بررسی جریان اطلاعات در مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

علی صادق زاده وایقان ¹ (دانش آموخته دکترای علم اطلاعات و دانش شناسی از دانشگاه آزاد اسلامی، واحد علوم و تحقیقات ایران، تهران)
محمد حسن زاده ² (دانشیار و مدیر گروه علم اطلاعات و دانش شناسی دانشگاه تربیت مدرس ایران، تهران)

تاریخ دریافت : 1392/10/12 تاریخ پذیرش : 1393/02/02 تاریخ انتشار : 1394/09/01

کلید واژه: اشاعه اطلاعات, پردازش اطلاعات, مراکز تحقیقاتی, جریان ‌اطلاعات, گردآوری اطلاعات, مصرف اطلاعات, وزارت بهداشت, درمان و آموزش پزشکی,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش با هدف شناسایی وضعیت درون‌داد، پردازش و برون‌دادهای جریان اطلاعات در مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی و شناسایی عوامل تأثیر گذار و موانع و مشکلات فنی و تخصصی که موجب کندی قابل توجه آن می‌شود، انجام گرفته است. روش پژوهش: این پژوهش کاربردی و برای انجام آن از روش تحقیق پیمایشی استفاده شده است. جامعه آماری این پژوهش شامل معاونین پژوهشی، مدیران پژوهشکده‌های تابعه، مدیران گروه‌های علمی، مدیران کتابخانه‌ها و اعضای هیأت علمی در 62 مرکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی است. ابزار گردآوری اطلاعات، پرسش‌نامه محقق ساخته است. ضریب آلفای کرونباخ (92/0) نشان داد که پرسش‌نامه از پایایی بسیار خوبی برخوردار است. تعداد 306 پرسش‌نامه بین پژوهشگران جامعه آماری توزیع و در نهایت، تعداد 222 (55/72 درصد) پرسش‌نامه عودت داده شد. برای تجزیه و تحلیل داده‌ها از نرم‌‌افزار اس پی اس اس و آزمون آنوا (ANOVA) استفاده شد. یافته ها: وضعیت کلی جریان اطلاعات در مراکز تحقیقاتی وابسته به وزارت بهداشت، درمان و آموزش پزشکی در مرحله "گردآوری" مناسب و در مرحله "تولید و ذخیره" و "اشاعه" نامناسب بوده است. در مرحله "گردآوری و استفاده" از اطلاعات، قالب‌های الکترونیکی بیشتر از قالب‌های چاپی، در دو مرحله "تولید و ذخیره" و "اشاعه" اطلاعات، قالب‌های چاپی بیشتر از قالب‌های الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرد. نتیجه‌گیری: دست اندرکاران با تدوین برنامه مناسب برای بهبود تولید، ذخیره و اشاعه اطلاعات در مراکز تحقیقاتی نسبت به رفع موانع جریان ملی و بین المللی اطلاعات و استفاده بهینه از انواع منابع اطلاعات، نیروی انسانی متخصص و بودجه پژوهشی کمک نماید.

چکیده انگلیسی:

Purpose: This study aims to identify the status of the input, processing and output of information flow in the research centers affiliated to the Ministry of Health, Treatment, and Medical Education and recognize the influencing factors and technical obstacles which make significant decrease in information flow. Methodology: The research is an applied research and survey method was used. The population consisted of research assistants, managers of affiliated research centers, heads of academic library administrators and faculty members in 62 research centers affiliated to the Ministry of Health, Treatment, and Medical Education. The data collection tool was a questionnaire. After confirming its validity and reliability, 306 questionnaires were distributed between researchers. Finally, 222 (72/55%) of the questionnaires were returned. Findings: The overall status of information flow in the research centers, in the "collection and use" stage was appropriate and in the "production and storage", and the "dissemination" stages were inappropriate. In the "collection and use" stage, electronic forms were used more than printed formats and in the "production and storage" and the "dissemination" stages, printed forms were used more than electronic forms. Conclusion: The results of the study may be helpful to the managers of research centers in planning to improve the national and international information flow, use of information, skilled manpower and funds to support research.

منابع و مأخذ:

 

پتروویچ، نیکلای نتانوف (1387). اطلاعات و ارتباطات (اکنون و آینده) در شمه‌ای از اطلاعات و ارتباطات.ترجمه و تألیف عبدالحسین آذرنگ. تهران: کتابدار.

حسن زاده، م. (1383). تحلیل ساختار اطلاعاتی سازمان‌ها. اطلاع شناسی، 2(2)، زمستان، (پیاپی 6)، 104-114.

حسن زاده، م.(1387). مروری بر مفهوم و ابعاد جغرافیای سیاسی اطلاعات. اطلاع شناسی، 5(3)، بهار، (پیاپی 19)، 109-120.

حسن زاده، م.؛ فتاحی، ر.(1383). جریان جهانی اطلاعات و چشم انداز ملی ما. فصلنامه کتاب، 15(2)، تابستان، (پیاپی 58)، 83-95.

حیدری، م. (1378). طرح بهینه سازی جریان اطلاعات مدیریتی در مراکز اطلاعا رسانی (مرکز اطلاع رسانی و خدمات علمی حهاد سازندگی، مرکز اطلاعات و مدارک علمی ایران و سازمان اسناد ملی ایران). پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

داچسن، رودی؛ لن، اَنا (1381). برنامه انتقال برون مرزی داده‌ها. ترجمه و تلخیص علی اصغر شیری. در دایره المعارف کتابداری و اطلاع رسانی. جلد اول. تهران: سازمان اسناد و کتابخانه ملی جمهوری اسلامی ایران.

داورپناه، محمدرضا؛ آرمیده، معصومه (1384). اطلاعات و جامعه. تهران: دبیزش.

سازمان جهانی بهداشت (1386). راهبرد سازمان جهانی بهداشت برای مدیریت دانش و اطلاعات. مترجمین محمد طاهر یاوری، محمدکریم تصدیقی، مهدی عطار. تهران: شرکت تعاونی خدمات بهداشتی درمانی همای سلامت.

شادمان، ک.(1386). تأثیر جریان اطلاعات بر هویت مکان. پایان نامه دکترای شهرسازی. دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات، تهران.

صدوقی، ف.؛ ارشاد س.، رقیه؛ ولی نژادی، ع. (1393). بررسی وضعیت جریان اطلاعات در مراکز تحقیقاتی علوم پزشکی تهران 1391. مدیریت سلامت، 17(55)، 43-50.

کاظمی، ب. (1380). نظام اطلاعات مدیریت. تهران: اداره کل چاپ و انتشارات و توزیع دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکزی.

محبی، آ. (1388). بهبود جریان اطلاعات در مدیریت زنجیره تأمین. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه صنعتی امیرکبیر، تهران.

 محمد خانی، آ. (1387). بررسی نحوه جریان اطلاعات در پژوهشکده‌های دانشگاه تربیت مدرس تهران. پایان نامه کارشناسی ارشد. دانشگاه تربیت مدرس، تهران.

مهدوی، م.ن. (1372). جریان تولید (تهیه)، توزیع (اشاعه) و مصرف اطلاعات در ایران. اطلاع رسانی، 10(1).]قابل دسترس در[: http://www.irandoc.ac.ir/ETELA-ART/10/

مهرابی، م. (1387). مؤسسات پژوهشی کشور (بخش دولتی). تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.

نوروزی چاکلی، ع.؛ نور محمدی، ح. ع. (1386). وضعیت تولیدات علمی ایران و کشورهای منطقه در سال 2005 و 2006 بر اساس آمار موسسه اطلاعات علمی (آی.اس.آی). تهران: مرکز تحقیقات سیاست علمی کشور.

وبستر، ف. (1384). نظریه‌های جامعه اطلاعاتی. ترجمه مهدی داودی. تهران: کتابخانه تخصصی وزارت امور خارجه.

Black, A.) 2007). A Pre – History of the Learning Organization: Information and Knowledge Management befor the Digital Age in The early information society: information management in Britain befor the computer. Ashgate.

Hargie, Owen; Dickson, David (2007). Are important corporate policies understood by employees?: Atracking study of organizational information flow. Journal of Communication Management, 11(1), 9-25.

Shroeder, R. G. (2004). Operations management: contemporary concepts and cases. McGraw,Hill. 219.

Soo – Seong, L. (1988). International information flow and the NICS: An investigation of the S. Korean case in relation to resent Amwrican ttrade policy. p Abstract.

Waxman, J. & Feldman, S. (2006). Partnering with HP in Information Lifecycle Management. [On-line] available at: http://www.idc.com.

Zhang, Ch. N; Yang, C. (2002). Information flow analysis on role-based access control model. Information Management & Computer Security. 10(5), 225- 236.