تحلیل و بررسی پیامدهای اومانیسم از دیدگاه علامه طباطبایی با تکیه بر تفسیر المیزان

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

پروین نیک سرشت ¹ , سیده فاطمه طباطبایی ²

1 - مربی گروه معارف اسلامی دانشگاه شهید باهنر کرمان، دانشجوی دکتری فلسفه و کلام اسلامی دانشگاه شیراز
2 - استادیار گروه فقه و حقوق دانشگاه شهید باهنر کرمان

تاریخ دریافت : 1396/12/27 تاریخ پذیرش : 1396/12/27 تاریخ انتشار : 1396/12/01

کلید واژه:

چکیده مقاله :

اومانیسم هر نظام فلسفی، سیاسی، اقتصادی، اخلاقی یا اجتماعی است که هسته مرکزی آن انسان باشد. این مکتب بشر را به رویگردانی از خالق خویش و اهمیت دادن به خود وجودی فرا می‌خواند و در شکل افراطی اش هرگونه اندیشه متافیزیکی را انکار می کند. این نگرش تا آنجا پیش رفته که با نفی ارزش های دینی و اخلاقی پیوند خورده است، بنابراین بررسی این مکتب از اهمیت بسزایی برخوردار است. هدف اصلی این مقاله، تحلیل پیامدهای اومانیسم از دیدگاه علامه طباطبایی با تکیه بر تفسیر المیزان می باشد. روش تحقیق، به صورت توصیفی- تحلیلی است. علامه بر این عقیده است که میان اصالت انسان و ایمان به خدا تضادی وجود ندارد، بلکه تنها در رابطه با خداست که انسان می تواند اصالت پیدا کند و اگر اعتقاد به معاد نباشد هیچ اصل دیگری نیست که بشر را از پیروی هوای نفس باز بدارد و نیز در مورد تساهل با کفار بیان می کند که از اصول الهی نباید دست برداشت و در این راستا دفع بدی ها به بهترین وجه باید صورت پذیرد.

چکیده انگلیسی:

Omanism is any philosophical, political, ethical or social system in which the main and central core is the human being. This school calls human to pay attention to his own existence; the fanatic form ignores any metaphysical thinking. This attitude combines with ethical and religious values. Thus studying this school is of special importance. The main aim of this article is to analyze omanism consequences from Allameh Tabatabaei view by emphasizing Tafsir Al Mizan; the method is descriptive – analytical. He believes that there is no conflict between human nature and belief in God, but the human nature is the result of his belief. If there is no believe in Resurrection, no power can prevent human of vice.

منابع و مأخذ:

قرآن کریم.

ابن­منظور، محمد بن مکرم. 1410ق، لسان العرب، بیروت: دار الفکر للطباعه والنشر والتوزیع.

احمدی، بابک. 1390ش، معمای مدرنیته، چاپ هفتم، تهران: مرکز.

باربور، ایان. 1379ش، علم و دین، ترجمه بهاءالدین خرمشاهی، چاپ سوم، تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

براون، کالین. 1375ش، ایمان و فلسفه مسیحی، ترجمه میکائلیان، تهران: علمی و فرهنگی.

بیات، عبدالرسول. 1381ش، فرهنگ واژه‏ها، چاپ دوم، قم: مؤسسه اندیشه و فرهنگ دینش.

توقیفی، حسین.1380ش، آشنایی با ادیان بزرگ، تهران: سمت.

جمعی از نویسندگان، بی­تا، اندیشه دینی، ج١، قم: مرکز تحقیقات اسلامی.

دورانت، ویل. 1381ش، تاریخ تمدن، ترجمه صفدر تقی­زاده و ابوطالب صارمی، ج5، تهران: شرکت انتشارات علمی و فرهنگی.

راسل، برتراند. 1340ش، تاریخ فلسفه غرب، ترجمه نجف دریابندری، بی­جا: شرکت سهامی کتاب‌های جیبی.

ربانی گلپایگانی، علی. بی­تا، نقد مبانی سکولاریسم، قم: مرکز مدیریت حوزه علمیه.

زیبایی­نژاد، محمدرضا. 1384ش، مسیحیت­شناسی مقایسه­ای، تهران: سروش.

سبحانی، جعفر و محمدرضایی، محمد. 1389ش، اندیشه اسلامی2، تهران: دفتر نشر معارف.

شیرودی، مرتضی.1386ش، جهانی سازی در عرصه فرهنگ و سیاست، قم: زمزم هدایت.

صانع­پور، مریم.1384ش، نقدی بر مبانی معرفت شناسی اومانیستی، تهران: کانون اندیشه جوان.

طباطبایی، محمدحسین. 1374ش، ترجمه تفسیر المیزان، چاپ پنجم، قم: دفتر انتشارات اسلامی.

گلشنی، مهدی. 1377ش، از علم سکولار تا علم دینی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

مظاهری سیف، حمید رضا. 1387ش، جریان شناسی انتقادی عرفان های نوظهور، ج1، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی، معاونت پژوهشی دفتر تبلیغات اسلامی حوزه علمیه قم.

 

کتب لاتین

The American Heritage Dictionary of the English Language, (Pub. DELL Publishing co., Inc., New York), 1997, P.345

 

مقالات

ایمانوئل، کانت. زمستان1370، «روشنگری چیست؟»، کلک، ترجمه همایون فولادپور، ش22، صص 57-48.

حسنی، علی. 1392ش، «نقد و بررسی اومانیسم جدید»، معرفت فلسفی، ش39، صص 144-115.

ﺩﺭﺧﺸﻪ، ﺟﻼﻝ و ﻧﺼﺮﺕﭘﻨﺎﻩ، ﻣﺤﻤﺪﺻﺎﺩﻕ و ﻓﺨﺎﺭﯼ، ﻣﺮتضی. 1391ش، «ﺑﺮرﺳﻲ ﺟﻬﺎن‌ﺷﻤﻮﻟﻲ اﻋﻼمیه ﺟﻬﺎﻧﻲ ﺣﻘﻮق بشر از ﻣﻨﻈﺮ ﻧﻘﺪ ﻣﺒﺎﻧﻲ اوﻣﺎﻧﻴﺴﺘﻲ آن»، جستارهای سیاسی معاصر، ش2، صص90-61.

کرد فیروزجایی، اسدالله. 1391ش، «تحلیل و بررسی مؤلفه­های اومانیسم در جریان تهاجم فرهنگی»، آیین حکمت، ش12، صص 154-131.

مشگی، مهدی. 1395ش، «انسان محوری»، معرفت، ش220، صص 92-77.

 

Bibliography

The holy Quran.

Ibnmanzoor, Mohammad bin Mokram, (1410). " Lesan Al Arab", Beirut: Thought Centre of printing and publication.

Ahmadi, Babak, (1390). "The Dilemma of Modernity", Tehran: Centre.

Barbour, Iban, (1379). "Science and religion", Edition: third, Translated by Khoramshahi, Tehran: Academic edition central.

Brown, Colin, (1375). "Christian faith and philosophy", Translated by Mikaeelian, Tehran: Scientific and cultural.

Bayat, Abd Al Rasool, (1381). "Terms culture", Edition: second, Qom: The institute of though and cultural religions.

Tofighi, Hossain, (1380). "Knowing big religions", Tehran: Semat.

Some of writes, "Religions thought", Qom: The Centre of Islamic researches.

Durant, Will, (1381). "The civilization history", Translated by Taghizadeh and Saremi, Tehran: The company of scientific and cultural publications.

Russell, Bertrand, (1340). "History of Western philosophy, Translated by Daryabandari, Tehran: The Company of pocketbooks.

Rabbani  Gopaiegany, Ali, "A critique of the foundations of Secularism", Qom: Centre for Seminary Management.

Zibaienejad, Mohammad Reza, (1384). "Comparative Christianity", Tehran: sorush.

Sobhani, jafar; Mohammadrezaie, Mohammad, (1389). "Islamic thought 2", Tehran: The office of theology publication.

Shiroodi, Mortaza, (1386). "Globalism in culture and politics area, Qom: guidance song.

Sanepur, Mryam, (1384). "The criticism of epistemology foundation", Tehran: The institute of youth thought.

Tabatabaee, Mohammadhossain, (1374). "Al – Mizan", Edition: fifth, Qom: The institute of Islamic publication.

Golshani, Mahdi, (1377). "From secular to religion scientific", Tehran:  The institute of liberal arts and cultural studies.

Mazaherisaif, Hamidreza, (1387). "The critical cognition of proceeding new gnosis", Qom: The institute of Islamic Scientifics and Cultural.

The American Heritage Dictionary of the English Language, (Pub. DELL Publishing co. Inc, New York), 1997, P.345.

Articles

Immanuel, Kant, "What is the enlightenment ", Kelk Periodical, Translated by fooladpur, 1370, No 22, PP. 48-57.

Hasani, Ali, "The critique and study of  new Humanism", Philosophy knowledge periodical, 1392, No 39, PP. 115-144.

Derakhsheh, Jalal; Nosratpanah, Mohammadsadegh; Fakhari, Mortaza, "Investigating the universality of the Universal Declaration of Human Rights from the perspective of criticizing humanist foundations", Contemporary political quotes periodical, 1391, No 2, PP. 61-90.

Kordfiroozjaie, Asadollah, " Analysis of the Components of Humanism in the Cultural Invasion", philosophy method, No 12, PP. 1321-154.

Meshgi, Mahdi, Humanism, knowledge periodical,1395, No 220, PP. 77- 92.