نگاه قرآن به دیه و نحوه محاسبه آن در عصر حاضر

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

محمود آقاجانی ¹ (دانشجوی دکترا، گروه فقه و مبانی حقوق اسلامی، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد،‌ایران.)
نادعلی عاشوری ² (Faculty member at the Islamic Azad University, Najafabad branch)
احمد عابدینی ³ (Faculty member at the Islamic Azad University, Najafabad branch)
محمدعلی حیدری ⁴ (Faculty member at the Islamic Azad University, Najafabad branch)

تاریخ دریافت : 1393/12/29 تاریخ پذیرش : 1393/12/29 تاریخ انتشار : 1392/12/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

هدف این پژوهش ارائه روشی برای محاسبه دیه در عصر حاضر است. آیه 92 سوره نساء با توجه به شأن نزول آن و تفسیر مفسران، بر اصل تشریع و پرداخت دیه دلالت دارد، و مقدار آن در هر زمانی پس از ملاحظه مصالح جامعه و مجنی علیه توسط حاکم اسلامی اعلام می‌شود. در صدر اسلام امور ششگانه دیه مورد تأیید قرار گرفت، اما اغلب تقدیرات شرعی، در زمان‌های گذشته، با شتر، درهم و دینار صورت می‌گرفت، اما در حال حاضر که معادله و نسبت ارزشی این دو نقد، تغییر یافته است دیگر نمی‌توان مقادیر مشخص‌شده از درهم را مستقل از دینار در نظر گرفت و آن را ملاک دیه قرار داد؛ ولی به نظر می‌رسد که در عصر حاضر تنها نقود مبنای اخذ دیه قرار گیرد و شواهدی نیز از روایات در این پژوهش نقل شد.

چکیده انگلیسی:

This research aims to present a method for blood money’s (Diyah) calculation and pricing in the current era. Verse 92 of surah Nesa and its revelation bespeaks of the principal of Sharia and paying the Diyah. Diyah’s amount is determined at any time after reconsideration of societies’ and the victim’s interests by the Islamic ruler. In early Islam, the six main affairs of Diyah were confirmed, although most of religious judicial fines in the past were based on the Camel, Dirham and Dinar and when determining Dirham and Dinar, narrations and therefore it seems that in the current era, it is only cash that is the basis for getting the Diyah. This research also benefits from religious quotations and narrations.

منابع و مأخذ:

بلاذری، ابوالحسن. 1983م، فتوح البلدان، مصر: بی نا.

تبریزی غروی، میرزا علی. 1410ق، التنقیع فی شرح العروة(دروس فقه آیت الله خویی)، قم: الهادی.

حر عاملی، محمد بن الحسن. 1403ق، وسائل الشیعه، بیروت: دار احیاء التراث.

حکیم، سیدمحسن. 1388ق، مستمسک العروة الوثقی، قم: بی نا.

خوانساری، سیداحمد. 1364، جامع المدارک فی شرح المختصر المنافع، تحقیق علی اکبر غفاری، قم: اسماعیلیان.

رشید رضا، محمد. 1416ق، تفسیر المنان، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

شیخ طوسی، ابوجعفر محمد بن الحسین. 1363ش، استبصار، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

طباطبایی یزدی، سیدمحمدکاظم. 1412ق، العروة الوثقی، ج2، قم: اسماعیلیان.

طباطبائی، علی.1370ش، ریاض المسائل، قم: جامعه مدرسین حوزه علمیه.

طبرسی، ابوعلی الفضل. 1408ق، مجمع البیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار المعرفه.

عاملی، سیدمحمد، 1410ق، مدارک الاحکام فی شرح شرایع الاسلام، قم: مؤسسه آل البیت.

مجلسی، محمد. 1404ق، مرآة العقول، تهران: دار الکتب الاسلامیه.

مکارم شیرازى، ناصر. 1373ش، ترجمه قرآن، قم: دار القرآن الکریم.

موسوی خمینی، روح الله. 1368ش، کتاب الطهارة، تهران: مؤسسه تنظیم و نشر آثار امام خمینی(ره).

نجفی، محمدحسن. 1404ق، جواهر الکلام فی شرح شرایع الاسلام، تهران: دارالکتب الاسلامیه.

 

مقالات

افضلی، روح الله. پاییز 1390، «بررسی فقهی و حقوقی عاقله»، فصلنامه مطالعات قرآنی، دانشگاه آزاد جیرفت، دوره 2، شماره 7، ، صفحه 9-26.