بررسی مشکلات حفاظت، نگهداری و مرمت مواد کاغذی در کتابخانه‌های واسپاری ایران
محورهای موضوعی : دانش شناسیفاطمه شکری 1 , اشرف السادات بزرگی 2
1 - کارشناسی ارشد دانشگاه ازاد تهران شمال
2 - هیات علمی دانشگاه ازاد اسلامی تهران شمال
کلید واژه: حفاظت, نگهداری, مرمت, کاغذ, کتابخانه‌های و اسپاری ایران,
چکیده مقاله :
هدف: هدفاصلی این پژوهش بررسی مشکلات حفاظت، نگهداری و مرمت مواد کاغذی در کتابخانه‌های واسپاری ایران است و این امر با بررسی وضعیت موجود و مقایسه آن با شرایط مطلوب صورت گرفته است. روش: پژوهش حاضر پیمایشی توصیفی است و گردآوری داده‌ها با استفاده از پرسشنامه‌ای مبتنی بر پرسشنامه استاندارد ایفلا و توزیع آن میان کارکنان بخش حفاظت و مرمت کتابخانه‌های مورد پژوهش که 49 نفر بوده‌اند صورت گرفته است. داده‌ها با روش‌های آمار توصیفی و با کمک نرم‌افزار SPSS تجزیه و تحلیل شده‌اند. یافته‌ها: پژوهش نشان می‌دهد که بیشترین اولویت مواد آسیب دیده به کتابهای چاپی فارسی تعلق گرفته و بیشترین کوشش در حفظ و نگهداری نسخ خطی می‌شود. 60درصد کتابخانه‌ها از تجهیزات مناسب جهت کنترل محیط و همچنین اطفای حریق استفاده نمی‌کنند و 40 درصد کتابخانه‌ها طرح پیشگیری از حوادث و مسیر دسترسی به کتابخانه هنگام بروز حریق ندارند. نتایج: نتایجبه دست آمده از تجزیه و تحلیل داده‌ها نشان می‌دهد وضعیت حفاظت و نگهداری در40% کتابخانه‌ها نامناسب است و هیچ یک از کتابخانه‌ها، آموزش حفاظت و نگهداری را برای کارکنان و کتابداران جدی نگرفته‌اند. و برنامه مکتوب و مدونی در رابطه با حفاظت و نگهداری منابع ندارند.
Objective: The main purpose of this research is to review preservation, conversation and restoration problems of depository libraries in Iran and this has done through review of the present situation and the results compared with desired condition. Methodology: The methodology of research is based on measurable mode and data collecting was used by IFLA standard questionnaire and distributed between 49 of preservation and restoration department staff of libraries. The data analysis is done by spss and using descriptive statistics. Findings: in this research indicate that, the most priority of damaged materials is printed sources (Persian & Arabic). And the most efforts have accomplished in preservation of manuscripts.60% of libraries don’t use suitable mobilization for environment and fire control. 40% of libraries don’t have preservation plan against the events and accessibility route in fire occurrences. Conclusion: indicate that 40% of the libraries have not adequate preservation & conversation situation and none of them consider preservation & conservation education for their staff and librarians seriously. And generally have no written and compiled plan for preservation and conversation of library materials.
آماجی، علی (1374). بررسی وضعیت کلی کتابخانه‌های خطی مجلس، مرکزی دانشگاه تهران، ملی و ملک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی، تهران.
دانش نوران، مریم(1375). بررسی چگونگی حفظ و مراقبت از مواد کتابخانهای در کتابخانه‌های اختصاصی تهران. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران.
گوپتا، آر. سی؛ کیشور، رانبر؛ گوپتا، سی. بی (1369). ترمیم و نگهداری اسناد و مواد کاغذی. مترجم عباسعلی عابدی. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.
ناصری مالوانی، علیرضا (1385). امکان سنجی حفاظت و نگهداری نسخ خطی در کتابخانه‌های ملی، مرکزی دانشگاه تهران، آیت ا.. مرعشی نجفی، آستان قدس و ملک. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تهران شمال، تهران.
نیکنام، مهرداد(1355). روش‌های علمی و عملی حفاظت و نگهداری کتاب. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، دانشکده علوم تربیتی، تهران.
نیکنام، مهرداد(1381). برنامه‌ریزی ملی برای حفاظت و نگهداری از مواد کتابخانه ای. پایان‌نامه دکتری، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات، تهران.
Buckner, Barbra (1988). Preservation in american libraries at the turn of the century: a portrait of thought and activity in the period 1876 to 1910. Columbia university
Lancaster, sally (1998). Preservation education and awareness for library use. San jose state university.
Scotten, alan (1989). Organized programs in library preservation and conservation education since 1975. Texas womans university.
Wole Michael (2008). A survey of preservation and conservation practices and techniques in Nigerian university libraries. university of Botswana, Gaborone