حقوق اقلیت‌ها در اسلام با تاکید بر روایات عصر ظهور

محورهای موضوعی : سیاست پژوهی ایرانی (سپهر سیاست سابق)

سید مهدی میرداداشی ¹

1 - استادیار، گروه حقوق، دانشگاه آزاد واحد قم، قم، ایران.

تاریخ دریافت : 1398/03/30 تاریخ پذیرش : 1398/03/30 تاریخ انتشار : 1398/03/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

هدف پژوهش حاضر بررسی حقوق اقلیت‌ها در اعلامیه‌های جهانی حقوق بشر و در اسلام با تکیه بر روایات عصر ظهور است. یافته‌های این پژوهش که به روش توصیفی- تحلیلی و مطالعه کتابخانه‌ای است، نشان می‌دهد که با تأسی به اصول قرآنی، کرامت انسانی، عدالت ائمه معصومین و اختیار انسان، هر روایتی که مغایر با این اصول راهنما باشد، قابل پذیرش نیست و حضرت مهدی(عج) نیز با استدلال و منطق با اهل کتاب مواجه خواهد شد و آن عده قلیلی که اسلام نیاورده باشند در پناه حکومت عدالت‌گستر آن حضرت زندگی خواهند کرد. در حالیکه در حقوق بین‌الملل، بحث از حقوق اقلیت‌ها، هرچند در لفظ و مفاد بیانیه‌های حقوق بشری، جنبه حق و تکلیفی دارند، اما به نظر نمی‌رسد تکلیف در جهت رعایت حقوق اقلیت‌ها از سوی حاکمیت‌های مختلف، به صورت عرف بین‌المللی درآمده باشد، بویژه اینکه حقوق بین‌الملل حداقل در این قبیل مسائل یا فاقد ضمانت اجراست و یا دارای ضمانت اجرای بسیار ضعیفی است، اما رعایت حقوق اقلیت‌ها در اسلام، علاوه بر جنبه حق بودن، دارای جنبه تکلیفی نیز می‌باشد و مسلمانان واقعی و دولت‌های اسلامی خود را مکلف به رعایت حقوق اقلیت‌ها می‌دانند.

چکیده انگلیسی:

The purpose of the research is to study minority rights in universal declaration of human rights and in Islam with emphasis on traditions of the age of appearance. This research method is descriptive –analytic and desk research and its findings show that by following the principle of Quran, human dignity, imams’ justice, and human’s power, each tradition that is contrary to these guidance principles, is not acceptable, and Imam Mahdi will treat (face) religious minority with reason and logic. Those who do not accept Islam (have not been converted to Islam), will live under his rule of justice. While discussion about minority in international rights, however, they have rights according to words and meaning (provisions) of human rights statement, but it seems that duty to deserve minority rights has become a international convention (custom) by various governments; in particular (specially), international rights in such issues either there is no guarantee for performance, or have very weak performance bond. But deserving and respecting minority rights in Islam, addition to being right, it also is humanitarian duty, and real Muslims and Islamic governments consider themselves bound to deserve (respect) minorities rights.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم
1.    اصفهانی، راغب (بی‌تا). المفردات فی غریب القرآن. تهران: المکتبه المرتضوی.
2.    آیتی، نصرت‌الله (1383). اهل کتاب در دولت مهدی (ع). فصل‌نامه انتظار، 11، 355-372.
3.    پورسیدآقایی، مسعود (1383). عدالت مهدوی استمرار عدالت نبوی و علوی. فصل‌نامه انتظار، 4(13)، 5-34.
4.    جعفری، محمدتقی (1370). تحقیق در دو نظام حقوق جهانی بشر از دیدگاه اسلام و غرب. تهران: دفتر خدمات حقوقی بین‌المللی جمهوری اسلامی ایران.
5.    حکیمی، محمد (1374). عصر زندگی و چگونگی آینده انسان و اسلام. قم: دفتر تبلیغات اسلامی.
6.    الزخیلی، و هبه (14012هـ ق). آثار الحرب. دمشق: دارالفکر.
7.    سید رضى، محمد (1414هـ ق). نهج‌البلاغه. قم: مؤسسه نهج‌البلاغه.
8.    شریف القرشی، باقر (1402هـ ق). النظام السیاسی فی الاسلام. بیروت: دارالتعارف للمطبوعات.
9.    شیخ صدوق (1405هـ ق). کمال‌الدین. جلد اول، قم: مؤسسه النشر الاسلامی التابعه لجامعه المدرسین.
10.    شیخ طوسی (1411هـ ق). الغیبه. قم: نشر مؤسسه معارف الاسلامیه.
11.    شیخ طوسی (1416هـ ق). کتاب الخلاف. جلد پنجم، قم: مؤسسه النشر الاسلامی.
12.    شیخ مفید (1413هـ ق). الارشاد فی معرفه حجج الله على العباد. قم: مؤسسة آل‌البیت علیهم‌السلام.
13.    صافی گلپایگانی، لطف‌الله (1419هـ ق). منتخب الاثر. قم: مؤسسه سیده معصومه.
14.    صدر، سید محمد (1384). تاریخ ما بعد الظهور. ترجمه حسن سجادی‌پور، تهران: موعود عصر.
15.    طاهری، حبیب‌الله (1378). سیمای آفتاب. قم: نشر زائر.
16.    عاملی، حر (1416هـ ق). وسائل الشیعه. جلد 15، قم: مؤسسه آل البیت لاحیاء التراث.
17.    عبدالکریم، زیدان (1976م). احکام الذمیین و المستأمنین فی دار السلام. بغداد: جامعه بغداد.
18.    عبدالملک، ابومحمد ابن هشام ،(1955م). السیره النبویه. جلد چهارم، قاهره: حلبی.
19.    علامه مجلسی (بی‌تا). بحارالانوار. جلد 52، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
20.    عمید زنجانی، عباسعلی (1362). حقوق اقلیت‌ها. تهران: دفتر نشر فرهنگ اسلامی.
21.    غنوی، امیر (1383). عدالت اجتماعی از دیدگاه اسلام. فصل‌نامه انتظار، 13، 93-115.
22.    قربان‌نیا، ناصر (1379). فقه و حقوق بین‌الملل. نشریه قبسات، 5(15 و 16)، 86-105.
23.    قربان‌نیا، ناصر (1385). جایگاه نهادهای حقوقی در عصر ظهور. مشرق موعود، 1، 129-134.
24.    قنواتی، جلیل (1377). نظام حقوقی اسلام. قم: مرکز جهانی علوم اسلامی.
25.    کریمی جهرمی، علی (1412 هـ ق). الدّر المنضود فی احکام الحدود تقریراً لابحاث السید الگلبایگانی. جلد اول، قم: نشر دارالقرآن.
26.    کریمی‌نیا، محمدمهدی (1383). همزیستی مسالمت‌آمیز در اسلام و حقوق بین‌الملل. قم: نشر مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی (ره).
27.    کفعمى، ابراهیم بن على (1405هـ ق). المصباح. قم: دارالرضى.
28.    کلینی، شیخ (1387). اصول کافی. جلد 1و 8، تهران: نشر جهان‌آرا.
29.    مکارم شیرازی، ناصر (1374). تفسیر نمونه. جلد دوم، تهران: دار الکتب الاسلامیه.
30.    مهدی‌پور، علی‌اکبر (1383). بررسی چند حدیث شبهه‌ناک درباره عدالت آفتاب عالمتاب. فصل‌نامه انتظار، 14، 89-114.
31.    مهرپور، حسین (1388). دیدگاه‌های جدید در مسائل حقوقی. تهران: اطلاعات.
32.    ناصرزاده، هوشنگ (1372). اعلامیه‌های حقوق بشر. تهران: مؤسسه انتشارات جهاد دانشگاهی.

_||_

Holy Quran.
1.    Aameli, H. (1416 Ah.). Wasael al.Shi’a. Vol. 15, Qom: Al-albayt al-ahya’ al-Turath Institute. [in Persian]
2.    AbdolKarim, Z. (1976). The provisions of the religious and the faithful in Dar es-Salam. Baqdad: Baqdad Society. [in Persian]
3.    Abdolmalek, A. M. Ebn.H. (1955). Prophet Sireh. Vol. 4, Qahere: Halabi. [in Persian]
4.    Al.Zakili, and Vahabe (1402 Ah.). Al.Harb Works. Damascus: Dar al.Fekr. [in Persian]
5.    Allame Majlesi (bita). Bahar al.Anvar. Vol.52, Beirut: Dar ehya’ al.Turath al.Arabi. [in Persian]
6.    Amid Zanjani, A. (1362). Minority law. Tehran: Islamic Culture Publication’s Office. [in Persian]
7.    Ayati, N. A. (1383). Those possessing bibles in Mahdi’s government. Entizar Journal, 11, 355-372. [in Persian]
8.    Esfahani, R. (bita). al.Mophradat fi Qarib al.Quran. Tehran: Al.Maktibih al.Murtadauy. [in Persian]
9.    Hakimi, Mohammah (1374). The age of life and the quality of future of human and Islam. Qom: Islam Promotion Office. [in Persian]
10.    Jafari, M.T. (1370). Research in two universal human rights systems from the perspective of Islam and West. Tehran: International Legal Services Office of the Islamic Republic of Iran. [in Persian]
11.    Kafaami, Ebn.A. (1405 Ah.). Al.Mesbah. Qom: Dar al.Razi. [in Persian]
12.    Karimi Jahromi, A. (1412 ah.). Alduru Almandud fi Ahkam Alhudud Taqriraan Li-abhath al-Seyyed al.Gulpaygani. [in Persian]
13.    Kariminia, M. (1383). Peaceful coexistence in Islam and international law. Qom: Publication Emam Khomeini Training and Research Institute. [in Persian]
14.    Koleini, Sh. (1387). Awsol Kafi. Vol. 1 & 8, Tehran: Jahan-ara. [in Persian]
15.    Mahdipor, A. (1383). The study of some doubtful hadith about justice of universal sunshine. Entizar Journal, 14, 89-114. [in Persian]
16.    Makarem Shirazi, N. (1374). Tafsir nemoneh. Vol. 2, Tehran: Dar al.Kotob al. Eslami. [in Persian]
17.    Mehrpor, H.(1388). The new views in law issues. Tehran: Ettelaat. [in Persian]
18.    Naserzadeh, H. (1372). Human rights declarations. Tehran: the Institute Publications of Academic Jihad. [in Persian]
19.    Porseyedaqaee, M. (1383). Mahdi’s justice for continuity of prophetic and Alawite Justice. Entizar Journal, 4 (13), 5-34. [in Persian]
20.    Qanavatim, J. (1377). Islam law system. Qom: Islamic Sciences Universal Centre. [in Persian]
21.    Qanavi, Amir (1383). Social justice from perspective of Islam. Entizar Journal, 13, 93-115. [in Persian]
22.    Qurbannia, N. (1379). Feqh and international law: Qabasat Publication, 5(15 & 16), 86-105. [in Persian]
23.    Qurbannia, Naser (1385). Law institutions position in the age of appearance. Mashreq Mouood, 1, 129-134. [in Persian]
24.    Sadr, S. M. (1384). Our history after the appearance. Translation of Hasan Sajadipor, Tehran: Mouood Asr. [in Persian]
25.    Safi Golpayegani, L. (1419 Ah.). Montakhab al.Asar (the Chosen works). Qom: Seyedeh Massome Institute. [in Persian]
26.    Seyed Radi, M. (1414 Ah.). Nahj al-Balagha. Qom: Nahj al-Balagha Institute. [in Persian]
27.    Sharif Al.Qureishi, B. (1402 Ah.). Political system in Islam. Beirut: Dar al.Tareaf al.Mattbuaat. [in Persian]
28.    Sheikh Mofiid (1413 Ah.). Al.Ershad Marifa Hojaj Allah el al. Ebad. Qom: Al-albayt Institute. [in Persian]
29.    Sheikh Sadooq (1405 ah.). Kamal al-Deen. Vol. 1. Qom: Islamic Publication Institute Related to Moddaresin Society. [in Persian]
30.    Sheikh Tusi (1416 ah.). Al. Khallaf book. Vol. 5, Qom: Islamic Publication Institute. [in Persian]
31.    Sheikh Tusi (1416 ah.). Al.Qeibeh. Qom: Islamic Maarif Institute’s Publication. [in Persian]
32.    Taheri, H. (1378). The face of sunshine. Qom: Zaer Publication. [in Persian]