پیش بینی تغییرات مسیر رودخانه کارون با استفاده از داده های تاریخی و کمی ژئومورفولوژی(محدوده شوشتر تا اروند رود )

محورهای موضوعی : جغرافیای سیاسی

جعفر مرشدی ¹ , سید کاظم علوی پناه ²

1 - ندارد
2 - ندارد

تاریخ دریافت : 1393/09/08 تاریخ پذیرش : 1393/09/08 تاریخ انتشار : 1388/05/01

کلید واژه: تغییرات رودخانه, مآندر, داده های ماهواره ای, پیش بینی, کارون, خوزستان,

چکیده مقاله :

محدوده مورد مطالعه بخشی از رودخانه کارون واقع در استان خوزستان است که از تنگ عقیلی شوشتر تا محل ورود کارون به اروند رود امتداد دارد.تغییرات رودخانه کارون در جلگه آبرفتی خوزستان و تفاوتهای محلی بازه ها با توجه به عوامل زمین ساختی(تکتونیکی)، هیدرولوژیکی و انسانی، سبب آسیب ها و مخاطرات رودخانه ای در طول زمان شده است و کنترل این مخاطرات تنها با شناخت محیط رودخانه و تعیین تغییرات آن به روشهای مناسب امکان پذیر است. برای بررسی ویژگیهای مورفومتریک رودخانه کارون جهت پیش بینی تغییرات، با استفاده از تصاویر ماهواره ای IRS، سنجنده LISSIII با قدرت تفکیک مکانی 23.5 متر مربوط به تاریخ 29 ژولای سال 2007، و تصاویر ماهواره لندست سال 1991 مسیر رودخانه ترسیم شد و در نرم افزار های GIS اندازه گیری های مورد نیاز، انجام و مورد تجزیه و تحلیل مکانی قرار گرفت. برای این منظور کل رودخانه کارون با توجه به تعداد پیچهای آن (100 پیچ)، به محدوده های کوچکتری تقسیم شد و نقاط عطف پیچها به عنوان محدوده بالایی و پایینی هر پیچ انتخاب گردید و پارامترهای شعاع انحناء، نقاط میانگین مرکزی هر پیچ، جهت پیچ ومیزان مهاجرت سالیانه آن اندازه گیری شد نتایج روش پیش بینی مسیر رودخانه نشان می دهد که بازه های مآندری بیشترین تهدید را دارند و اگر تغییرات کاربریها و مناطق حساس رودخانه به فرسایش بخصوص در راس پیچها و مناطق با تغییر پذیری بالا کنترل نشود مساحت زیادی از اراضی کشاورزی، تاسیسات انسانی و جاده ها در معرض تهدید و تخریب جدی قرار می گیرند

چکیده انگلیسی:

The study area is a part of Karoon river located in Khuzestan province in southwestof Iran. The length of this reach is about 364 km from the north of Shoshtar to theArvandrod. The changes and local difference on the river reaches consider togeological, tectonicaly, hydrological and artificial parameter in the dry flood plain ofKhuzestan has caused some damages, risks and hazards during the time. By recognizeof fluvial environment of Karoon River and determining the changes of the river,control of these hazards is possible. Because of morphometric characteristics study ofKaroon River, for changes prediction, with use of satellite images of IRS and land satin the years of 1991 and 2007, channel length of the river has drawn, measured andanalyzed by GIS software. so total length of Karoon consider to the number of theircurves(100 curve) divided to smaller limits and crossing point selected as upper andlower limits of each curves. Then geometric parameter of channel like radius ofcurvature, mean central point of each curve, curve direction and annual rate of channelmigration measured. The results show that the most risks belong to meanderingreaches. Therefore the land use and sensitive area of river to erosion spatially oncurves if dose not controlled. There are a lot of area like farms, roads, settlement,national fields and other mankind Struthers that will be destroyed.