دلالت آیات ناهیه از افساد بر حکم حرمت آلودن آب

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

ناهید دهقان عفیفی ¹ , احمد باقری ² , سید ابوالقاسم نقیبی ³

1 - دانشجوی دکتری رشته فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده حقوق، الهیات و علوم سیاسی، واحد علوم و تحقیقات، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران
2 - استاد گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشکده الهیات، دانشگاه تهران، تهران، ایران
3 - دانشیار گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، دانشگاه شهید مطهری، تهران، ایران

تاریخ دریافت : 1398/10/13 تاریخ پذیرش : 1398/10/13 تاریخ انتشار : 1398/09/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

ریختن فاضلاب‌ها در آب همان آلودگی است و با واژه افساد بکار رفته در آموزه‌های دینی مترادف است. افساد در قرآن به معنای معصیت و گناه، مبارزه با قوانین الهی و انبیاء، نابودی کشتزارها و نسل، کفر و ظلم، تکذیب رسل الهی، جنگ و دزدی استعمال شده است. نیز شرارت، کشتار بندگان، هرج و مرج، ابطال، قتل و دزدی از دیگر معانی افساد است. این واژه در لغت متضاد با اصلاح، ابطال، بی فائده نمودن و تباهی است. تحقیقات صورت گرفته در این موضوع با عناوینی همچون آلودگی آب و پیامدهای آن، بررسی آب از دیدگاه قرآن کریم و اهمیت محیط زیست از دیدگاه اسلام می‌باشد. بر اساس یافته‌های این تحقیق، از نظر قرآن آلودن آب‌ها به صورت وسیع حرام و ممنوع است. روایات و دلائل عامی مانند حرمت تضییع مال مفید شامل محل بحث می‌شود. واژه افساد با مفهوم وسیع خود قابلیت تعمیم نسبت به مصادیق دیگر را داراست. آلودن آب‌ها همان افساد بوده و آیات با عموم شامل آلودگی با فاضلاب هم می‌شوند.

چکیده انگلیسی:

Disposal of drainage in water is pollution and is synonymous with the term corruption used in religious doctrine. Corruption in Quran means sin and guilt, fight against Divine laws and prophets, destruction of fields and generations, infidelity and oppression, denial of Divine Messenger, war and theft.  Wickedness, slavery, chaos, revocation, murder and theft are other synonyms for corruption. It is a term in contrast to correction, revocation, uselessness and ruin. Researches on the mentioned topic is related to water pollution and its consequences, the study of water from Holy Quran’s viewpoint and the importance of the environment from Islam’s point of view. According to findings of the research, vastly polluting the waters is forbidden and prohibited from Quran’s viewpoint. The term corruption in its broadest sense is capable to be generalized to other instances. Water contamination is a corruption and Verses in general include sewage contamination.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

اسدی حلّی، حسن بن یوسف بن مطهر. 1420ق، تحریر الأحکام الشرعیة علی مذهب الإمامیة، قم: مؤسسه امام صادق علیه السلام.

اسدی حلّی، علامه حسن بن یوسف بن مطهر. 1414ق، تذکرة الفقهاء، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

اصفهانی، حسین بن محمد راغب. 1412ق، مفردات ألفاظ القرآن، سوریه- لبنان: دار العلم- الدار الشامیة.

انوری، حسن. 1382ش، فرهنگ بزرگ سخن، تهران: انتشارات سخن.

آبی، حسن بن ابی طالب یوسفی. 1417ق، کشف الرموز فی شرح مختصر النافع، قم: دفتر انتشارات اسلامی وابسته به جامعه مدرسین حوزه علمیه قم.

بلاک، جان. 1364ش، تکنولوژی آب‌های آلوده، ترجمه محمد رضا بنازاده ماهانی، علی اکبر سمنارشاد، تهران: انتشارات میقات.

بهزادفر، مصطفی. 1388ش، زیرساخت‌های شهری، آبرسانی و فاضلاب، تهران: انتشارات شهیدی.

جوزی، عبدالرحمن بن علی. 1407ق، زاد المسیر فی علم التفسیر، بیروت: دار الفکر.

جوهری، اسماعیل بن حماد.1410ق، الصحاح- تاج اللغة و صحاح العربیة، بیروت: دار العلم للملایین.

حرّ عاملی، محمد بن حسن. 1409ق، وسائل الشیعة، قم: مؤسسه آل البیت علیهم السلام.

حسینی شیرازی، سید محمد.1420ق، الفقه، البیئة، بیروت: مؤسسة الوعی الإسلامی.

حلّی، جعفر بن حسن. 1408ق، شرائع الإسلام فی مسائل الحلال والحرام، قم: مؤسسه اسماعیلیان.

حمیری، نشوان بن سعید.1420ق، شمس العلوم ودواء کلام العرب من الکلوم، بیروت: دار الفکر المعاصر.

خراسانی، حسین وحید. 1428ق، منهاج الصالحین، قم: مدرسه امام باقر علیه السلام.

دمشقی، اسماعیل بن کثیر. 1405ق، تفسیر القرآن العظیم، بیروت: دار المعرفة.

زرکشی، محمد بن عبدالله. 1376ق، البرهان، قاهره: دار احیاء الکتب العربیة.

سعدی، ابو جیب. 1408ق، القاموس الفقهی لغة واصطلاحا، دمشق: دار الفکر.

سیوطی، جلال الدین. 1365ق، الدر المنثور، بیروت: دار المعرفة.

شرتونی خوری، سعید. 1403ق، اقرب الموارد فی فصح العربیة، قم: نشر کتابخانه آیت الله مرعشی نجفی.

طباطبائی، سید محمد حسین. 1402ق، المیزان فی تفسیر القرآن، قم: موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین.

طبرسی، فضل بن حسن. 1415ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: موسسة الاعلمی للمطبوعات.

طبرسی، فضل بن حسن. 1418ق، جوامع الجامع، قم: موسسه نشر اسلامی جامعه مدرسین.

طریحی، فخر الدین. 1416ق، مجمع البحرین، تهران: کتابفروشی مرتضوی.

طوسی، محمد بن حسن. 1407ق، تهذیب الأحکام، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

طوسی، محمد بن حسن. 1409ق، التبیان فی تفسیر القرآن، بی جا: مکتب الاعلام الاسلامی.

عروسی، عبد علی. 1412ق، نور الثقلین، قم: موسسه اسماعیلیان.

عمید، حسن. 1389ش، فرهنگ فارسی عمید، تهران: نشر اشجع.

عیاشی، محمد بن مسعود. بی تا، التفسیر، تهران: مکتبة العلمیة الاسلامیة.

فراهیدی، خلیل بن احمد. 1410ق، کتاب العین، قم: نشر هجرت.

فروزنده شهرکی، کیهان. 1383ش، اصول تصفیه و بهسازی منابع آب، تهران: نشر دانشگاه پیام نور.

فیض کاشانی، محسن. 1416ق، التفسیر الصافی، تهران: مکتبة الصدر.

قرشی، سید علی اکبر. 1412ق، قاموس قرآن، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

قرطبی، محمد بن احمد. 1405ق، الجامع لأحکام القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

کلینی، محمد بن یعقوب. 1407ق، الکافی، تهران: دار الکتب الإسلامیة.

مازندرانی، محمد بن علی. 1369ق، متشابه القرآن ومختلفه، قم: دار البیدار للنشر.

مکارم شیرازی، ناصر. 1411ق، القواعد الفقهیة، قم: مدرسه امام امیر المؤمنین علیه السلام.

موسوی خمینی، سید روح اللّه. 1421ق، کتاب البیع، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(قدس سره).

موسوی خویی، سید ابو القاسم. 1418ق، موسوعة الإمام الخوئی، قم: مؤسسة إحیاء آثار الإمام الخوئی(ره).

نحاس، ابی جعفر. 1409ق، معانی القرآن، عربستان سعودی: جامعة أم القری.

واحدی نیشابوری، علی بن احمد. 1388ق، اسباب نزول القرآن، قاهره: موسسة الحلبی وشرکائه.

واسطی، سید محمد مرتضی. 1414ق، تاج العروس، بیروت: دار الفکر.

هاشمی شاهرودی، سید محمود. 1417ق، مقالات فقهیة، بیروت: مرکز الغدیر للدراسات الإسلامیة.

 

 

The Holy Quran

Aabi, Hassan ibn abi talib, Kashf al romooz fi sharh al mokhtasar al naïf, Qom-iran, published by the Islamic Propagation Office of Qom Seminary, 1417A H.

Asadi helli,Hassan ibn yoosof  ibn motahhar, Tahrir alahkam al shariyah, imam sadiq institute, 1420 A H.

Asadi helli,Hassan ibn yoosof  ibn motahhar,Tazkirah al foqaha, qom-iran, Aal al bayt institute, 1414A H.

Isfahani, Hussein bin Mohammad Ragheb, MofraddatAlfaz al Quran, in one volume, Dar oal elm - Dar Alshamiyah, Lebanon - Syria, I, AH 1412.

Anvari Hassan, great Speech dictionary, Tehran-iran, published by speech, 1382.

A Block john, technology abhaye aalode, published by miqat, Tehran-iran, 1364.

Behzad far, mostafa, zir sakhthaye shahri, published by shahidi, Tehran-iran,  1388.

Jozi, abd al rahman ibn ali, zaad al masir fi elm al tafsir, daar al fikr, birut- Lebanon, 1407A H.

jovhari, Ismail ibnHammad, Alsehah–Taj o Alloghah and SahahalArabiyah, , Dar al-AElmLlmlayyin, Beirut – Lebanon, 1410 A H.

Helli, jafar ibn Hassan, sharaai al islam fi masa il al halal va al haram, ismailian institute, qom- iran, 1408 A H.

Hemyari, NASHWAN bin Said, Al Shams al-Ulum and Dva’alKalam min Alkalum, , Dar alFikrAlmoaser, Beirut - Lebanon 1420AH.

Korasaani, hossain vahid, minhaj al salihin, imam baqer school, qom- iran, 1428 A H.

Damishqi, ismail ibn kathir, tafsir al qoran al azim, dar al marifah, birut-lebanon, 1405 A H.

Zarkeshi, mohammad ibn abdallah, alborhan, dar ehya al kotob al arabiyah, qahira-egipt, 1376 A H.

Sadi, aboo habib, al qamoos alfeqhi,dar al fikr,  dameshq-syria, 1408 A H.

Siuty, jalal al din, al dor al maksoor, dar al marifah, birut-lebanon, 1365 A H.

Shahroodi, seyed mahmood hashemi, maqalat feqhiah, center of alqadir lederasat al islamiyah, birut-lebanon, 1417 A H.

Shartooti khoori, said, aqrab al mavared fi fash al arabiyah, marashi najafi library, qom-iran, 1403 A H.

Shirazi, seyed mohammad hosseiny, al fiqh al biah, moasisah always al islami, birut-lebanon, 1420A H.

Tababai, seyed mohammad hossain, al mizan fi tafsir al qoran, Islamic publishing office of the Society of Seminary Teachers of Qom, Qom – Iran, 1402 A H.

Tabarsi, fazl ibn Hassan, majma al bayan fi tafsir al qoran, moasesa al aalami lelmatbooat, birut-lebanon, 1415A H.

Tabarsi, fazl ibn Hassan, jawami al jame, Islamic publishing office of the Society of Seminary Teachers of Qom, Qom – Iran, 1418A H.

Torayhi, fakhr al din, majma al bahrein, mortazavi book store, Tehran-iran, 1416 A H.

Toosi, mohammad ibn Hassan, al jebyan fi tafsir al qoran, maktab al aalam al islami,  1409 A H.

Toosi, mohammad ibn Hassan, tahzib al ahkam, dar al kotob al islamiyah, Tehran-iran, 1407A H.

Ameli, Hor, Muhammad ibnHasan, VasaeloalShia, Institute of al-Bayt peace be upon them, Qom - Iran, first, 1409 AH.

Aroosi, abd ali, nor al saqalain, ismailian institute, qom-iran, 1412 A h.

Amid, Hassan, Persian dictionary, published by ashja, tehran- iran, 1389.

Ayashi, mohammad ibn masood, al tafsir, maktabah al elmiyah al islamiyah, Tehran-iran.

Foroozande shahraki, keyhan, Tenet of infiltration and  Sanitation of water mines, published by payam nor university, Tehran-iran, 1383.

Farahidi, khalil ibn ahmadm kitab al eyn, published by hejrat, qom-iran, 1410 A H.

Feiz kashani, mohseen, altafsir alsaafi, maktabah al sadr, Tehran-iran, 1416 A H.

Qortobi, mohammad abn ahmad, al jame leahkam al qoran, dar ehya al toras al arabi, birut-lebanon,  1405A H.

Qorashi, seyed ali akbar, qamoos qoraan, dar al kotob al islamiyah, Tehran-iran, 1412 A H.

Koleini, mohammad ibn yaqoob, al kafi, dar al kotob al islamiyah, Tehran-iran, 1407A H.

Mazandarani, mohammad ibn ali, motashbih al qoran va mokhtalafeh, dar al bidar lelnashr, qom-iran, 1369 A H.

Makarem shirazi, naser, alqawaed al feqhiah, imam ali school, qom-iran, 1411A H.

Mosavi khoi, seyed aboalqasem, mosooa alimam alkhoi, ehya asar al imamkhoi institute, qom-iran, 1418 A H.

Mosavi Khomeini, seyed roohallah, kitab al bei, Conduction and published of imam khomeinis signs institute, Tehran-iran,1421 A H.

Nahas, abi jafar, maani al qoran, jamiah oom al qora, soudi Arabia, 1409 A H.

Wahedi neyshaboori, ali ibn ahmad, asbab nozool al qoran, alhalabi and shoraka institute, qahirah-egypt, 1388 A H.

Vaseti, seyed mohammad morteza, taj al aroos, dar al fekr, birut-lebanon, 1414 A H.