تحولات ژئومورفولوژیکی دلتای پل رود شرق گیلان (از کواترنر تا امروز)

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

جلیل الدین سرور ¹ , بهمن رمضانی ²

1 - ندارد
2 - ندارد

تاریخ دریافت : 1393/10/20 تاریخ پذیرش : 1393/10/20 تاریخ انتشار : 1386/05/01

کلید واژه: دلتا, ژئومورفولوژی, پل رود, ‌شرق گیلان, تحولات,

چکیده مقاله :

دلتا یکی از اشکال تراکمی آبرفتهای رودخا نه ای است که در پایاب زهکش اصلی و در نزدیکی ساحل تشکیل می گردد. شیب مناسب ،خاک حاصلخیز، دسترسی به منابع آب و وسعت قابل توجه دلتا ی پل رود زمینه مناسبی را برای فعالیت های انسانی فراهم نموده که ممکن است در نتیجه ی تحول دلتا ناشی از تغییرمسیر رود اصلی و سایر شبکه آبهای آن، وسعت دلتا کم یا زیاد شود . پیامد این تحول می تواند بر زندگی ساکنان آن تأثیرات مثبت یا منفی بر جای گذارد . با تکیه بر اهمیت موضوعوطبق پژوهشهای بعمل آمده، این دلتا در زون البرز واقع شده و رخدادهای زمین شناسی آن در تکامل و تغییرات دلتا مؤثر بوده و در دوران کواترنری تحت تأثیر دوره های یخچالی و بین یخچالی قرار داشته و در دوره هولوسن مسیر تکاملی خود را پیموده، بطوریکه در حال حاضر این دلتا از دو شیب توپوگرافی ساحل و جلگه در پایاب حوضه پل رود تشکیل شده است. شیب متوسط دلتااز 1% کمتر و دارای اقلیم از نوع بسیار مرطوب می باشد به گونه ای که در فصل بهار از حد اکثر رسوبدهی (39/54 درصد) ودر فصل تابستان از میزان حداقلی آن (14/9 درصد) بر خوردار است، این تحقیق بر اساس عکس های هوایی وتصاویر ماهواره ای در سه دوره زمانی (1346 ،1373، 1385) و پیمایش زمینی،نقشه های توپوگرافی و منابع کتابخانه ای با استفاده از روش توصیفی و تحلیلی صورت پذیرفت . نتایج تحقیقات نشان داد که این دلتا از نوع پیشرونده است و تحت تأثیر فرایند های رودخانه ای گذشته و امروزی، همچنین نفوذ و عملکرد امواج در عهد حاضر شکل گرفته است. بنابر این می توان آن را در ردیف دلتا های امروزی بشمار آورد.

چکیده انگلیسی:

Delta is one of the compressible forms of river alluvium which are formed at the shallow main drainage near the river banks. Suitable slope, fertile soil, availability of water supplies, and the considerable size of Polrud delta, has made it a convenient and suitable ground for human activities, and that its size may very and become larger or smaller, as a result of delta’s evolution, because of the main river’s path, and other water network changes. The outcome of this evolution can have a positive or negative effect on its inhabitant. With respect to the importance of the matter and according to the surveys done, this delta is situated and Alborz Zone and its geological events have had an affective role in its developments. In the Quaternary period, it was effected by glacial age and interglacial age eras and has followed its development’s path in the Holocen epoch ,in such a way that at the present, this delta has been formed by two topographic slopes, river banks and plain, at the shallow basin of polrud. Delta’s medium slope is less 1% and has a very wet climate, in such a way that in the spring, the maximum (54.39 percent) and in the summer, minimum (9.14 percent) sediment are deposited. This research has been carried out according to aerial photographs and satellite pictures at three time periods (1967, 1994, 2006), ground measurements, topographic maps, library references, with the use of descriptive and analytic methods. The outcomes from the researches showed that this delta is of advancing type and has been formed under the effect of old and new river processes, and also the wave functions and effects at present era; therefore, it can ranked as a modern deltas.