بررسی انتقادی تزاحمهای اخلاقی از منظر دیوید راس با تکیه بر آیات و روایات
محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنیسامره شاهدی 1 , محمد رضا ضمیری 2
1 - گروه معارف، واحد آباده، دانشگاه آزاد اسلامی واحد آباده، آباده، ایران
2 - دانشیار دانشگاه پیام نور قم
کلید واژه:
چکیده مقاله :
یکی از مهم‌ترین مباحث اخلاق کاربردی و فلسفه اخلاق، بحث تزاحم های اخلاقی است؛ چراکه گاهی انسان در انجام وظایف اخلاقی یعنی فضایل یا رذایل دچار تزاحم می‌شود. با توجه به دیدگاه دیوید راس، فاعل اخلاقی گاه با چندین وظیفه در نگاه نخست متفاوت و غیر قابل جمع روبه‌رو می‌شود که می‌تواند در تعیین وظیفه واقعی او در شرایط خاص نقش اساسی ایفا نماید. وظیفه در نگاه نخست در قیاس با سایر وظایف، وظیفه‌ای الزام‌آور است؛ یعنی زمانی که یک وظیفه در نگاه نخست وجود داشته باشد، فرض قوی بر این است که آن فعل انجام پذیرد مگر اینکه ملاحظات اخلاقی قوی‌تری برای ابطال آن وجود داشته باشد. از نظر بسیاری اعتقاد به وجود وظایف در نگاه نخست عام از مهم‌ترین ممیزات نظام اخلاقی راس است که البته مانند هر نظریهجدی دیگر نقدهای بسیاری نیز بر آن وارد آمده است. دیدگاه راس به دلیل نقص در تبیین سلسله وظایف و غیرمنطقی بودن ترتیب آن و عدم ارائه معیاری فراگیر برای ترجیح افعال متزاحم، در واقع راه مناسبی برای حلّ این مسأله نیست.
One of the most important applied ethics and ethics philosophy issues is the "ethical conflict". Because human being would face conflicts between attainment and failure in doing his duties. According to David Ross, the doer of the ethics may meet several and differemt duties which can play vital role in doing the main duties in special conditions. Duty is a must duty at first glimpse; when there is a duty, the assumption is that the task should be done unless there is a stronger ethical consideration for it. Ross's view point is not proper for solving this problem because of a defection in expressing the duties chain and series and its unlogical order.
قرآن کریم.
کتب فارسی
افلاطون.1360ش، جمهوری، ترجمه فؤاد روحانی، چاپ چهارم، تهران: بنگاه ترجمه و نشر کتاب.
بکر، لارنس. 1388ش، قواعد اخلاقی(مجموعه مقالات فلسفه اخلاق)، ترجمه احمد حسین شریفی، قم: مؤسسه امام خمینی.
پالمر، مایکل. 1385ش، مسائل اخلاقی، ترجمه علی رضا آل بویه، قم: پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی.
فرانکنا، ویلیام کی. 1380ش، فلسفه اخلاق، ترجمه انشاءالله رحمتی، چاپ اول، تهران: حکمت.
مصباح یزدی، محمد تقی. 1367ش، دروس فلسفه اخلاقی، تهران: حکمت.
مصباح یزدی، محمد تقی. 1387ش، نقد و بررسی مکاتب اخلاقی، نگارش احمد حسین شریفی، قم: مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره).
مطهری، مرتضی. 1366ش، خاتمیت، قم: صدرا.
مطهری، مرتضی. 1370ش، مجموعه آثار، قم: صدرا.
مطهری، مرتضی. 1389ش، سیره نبوی، قم: صدرا.
مک ناوتن، دیوید. 1383ش، نگاه اخلاقی، ترجمه حسن میانداری، تهران: سمت.
مک ناوتن، دیوید. 1387ش، شهودگرایی«مقالاتی در باب فلسفه اخلاق»، ترجمه محمود فتحعلی، قم: نشر معارف.
کتب عربی
ابن بابویه، محمدبن علی. 1413ق، من لا یحضره الفقیه، قم: انتشارات جامعه مدرسین.
الحر العاملی، محمد بن الحسن. 1398ق، وسائل الشیعه، چاپ پنجم، تهران: المکتبه الاسلامیه.
طباطبایی، سیدمحمدحسین. 1377ش، المیزان، ترجمه سید محمدباقر موسوی همدانی، قم: جامعه مدرسین.
مقالات
اترک، حسین. 1391ش، «وظیفه در نگاه نخست از دیدگاه دیوید راس»، فصلنامه معرفت اخلاقی، شماره10.
بلوکی، افضل و مصلح نژاد، علی. 1391ش، «تزاحم اخلاقی از دیدگاه دیوید راس و بررسی و نقد آن با تکیه بر متون دینی»، فصلنامه پژوهشنامه اخلاق، شماره 18، قم: انتشارات دانشگاه معارف اسلامی.
کتب لاتین
Audi, Robert. «2004». the Good in the Right: A Theory of Intuition and Intrinsic Value. Princeton University Press.
Dancy, Jonathan. «1993». An ethic of prima facie duties” in A Companion to Ethics, Peter Singer «ed.», Blackwell publishers.
Garrett, Jan. «2004». A Simple and Usable «Although Incomplete» Ethical Theory Based on the Ethics of W. D. Ross. available at:
Joseph, H. W. B. «1931». Some Problems in Ethics, Oxford: Clarendon Press.
Ross, W. D».2000. «Foundations of Ethics, Oxford University Press.
Ross, W. D».2002. «The Right and Good, Oxford University Press.
Singer, Peter,» 2005 «Ethics and Intuitions,” The Journal of Ethics.
_||_
Bibliography
A) Persian
Plato, 1360, Republic, Translation by Fouad Rouhani, Tehran, Translation and Publishing Agency, Q 4.
Becker, Lawrence, 2009, The Ethical Rules "Proceedings of the Ethics Philosophy", translated by Ahmad Hossein Sharifi, Qom, Imam Khomeini Institute.
Palmer, Michael, 2006, Ethical Issues, Translation by Ali Reza Al Boyee, Qom, Islamic Center of Science and Culture.
Franca, William K. "1380". Philosophy of Ethics. Translation by God, Rahmati, Tehran, Hekmat, Q 1.
Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi, 1988, Courses in Ethical Philosophy, Tehran, Hekmat, J 1.
Mesbah Yazdi, Mohammad Taghi, 2008, Review of Moral Schools, Written by: Ahmad Hossein Sharifi, Qom, Imam Khomeini Educational and Research Institute, "Ra", c. 2.
Motahari, Morteza, 1366, Khatmith, Qom, Sadra, c 1.
Motahari, Morteza, 1370, Collection of works, G 1, Qom, Sadra, C 1.
Motahari, Morteza, 1389, Sireh Nabavi, Qom, Sadra, C 52.
McNaughton, David, 2004, Moral Look, Translated by Hassan Miandari, Tehran, Pos., 1. McNaughton, David, 2008, Intuitionism "Articles on Ethics Philosophy", translated by Mahmoud Fath Ali, Qom, Ma'arev Publishing.
B) Arabic
Ibn Babawayh, Muhammad ibn Ali, 1413 AH, I Layhadir al-Faghih, c 1, edited by Ali Akbar Ghaffari, Qom, J 1, Publishing Society of Teachers.
Al-Hur al-Amali, Mohammad bin al-Hassan, 1398, Wassal al-Shi'a, "20th volume", Tehran, Al-Mektah al-Islam, 5th ed.
Tabatabai, Seyyed Mohammad Hussein, 1998, Al-Mizan, p. 1, Translated by Seyyed Mohammad Bagher Mousavi Hamedani, Qom, Teachers Society, c.19.
C) Articles
Atrak, Hussein; "1391". "The task at first glance, from the perspective of David Ross". Journal of Ethical Knowledge, No. 10
Bloki, Afzal, Moslehnejad, Ali, "1391". Moral Confusion from the Viewpoint of David Ross and its Review and Criticism by Relying on Religious Texts. Quarterly Journal of Ethics Research, Vol. 18, Qom: Islamic Education University Press