مطالعه تحلیلی - تطبیقی جایگاه قرآن کریم در اخلاق مأثور

محورهای موضوعی : فصلنامه مطالعات قرآنی

مصطفی همدانی ¹

1 - دانش‌آموخته خارج فقه و فلسفه حوزه علمیه قم(پژوهشگر و مدرس حوزه علمیه قم).

تاریخ دریافت : 1394/12/24 تاریخ پذیرش : 1394/12/24 تاریخ انتشار : 1394/05/10

کلید واژه:

چکیده مقاله :

این نوشتار به تحلیل محتوای تطبیقی کتاب‌های جامع‌السعادات تألیف علامه نراقی، سر الاسراء فی شرح حدیث‌ المعراج تألیف مرحوم آیت‌الله سعادت‌پرور و کتاب اخلاق در قرآن تألیف آیت‌الله مصباح یزدی از نظر میزان استفاده هر یک از این سه کتاب از آیات قرآن کریم در تحلیل‌های اخلاقی اختصاص دارد تا ضمن معرفی عملی کارکردهای تحلیل محتوا در تحقیقات حوزه علوم قرآن و تفسیر، به ارزیابی نقش قرآن کریم در استنباط آموزه‌های اخلاقی مأثور بپردازد. روش تحقیق در این نوشتار، تلفیقی از تحلیل محتوا و روش کتابخانه‌ای است. نوع تحقیق، توصیفی - تحلیلی است که در تجزیه و تحلیل از روش‌های سه‌گانه کمّی، کیفی و تطبیقی استفاده می‌کند.

چکیده انگلیسی:

The present article surveys the comparative study of “Jami' al-Sa'adat” (Collector of Felicities) by Allameh Naraqi, “Ser Al Asrar fi Sharh-e Hadith Al Meraj” by Sa’adat Parvar and “Ethics in Quran” by Mesbah Yazdi from the Quranic ethical analysis point of view in order to introduce the applications of content analysis in the field of Quranic science research as well as assessment of Quran’s role in ethics understanding. The research method of the present study is descriptive – analytical.  

منابع و مأخذ:

ابن جوزی، ابوالفرج عبدالرحمن. 1422ق، فنون ‌الأفنان فی عجائب علوم‌ القرآن، بیروت: مؤسسة الکتب الثقافیه.

بیابانگرد، اسماعیل. 1386ش، روش‌های تحقیق در روان‌شناسی و علوم ‌تربیتی، ج1، تهران: نشر دوران.

زرکشی، محمد بن عبدالله.1410ق، البرهان فی علوم القرآن، بیروت: دار المعرفة.

ساروخانی، باقر. 1388ش، روش‌های تحقیق در علوم اجتماعی، تهران: پژوهشگاه علوم انسانی و مطالعات فرهنگی.

سیوطی، جلال‌الدین. 1421ق، الإتقان فی علوم القرآن، بیروت: دار الکتاب العربی.

صدوق، محمد بن علی. 1414ق، إعتقادات الإمامیة، قم: کنگره شیخ مفید.

طبرانی، سلیمان بن أحمد. بی­تا، المعجم الکبیر، قاهره: مکتبة ابن تیمیة.

طبرسی، حسن بن فضل. 1412ق، مکارم الأخلاق، قم: الشریف الرضی.

طوسی، محمد بن حسن. بی­تا، التبیان فی تفسیر القرآن، بیروت: دار احیاء التراث العربی.

کامپنهود، لوک وان و ریمون کیوی. 1389ش، روش تحقیق در علوم اجتماعی، ترجمه عبدالحسین نیک گهر، تهران: نشر توتیا.

مصباح ‌یزدی، محمدتقی. 1388ش، مشکات(اخلاق در قرآن)، قم: انتشارات مؤسسه‌ آموزشی و پژوهشی امام خمینی.

مظفر، محمد رضا. 1375ش، اصول ‌الفقه، قم: انتشارات اسماعیلیان.

معرفت، محمد هادی. 1382ش، تاریخ قرآن، تهران: سمت.

نائینی، محمد حسین. 1368ش، أجود التقریرات(تقریر دروس اصول محقق نائینی توسط آیت‌الله خویی)، قم: انتشارات مصطفوی.

نراقی، ملا محمدمهدی. 1383ش، جامع ‌السعادات، قم: انتشارات اسماعیلیان.

واس، دی.ای. 1389ش، پیمایش در تحقیقات اجتماعی، ترجمه هوشنگ نایبی، تهران: نشر نی.

ورام بن أبی فراس، مسعود بن عیسی.1410ق، تنبیه الخواطر ونزهة النواظر، قم: مکتبه فقیه.

ویمر، راجر دی. و جوزف آر دومینیک. 1384ش، تحقیق در رسانه‌های جمعی، ترجمه کاووس سیدامامی، تهران: انتشارات سروش.