کاربست قرآن و عقل در باب هدف نهایی زندگی از دیدگاه حکمت متعالیه
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیایوب مباشری 1 , محمد رضا ضمیری 2 , محمدصادق جمشیدی راد 3 , حسن مهدی فر 4
1 - عضو هیأت علمی(مربی)، واحد سروستان، دانشگاه آزاد اسلامی، ایران
2 - عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور واحد قم، دانشیار دانشگاه پیام نور
3 - عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور واحد تهران جنوب
4 - عضو هیأت علمی دانشگاه پیام نور واحد نقده
کلید واژه:
چکیده مقاله :
شناخت هدف و خواسته نهایی در زندگی، اهمیت فراوانی در معنا و سبک زندگی دارد. برای شناخت بهترین هدف نهایی برای زندگی می‌توان از استدلال‌های عقلی، قرآن و شهود استفاده نمود. روش تحقیق، توصیفی- تحلیلی در منابع کتابخانه‌ای بود که یکی از برهان‌های عقلی را بررسی نمودیم که صبغه روان‌شناختی داشت و از گزاره‌های قرآنی به عنوان تکمیل و تایید بهره‌مند شدیم؛ بدین صورت که با توجه به مبانی فلسفی صدرا بدین نتیجه رسیدیم که جهان غایتمند بوده و خدای تعالی هم مبدأ المبادی است و هم غایت الغایات؛ اگر هدف(هدف‌های) نهایی ما در(از) زندگی، قرب الهی و معرفت عمیق خدا نباشد و تنها خواسته‌های مادی باشد، خواه ناخواه در زندگی دنیوی حداقل با سه مشکل اساسی احساس ناکامی و محرومیت، احساس عدم امنیت و احساس دلزدگی روبه‌رو خواهیم شد؛ پس باید خواسته‌ای داشته باشیم که در دسترس، پایدار و فناناپذیر و نامحدود باشد.
Understanding the ultimate goal and desire in life is very important in meaning and lifestyle. Rational arguments, Qur'an and intuition can be used to understand the best ultimate goal for life. The research method was descriptive-analytical in the library resources that we examined one of the rational arguments that had a psychological nature and we used Quranic propositions as a complement and confirmation; Thus, according to Sadra's philosophical foundations, we concluded that the world is the theology and God Almighty is both the origin of beginnings and the end of goals;If our ultimate goal (s) in life is not nearness to God and deep knowledge of God, but only material desires, we will inevitably face at least three basic problems in worldly life: feelings of failure and deprivation, feelings of insecurity, and feelings of boredom. So we must have a demand that is available, sustainable, immortal and unlimited.
قرآن کریم.
ابن طاووس، علی بن موسی. 1411ق، منهج الدعوات، قم: انتشارات دار الذخائر.
بحرانی، حسن بن شعبه. 1404ق، تحف العقول، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
جوادی آملی، عبدالله. 1375ش، رحیق مختوم(شرح حکمت متعالیه)، قم: نشر اسراء.
حر عاملی، محمد بن حسن. 1409ق، وسائل الشیعه، قم: مؤسسه آل بیت.
دهخدا، علی اکبر. 1373ش، لغتنامه دهخدا، زیر نظر دکتر محمد معین و دکتر سید جعفر شهیدی، تهران: مؤسسه انتشارات و چاپ دانشگاه تهران.
سید رضی، محمد بن حسین. بی تا، نهج البلاغه(خطبه‌ها، نامه‌ها و حکمت‌های امیرالمؤمنین)، قم: انتشارات دار الهجره.
شیخ طوسی، محمد بن حسن. 1411ق، مصباح المتهجد، بیروت: مؤسسه فقه الشیعه.
صدر المتألّهین، محمّد بن ابراهیم. 1313ش، شرح الهدایة الأثیریة، چاپ سنگی، بی جا: بی نا.
صدر المتألّهین، محمّد بن ابراهیم. 1366ش(الف)، تفسیر القرآن الکریم، چاپ دوم، قم: انتشارات بیدار.
صدر المتألّهین، محمّد بن ابراهیم. 1366ش(ب)، شرح اصول کافی، ترجمه و تعلیق محمد خواجوی، چاپ اول، تهران: مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی.
صدر المتألّهین، محمّد بن ابراهیم. 1382ش، تعلیقه و شرح بر الهیات شفا، تصحیح دکتر نجفعلی حبیبی به اشراف استاد سید محمد خامنه‌ای، چاپ اول، تهران: انتشارات بنیاد حکمت اسلامی صدرا.
صدر المتألّهین، محمّد بن ابراهیم. 1419ق،الحکمة المتعالیة فی الأسفار الأربعة(مشهور به اسفار)، چاپ پنجم، بیروت: دار احیاء التراث العربی.
صدر المتألّهین، محمّد بن ابراهیم. بی تا، المبدأ والمعاد، قم: دار الکتب اسلامیه.
صدوق، محمد بن علی. 1413ق، من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
طباطبایی، محمدحسین. 1363ش، المیزان فی تفسیر القرآن، ترجمه سید محمد باقر موسوی همدانی قم: دفتر انتشارات اسلامی.
فرامرز قراملکی، احد. 1380ش، روش شناسی مطالعات دینی، چاپ اول، مشهد: دانشگاه علوم اسلامی رضوی.
فعالی، محمدتقی. 1379ش، درآمدی بر معرفتشناسی معاصر و دینی، چاپ دوم، قم: انتشارات معارف.
کراجگی، ابوالفتح. 1410ق، کنز الفوائد، قم: انتشارات دار الذخائر.
کلینی، محمّد بن یعقوب. 1365ش، الکافى، هشت جلد، تهران: دار الکتب اسلامیه.
مجلسی، محمد باقر. 1404ق، بحار الأنوار، بیروت: مؤسسه الوفا.
مصباح یزدی، محمد تقی. 1372ش، آموزش فلسفه، جلد دو، چاپ پنجم، تهران: مرکز چاپ و نشر سازمان تیلیغات اسلامی.
نوری، حسین بن محمد تقی. 1408ق، مستدرک الوسائل، قم: مؤسسه آل بیت.
مقالات
اشتیاقی راد، نسرین. 1398ش، «مفهوم حکیم و تأثیر آن در زندگی با بهره‌گیری از آیات و روایات»، فصلنامه مطالعات قرآنی، ش 37، صص 229-253.
فارسی نژاد، علیرضا. 1395ش، «هدف‌داری آفرینش از منظر قرآن کریم و حکمت متعالیه»، عقل و دین، ش 15، صص 91-120.
_||_
Ibn Tawus, Ali ibn Musa. 1411 AH, Monhaj Al-Davat, Qom: Dar Al-Zakhaer Publications.
Bahrani, Hassan bin Shoba. 1404 AH, Tahf al-Aqool, Qom: Teachers Association Publications.
Javadi Amoli, Abdullah 1996, Rahiq Makhtoum (Explanation of the Transcendent Wisdom), Qom: Asra Publishing.
Horr Amoli, Muhammad bin Hassan. 1409 AH, Vasael Al-Shiya, Qom: Al-Bayt Institute.
Dehkhoda, Ali Akbar. 1994, Dehkhoda Dictionary, under the supervision of Dr. Mohammad Moin and Dr. Seyed Jafar Shahidi, Tehran: Institute of Publishing and Printing, University of Tehran.
Seyed Razi, Mohammad ibn Husayn. Bi Ta, Nahj al-Balaghah (sermons, letters and wisdom of the Amir al-Mu'minin), Qom: Dar al-Hijra Publications.
Sheikh Tusi, Muhammad bin Hassan. 1411 AH, Mesbah Al-Mothajed, Beirut: Institute of Shiite Jurisprudence.
Sadr al-Muta'allahin, Muhammad ibn Ibrahim. 1334, Sharh Al-Hodaya Al-Asiriya, Lithography, Bija: Bina.
Sadr al-Muta'allahin, Muhammad ibn Ibrahim. 1987 (a), Tafsir al-Quran al-Karim, second edition, Qom: Bidar Publications.
Sadr al-Muta'allahin, Muhammad ibn Ibrahim. 1987, Description of Sufficient Principles, translated and suspended by Mohammad Khajavi, first edition, Tehran: Institute of Cultural Studies and Research.
Sadr al-Muta'allahin, Muhammad ibn Ibrahim. 2003, Commentary and explanation on the theology of healing, edited by Dr. Najafali Habibi under the auspices of Professor Seyyed Mohammad Khamenei, first edition, Tehran: Sadra Islamic Wisdom Foundation Publications.
Sadr al-Muta'allahin, Muhammad ibn Ibrahim. 1419 AH, The Transcendent Wisdom in the Four Asfars (known as Asfar), Fifth Edition, Beirut: Dar Al-Ahya Al-Taras Al-Arabi.
Sadr al-Muta'allahin, Muhammad ibn Ibrahim. No date, Al-Mabda Va Al-Ma'ad, Qom: Islamic Bookstore.
Saduq, Muhammad ibn Ali 1413 AH, Man La Yahzarah Al-Faghih, Qom: Publications of the Society of Teachers.
Tabatabai, Mohammad Hussein 1984, Al-Mizan Fi Tafsir Al-Quran, translated by Seyyed Mohammad Baqir Mousavi Hamedani Qom: Islamic Publications Office.
Faramarz Gharamaleki, Ahad. 2001, Methodology of Religious Studies, First Edition, Mashhad: Razavi University of Islamic Sciences.
Faali, Mohammad Taqi 2000, An Introduction to Contemporary and Religious Epistemology, Second Edition, Qom: Maaref Publications.
Karajagi, Abolfath. 1410 AH, Kenz Al-Favaed, Qom: Dar Al-Zakhaer Publications.
Kelini, Muhammad ibn Ya`qub. 1986, Al-Kafi, eight volumes, Tehran: Islamic Bookstore.
Majlesi, Mohammad Baqir 1404 AH, Bahar Al-Anvar, Beirut: Al-Wafa Foundation.
Mesbah Yazdi, Mohammad Taqi 1993, Philosophy Education, Volume Two, Fifth Edition, Tehran: Islamic Propaganda Organization Publishing Center.
Nouri, Hussein bin Muhammad Taqi 1408 AH, Mustadrak al-Wasael, Qom: Al-Bayt Institute.
Articles
Eshtiaghi Rad, Nasrin. 2019, "The concept of the wise and its impact on life using verses and hadiths", Quarterly Journal of Quranic Studies, vol. 37, pp. 229-253.
Farsinejad, Alireza. 2016, "Purposefulness of Creation from the Perspective of the Holy Quran and Transcendent Wisdom", Reason and Religion, Vol. 15, pp. 91-120.