اثربخشی درمان شناختی رفتاری بر کاهش شدت وسوسه و ولع مصرف - در زنان دارای سوء مصرف مواد مخدر
محورهای موضوعی : روانشناسی و مشاورهنازنین نخعی 1 , فرشید خسروپور 2 , حمید ملایی زرندی 3
1 - دانشجوی دکترای روانشناسی عمومی، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند، زرند، ایران
2 - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند، زرند، ایران . نویسنده مسئول:
3 - استادیار، گروه روانشناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد زرند، زرند، ایران .
کلید واژه: زنان, سوءمصرف مواد, ولع مصرف, درمان شناختی رفتاری, شدت وسوسه,
چکیده مقاله :
چکیدهشدت وسوسه و ولع مصرف از جمله مشکلات زنان دارای سوء مصرف مواد است و می توانند از جملهعوامل خطر مهم برای بروز عود اعتیاد باشند. این پژوهش به منظور تعیین اثر بخشی درمان شناختی-رفتاری بر شدت وسوسه و کاهش ولع مصرف در زنان دارای سوء مصرف مواد مخدر شهر کرمان انجامشد. روش این تحقیق نیمه تجربی و به روش پیش آزمون پس آزمون با گروه کنترل بود. جامعه آماری –این پژوهش کلیه زنان وابسته به مواد مخدر که از دی ماه تا اسفند ماه سال 1397 به کلینیک های ترکاعتیاد سپید و مهر شهر کرمان مراجعه کرده بودند. با استفاده از روش نمونه گیری در دسترس 30 نفرانتخاب و به طور تصادفی در دو گروه )آزمایش 15 نفر و کنترل 15 نفر( قرار گرفتند. گروه آزمایشی در12 جلسه 60 دقیقه ای هفته ای یک جلسه، درمان شناختی رفتاری شرکت کردند ولی در مورد گروه -کنترل مداخله ای صورت نگرفت. پرسشنامه های عقاید وسوسه انگیز بک و کلارک ) 1993 ( و ولعمصرف مواد مزینسکیس و همکاران ) 1995 ( قبل و بعد از اجرای مداخله در مورد آن ها اجرا شد. داده هابا استفاده از تحلیل کوواریانس تک متغیره انجام شد. نتایج نشان داد در مرحله پس آزمون، میانگیننمرات شدت وسوسه و ولع مصرف در گروه آزمایش در مقایسه با گروه کنترل به صورت معنی داریکاهش یافت ) 01 / 0P< (. با توجه به یافته های پیشنهاد می گردد که درمان شناختی رفتاری می تواند -به عنوان مداخله در جهت کاهش شدت وسوسه و ولع مصرف مورد استفاده قرار گیرد.کلیدواژه ها: درمان شناختی رفتاری، سوءمصرف مواد، شدت وسوسه، ولع مصرف، زنان.
AbstractThe intensity of temptation and desire to use is one of the problems of women with substance abuse and they can be among the important risk factors for relapse of addiction. This study was conducted in order to determine the effectiveness of cognitive-behavioral therapy on the intensity of temptation and reducing cravings in women with drug abuse in Kerman city. The method of this research was semi-experimental and pre-test-post-test with a control group. The statistical population of this research is all the women addicted to drugs who visited Sepid and Mehr addiction treatment clinics in Kerman from January to March 2017. Using available sampling method, 30 people were selected and randomly divided into two groups (experimental 15 people and control 15 people). The experimental group participated in 12 sessions of 60 minutes a week, cognitive-behavioral therapy, but no intervention was done in the case of the control group. Beck and Clark's (1993) Temptational Belief Questionnaires and Mazinskis et al.'s (1995) Substance Abuse Questionnaires were administered before and after the intervention. Data were analyzed using univariate covariance analysis. The results showed that in the post-test phase, the mean scores of the intensity of temptation and craving for consumption in the experimental group were significantly reduced compared to the control group (P<0.01). According to the findings, it is suggested that cognitive-behavioral therapy can be used as an intervention to reduce the intensity of temptation and craving for consumption.
منابع
بهروزیان، فاطمه؛ نوکنی، مصطفی؛ مهاجرانی، حمیدرضا. ) 1393 (. اثربخشی درمان شناختی رفتاری -
گروهی در پیشگیری از لغزش افراد وابسته به متاآمفتامین. اندیشه و رفتار در روان شناسی بالینی،
8 ( 30 ،) 57 - 66 .
پورسید موسایی، سیده فاطمه؛ موسوی، سید ولی ا...؛ کافی، سید موسی. ) 1391 (. مقایسه و رابطه بین
استرس با ولع مصرف در وابستگان به مواد افیونی و صنعتی. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 6 ( 24 ،)
9 - 26 .
حاجی ها، ضحی، بهرامی، احسان ه ادی، رستمی، رضا. ) 1400 (. عوامل خانوادگی، اجتماعی و محیطی
آشکارساز وسوسه در زنان وابسته به مواد در شهر تهران: یک مطالعه نظریه زمینه ای. فصلنامه
علمی اعتیادپژوهی، 15 ( 59 ،) 42 - 11
رحمانیان، مهدیه؛ میرجعفری، احمد؛ حسنی، جعفر. ) 1385 (. رابطه وسوسه مصرف مواد و سوگیری
توجه: مقایسه افراد وابسته به مواد افیونی، مبتلا به عود و ترک کرده. مجله روانپزشکی و روانشناسی
بالینی ایران، 12 ( 3 ،) 222 - 216 .
رضائی میرقائد، ملیحه؛ کریمی، رضا؛ رهروی، مهشید؛ مصدق، کبری؛ آبی پور، جابر. ) 1395 (. اثربخشی
درمان مبتنی بر پذیرش و تعهد بر کاهش افسردگی افراد مبتلا به اعتیاد. مجله مطالعات ناتوانی، 6
( 2 ،) 269 - 265 .
صادقی فسایی، سهیلا؛ جهاندار لاشکی، زینب؛ کلانتری، عبدالحسین. ) 1399 (. واکاوی اعتیاد مردان
متأهل در یک مطالعه کیفی. مطالعات راهبردی زنان، 22 ( 87 ،) 63 - 88 .
شاکری نسب، محسن؛ عظیم زاده طهرانی، نگار؛ رستمی، طاهره؛ پارسانژاد، مصطفی. ) 1401 (. اثربخشی
درمان شناختی رفتاری مبتنی بر مدل مارلات بر ولع مصرف و خودکارآمدی ترک اعتیاد در بیماران
تحت درمان با متادون. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 16 ( 64 ،) 258 - 241 .
قلی زاده، بهزاد؛ قمری گیوی، حسین؛ صدری دمیرچی، اسماعیل.) 1400 (. اثربخشی درمان مبتنی بر
پذیرش و تعهد بر انعطاف پذیری شناختی و ولع مصرف در افراد وابسته به مواد. اعتیادپژوهشی،
15 ( 59 ،) 205 - 226 .
معینی، پوپک؛ ملیحی الذاکرینی، سعید، جوانشیر؛ خواجوند خوشلی، افسانه. ) 1400 (. مقایسه اثربخشی
آموزش و درمان فراشناختی و مدیریت استرس به شیوه شناختی رفتاری بر احساس انسجام و -
افسردگی در همسران مردان وابسته به مواد. فصلنامه علمی اعتیادپژوهی، 15 ( 59 ،) 204 - 173 .
Beck, A. T., & Clark, D. A. (1993). An information processing model of anxiety: Automatic and strategic processes. Behavioral Research Therapy, 35, 49-58.
Brown, C., & Stewart, S. H. (2021). Harm reduction for women in treatment for alcohol use problems: Exploring the impact of dominant addiction discourse. Qualitative health research, 31(1), 54-69.
52 / اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر کاهش شدت وسوسه و ولع مصرف…
Cavicchioli, M., Movalli, M., Vassena, G., Ramella, P., Prudenziati, F., & Maffei, C. (2019). The therapeutic role of emotion regulation and coping strategies during a stand-alone DBT Skills training program for alcohol use disorder and concurrent substance use disorders. Addictive behaviors, 98 (2), 106-135.
Ford, J. D., Grasso, D. J., Levine, J., & Tennen, H. (2018). Emotion regulation enhancement of cognitive behavior therapy for college student problem drinkers: A pilot randomized controlled trial. Journal of child & adolescent substance abuse, 27(1), 47-58.
Gay, A., Cabe, J., De Chazeron, I., Lambert, C. & Defour, M. (2022). Repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) as a promising treatment for craving in stimulant drugs and behavioral addiction: a meta-analysis. Journal of Clinical Medicine, 11(3), 624-439.
Mezinskis, J.P., Honos-Webb, L., Kropp, F., Smoza, E. (2001).The measurement of craving. Journal of Addictive Diseases, 20(3), 67-85.
Reese, E.D., Veilleux, J.C. (2016). Relationships between craving beliefs and abstinence self-efficacy are mediated by smoking motives and moderated by nicotine dependence. Nicotine & Tobacco Research, 18(1), 48-55.
Rachubinska, K., Cybulska, A. M., & Grochans, E. (2021). The relationship between loneliness, depression, internet and social media addiction among young Polish women. Eur Rev Med Pharmacol Sci, 2(5), 1982-1989.
Srivastava, A. B., Sanchez-Peña, J., Levin, F., Mariani, J., Patel, G., & Naqvi, N. (2022). Changes in Anterior Cingulate Cortex Activation are Associated with Improved Ability to Regulate Craving in Patients Undergoing Cognitive Behavioral Therapy for Alcohol Use Disorder. Biological Psychiatry, 91(9), 104-125.
Thapinta, D., Skulphan, S., Kitsumban, V., & Longchoopol, C. (2017). Cognitive behavior therapy self-help booklet to decrease depression and alcohol use among people with alcohol dependence in Thailand. Issues in mental health nursing, 38(11), 964-970.
Beck, A. T., & Clark, D. A. (1993). An information processing model of anxiety: Automatic and strategic processes. Behavioral Research Therapy, 35, 49-58.
Brown, C., & Stewart, S. H. (2021). Harm reduction for women in treatment for alcohol use problems: Exploring the impact of dominant addiction discourse. Qualitative health research, 31(1), 54-69.
52 / اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر کاهش شدت وسوسه و ولع مصرف…
Cavicchioli, M., Movalli, M., Vassena, G., Ramella, P., Prudenziati, F., & Maffei, C. (2019). The therapeutic role of emotion regulation and coping strategies during a stand-alone DBT Skills training program for alcohol use disorder and concurrent substance use disorders. Addictive behaviors, 98 (2), 106-135.
Ford, J. D., Grasso, D. J., Levine, J., & Tennen, H. (2018). Emotion regulation enhancement of cognitive behavior therapy for college student problem drinkers: A pilot randomized controlled trial. Journal of child & adolescent substance abuse, 27(1), 47-58.
Gay, A., Cabe, J., De Chazeron, I., Lambert, C. & Defour, M. (2022). Repetitive transcranial magnetic stimulation (rTMS) as a promising treatment for craving in stimulant drugs and behavioral addiction: a meta-analysis. Journal of Clinical Medicine, 11(3), 624-439.
Mezinskis, J.P., Honos-Webb, L., Kropp, F., Smoza, E. (2001).The measurement of craving. Journal of Addictive Diseases, 20(3), 67-85.
Reese, E.D., Veilleux, J.C. (2016). Relationships between craving beliefs and abstinence self-efficacy are mediated by smoking motives and moderated by nicotine dependence. Nicotine & Tobacco Research, 18(1), 48-55.
Rachubinska, K., Cybulska, A. M., & Grochans, E. (2021). The relationship between loneliness, depression, internet and social media addiction among young Polish women. Eur Rev Med Pharmacol Sci, 2(5), 1982-1989.
Srivastava, A. B., Sanchez-Peña, J., Levin, F., Mariani, J., Patel, G., & Naqvi, N. (2022). Changes in Anterior Cingulate Cortex Activation are Associated with Improved Ability to Regulate Craving in Patients Undergoing Cognitive Behavioral Therapy for Alcohol Use Disorder. Biological Psychiatry, 91(9), 104-125.
Thapinta, D., Skulphan, S., Kitsumban, V., & Longchoopol, C. (2017). Cognitive behavior therapy self-help booklet to decrease depression and alcohol use among people with alcohol dependence in Thailand. Issues in mental health nursing, 38(11), 964-970.