زیبایی معقول از منظر قرآن کریم

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

ابوالحسن مومن نژاد ¹ , عباس یوسفی تازه کندی ² , مرتضی سازجینی ³

1 - استادیار گروه معارف اسلامی دانشگاه یاسوج
2 - دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن قم
3 - دانشجوی دکتری تفسیر تطبیقی دانشگاه علوم و معارف قرآن قم

تاریخ دریافت : 1397/09/18 تاریخ پذیرش : 1397/09/18 تاریخ انتشار : 1397/09/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

یکی از مباحث مهم فلسفه و علوم انسانی مبحث زیبایی می‌باشد که قدمتی دوهزار ساله دارد. از نظر دانشمندان اسلامی و برخی فلاسفه زیبایی منحصر به زیبایی محسوس و فکری نیست بلکه نوعی دیگر از زیبای هست که از آن به زیبایی معقول یا حسن عقلی تعبیر می‌شود که یکی از انواع چهارگانه زیبایی، و از همه آن‌ها بالاتر می‌باشد. زیبایی معقول(حسن عقلی) به این معنا است که بعضی از کارها فی حد ذاته زیبا و جمیل است و جاذبه و کشش دارد و ستایش آفرین است و فقط عقل انسان آن را درک می‌کند و نیروی حس و قوه تخیّل در درک آن زیبایی نقشی ندارند. قرآن کریم به همه انواع زیبایی اشاره کرده است. در این پژوهش به تبیین زیبایی معقول، نسبی یا مطلق بودن زیبائی معقول و مصداق‌های آن از منظر قرآن خواهیم پرداخت. مهم‌ترین مصادیق زیبایی معقول در قرآن کریم عبارت‌اند از زیبایی عفو و اغماض، زیبایی صبر، زیبایی هجرت، و زیبایی ایمان.

چکیده انگلیسی:

One of the important subjects in philosophy and human resources is aesthetics which goes back to two thousand years ago. Beauty is not exclusive to tangible beauty from Islamic scholars and philosophers’ view point. There is another type of beauty which is interpreted as “logical beauty” and is one of the four beauties; it is the highest and the best one. Logical beauty means something is beautiful and nice naturally and owns attraction but only wisdom understands it and senses and dreaming sense do not play any role in understanding it. Holy Quran points out all types of beauty. The present research expresses logical beauty, rational or absolute aspect of beauty and their proofs from Quran’s idea. The most important beauties from Quran’s viewpoint are patience, faith, forgiveness and tolerance.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم. ترجمه ناصر مکارم شیرازی.

کتب فارسی

انوری، حسن. 1381ش، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: انتشارات سخن.

جعفری، محمدتقی. 1375ش، زیبائی و هنر از دیدگاه اسلام، تهران: نشر کرامت.

دهخدا، علی ‏اکبر. 1377ش، لغتنامه دهخدا، چاپ دوم از دوره جدید، تهران: دانشگاه تهران.

عماره، محمد. 1381ش، اسلام و هنرهای زیبا، تهران: نشر احسان.

قاسمی، محمد علی. بی تا، «اسلام و زیبائی»، رواق اندیشه، ش41.

گاستالا، پییر. 1336ش، زیباشناسی تحلیلی، ترجمه علینقی وزیری، تهران: دانشگاه تهران.

مصباح یزدی، محمدتقی. 1382ش، فلسفه اخلاق، تهران: امیرکبیر.

مطهری، مرتضی. 1391ش، فلسفه اخلاق، تهران: صدرا.

مظفر، محمد رضا. 1391ش، اصول فقه، قم: دار الفکر.

معین، محمد. 1360ش، فرهنگ فارسی، تهران: امیرکبیر.

کتب عربی

ابن اثیرجزری، مبارک بن محمد. 1367ش، النهایة فی غریب الحدیث والأثر، قم: اسماعیلیان.

ابن درید، محمد بن حسن. بی تا، جمهرة اللغة، بیروت: دار العلم للملایین.

جوهری، اسماعیل ‏بن حماد. بی تا، الصحاح تاج اللغة وصحاح العربیة، بیروت: دار العلم للملایین.

راغب اصفهانی، حسین بن محمد. 1374ش، المفردات فی غریب القرآن، تهران: مرتضوی.

طباطبایی. محمدحسین. 1374ش، المیزان فی تفسیر القرآن، قم‏: دفتر انتشارات اسلامی جامعه‏ مدرسین حوزه علمیه قم.

فراهیدی، خلیل احمد. بی تا، کتاب العین، قم: نشر هجرت.

مجلسی، محمدباقر. 1376ش، بحار الأنوار الجامعة لدرر اخبار الائمة الاطهار، تهران: اسلامیه.

مصطفی، ابراهیم و دیگران. بی تا، المعجم الوسیط، استانبول: دار الدعوة.

مطعنی، عبدالعظیم. 1417ق، دراسات جدیدة فی اعجاز القرآن، قاهره: مکتبة وهبة.

 

Holy Quran Translation Naser Makarem Shirazi.

Persian:

Anvari, Hasan (1381). Great culture of speech. Tehran, Sokhan Publication.

Jafari, Mohammad Taghi (1375). Beauty and art from the point of view of Islam. Tehran, Keramat Publishing house.

Dehkhoda, Ali Akbar (1377). Dehkhoda dictionary. Tehran, University of Tehran, second edition of the new period.

Amara, Mohammed (1381). Islam and beautiful arts (Majid Ahmadi). Tehran, Ehsan Publishing House.

Qasemi, Mohammad Ali, Islam and beauty. Upside Down. 41.

Gastale, Pierre (1336). Analytical aesthetics. (Alinqi Waziri). Tehran, University of Tehran.

Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi (1382). Philosophy of Ethics. Tehran, Amir Kabir.

Motahari, Morteza (1391). Ethics Philosophy. Tehran, Sadra.

Mozafar, Mohammad Reza (1391). Jurisprudence (Mohsen Gharoyan). Qom, Dar al-Fakr.

Moein, Mohammad (1360). Persian culture. Tehran, Amir Kabir Publications.

Arabic:

Ibn Athir jazri, Mubarak ibn Muhammad (1367). Al-Nahi al-Fi al-Hadith and hadith. Qom, the Ismailis.

Ibn Darrid, Muhammad ibn Hassan (Bey). Jamharaa alloghah. Beirut: Dar Alalim Lammanyan.

Inkari, Ismail ibn Hammad (bay). Al-Sahah alloghah- andal- Sohah Al-Arabiya. Beirut, Dar Alalum Lammanyan.

Raghib Isfahani, Hussein ibn Muhammad (1374). Al-Mfrdat fi-Gharbi al-Quran. (Alireza Khosravi Hosseini). Tehran, Mortazavi.

Tabataba'i Mohammad Hussein (1374). Al-Mizan Faye Tafsir Al-Quran. (Muhammad Baqir Mousavi Hamedani). Qom The Office of Islamic Publications of the Community of Teachers of the Qom Seminary.

Farahidi, Khalil Ibn Ahmad (Bi Ta). Al Ain Book. Qom, Hijra Publishing.

Majlisi, Mohammad Baqir (1376). Bharalanvar Al-Jaya Lederar News Al-Mut'ah. Tehran, Islamiyah.

Mostafa, Abraham and others. (Beyond). Al- mojam alvasit. Istanbul, Dar al-Dawa.

motieni, Abdul Azim. (1417). Derast- al jadideh fi eajaz al quran. Cairo, vahabeh bookstore.