تحلیل عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی

محورهای موضوعی : دانش شناسی

علیرضا اسفندیاری مقدم ¹ , محمد حسن زاده ²

1 - عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان،
2 - عضو هیأت علمی گروه علم اطلاعات و دانش‌شناسی، دانشگاه تربیت مدرس

تاریخ دریافت : 1391/06/27 تاریخ پذیرش : 1391/12/12 تاریخ انتشار : 1393/03/01

کلید واژه: ایران, زنان, مشارکت علمی, کتابسنجی, تولیدات علمی, عوامل بازدارنده,

چکیده مقاله :

هدف: هدف اصلی این پژوهش، بررسی عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان ایرانی در آی. اس. آی بین سال های 1993 تا 2009 می باشد. روش پژوهش: این پژوهش کاربردی به روش مطالعه کتابخانه ای و پیمایشی به انجام رسیده است. برای شناسایی زنان دارای تولیدات علمی در آی. اس. آی، گردآوری اطلاعات از پایگاه (Web of Science)WoSمتعلق به مؤسسه ISIاستفاده شد و برای گردآوری اطلاعات مربوط به عوامل بازدارنده تولیدات علمی زنان از پرسش نامه محقق ساخته استفاده گردیده است. پرسش نامه مذکور، پس از بررسی روایی و پایایی، به تعداد 100 نفر از نویسندگان زن ارسال گردید. یافته های: به لحاظ اولویت، جامعه پژوهش، بازدارنده ترین عامل بر سر راه تولید علم خود را ضعف قوانین و مقررات می دانند. به دنبال آن، بازدارنده ترین عوامل عبارتند از طرز تلقی و نگرش جامعه به زنان، تأکید بر وظایف خانه داری برای زنان، وجود سنت‌های دست و پا گیر برای زنان، بچه داری و دغدغه تربیت فرزندان، و عدم امکان همکاری با مردان. نتیجه گیری: وجود فرهنگ مردسالاری در جامعه و جامعه علمی، و اشتغال ذهنی بیش از اندازه زنان به خاطر وظایف مدیریت خانه عوامل دوگانه ای بودند که زنان مولد علم، جایگاه کمتری برای آنها قائل بودند. در پایان، در راستای توانمندسازی زنان برای تولید علم و تعدیل عوامل بازدارنده، برخی پیشنهادات اجرایی ارائه گردید.

چکیده انگلیسی:

Objective: This article aims to study factors into factors hindering of Iranian women’s research productivity in ISI. Methodology: To do this, at first, women who have already had published documents indexed in ISI were identified through Web of Science (WoS). Then, for collecting their view regarding factors hindering women’s research productivity, a researcher-made questionnaire was used. To analyze the collected data, the statistical software SPSS (version 17) was used. Both descriptive (Percentage and Frequency) and inferential (ANOVA) statistics were employed to reach valid findings. Findings: The most inhibitory factors affecting negatively publishing scholarly articles by Iranian women are ‘Shortcomings in the existing laws’, ‘Stereotypes and beliefs concerning women’, ‘Family work’Social and cultural contingencies’, ‘Child care’, and ‘Low collaboration with male colleagues. Conclusion: Regarding Patriarchal culture in the society and scientific society, and  women's ruminating due to home management, these two factors has caused the women scientific production would be low.At the end, for empowerment of women and moderating inhibitory factors, some suggestions are offered

منابع و مأخذ:

Aali, Z. (2001). A study of women professors’ state in universities.[No place]. [in Persian]

Alborzi, Sh. and Khayyer, M. (2009).“Practical strategies of attending women in the country’s macro plans from the perspective of productive academic women”.WomenResearch6(1): 7-27. [in Persian]

Ding, W.W, Murray, F., and Stuart, T.E.(2006).“Gender differences in patenting in the academic life sciences”.Science313(5787): 665–667.

Etzkowitz, H. and Gupta, N. (2006).“Women in science: A fair shake? Minerva: Areview of science”. Learning and Policy 44: 185-199.

Fatemi-Sadr, F. (2002).Barriers of women’s promotion in managerial levels in Tehran universities.M.A.dissertation, Tehran: Tarbiat Modares University. [in Persian]

Ghanei-Rad, M.A et al.(2009). “Factors, motivations and challenges of knowledge production among scientific elites”.Journal of Science and Technology Policy 1(2): 71-85. [in Persian]

 

Haddadi, N. (2004). Studying the effect of gender role in getting academic management position. M.A. dissertation, Tehran: Azzahra University.[in Persian]

Hosseini-Lorgani, M. (2007).Studying women’s participation in academic management positions: Barriers and challenges. Tehran: Institute for Research and Planning in Higher Education.[in Persian]

Jafarnejad, A. and Esfidani, M.R. (2006). “Women’s state in employment and management: A case study of Iran”. Women Studies 3(7).[in Persian]

Janalizadeh-Joobbasti, H. (2008). An analysis of women’s place in the elite special and scientific institutions.Women Research 5(1): 173-199. [in Persian]

Morrison, A.M., and Von Glinow, M.A. (1990).“Women and minorities in management”.American psychologist 45(2): 200-208.

Sahraeian, M. (1999).Productivism: A way ahead of 6^th Parliament. Tehran: Maaref Publishing. [in Persian]

Stuck, S. (2002).“Gender and scholarly productivity: The case of criminal justice”.Journal of Criminal Justice 30(3): 175-182.

Tharenou, P., Latimer, S. and Conroy, D. (1999). “How do you make it to the top? An examination of influences on women’s and men’s managerial advancement”, Academy of Management Journal 37(4): 899-931.