
سروش، عبدالکریم (1389). راز و ناز علوم انسانی. در دسترس در سایت http:// drsoroushh.blogfa.com/post.aspx
شریفی، احمدحسین (1394). مبانی علوم انسانی اسلامی. چاپ دوم، تهران: انتشارات آفتاب توسعه.
طارمی‌راد، حسن (1389). مدخل حوزه؛ دانشنامه جهان اسلام. جلد 14، زیر نظر غلامعلی حداد عادل، چاپ اول، تهران: بنیاد دایره‌المعارف اسلامی.
قرشى، سید على‌اکبر (1371). قاموس قرآن. جلد دوم، تهران: دارالکتب الاسلامیه.
مصباح یزدی، محمدتقی (1388). مباحثی درباره حوزه. قم: مؤسسه آم‍وزش‍ی و پژوهشی امام خمینی (ره).
معین، محمد (1380). فرهنگ فارسی. تهران: مؤسسه انتشارات امیرکبیر.
موسوی خمینی، روح‌الله (1378). صحیفه امام. جلدهای 9 و 15، چاپ اول، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی.
میرمدرس، سید موسی (1394). مدیریت تحول سیاسی در حوزه‌های علمیه. چاپ اول، تهران: سازمان پژوهشگاه فرهنگ و اندیشه اسلامی.
نصر، سیدحسین (1379). نیاز به علم مقدس. ترجمه حسن میانداری، قم: طه.
_||_
