بررسی دیدگاه مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران در خصوص کیفیت زندگی کاری خود و نقش آن در عملکرد آن‌ها
محورهای موضوعی : دانش شناسیسمیرا اسلامی 1 , عبدالرضا نوروزی چاکلی 2 , هاجر زارعی 3
1 - سمیرا اسلامی، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن، گروه کتابداری واطلاع‌رسانی، تنکابن، ایران
2 - عضو هیئت علمی گروه علوم کتابداری و اطلاع‌رسانی دانشگاه شاهد، ایران
3 - دانشگاه آزاد اسلامی، واحد تنکابن، گروه کتابداری و اطلاع‌رسانی، تنکابن، ایران
کلید واژه: کیفیت زندگی کاری, کتابخانه‌های عمومی, مدل والتون, مدیران کتابخانه,
چکیده مقاله :
هدف: این پژوهش با هدف بررسی کیفیت زندگی کاری مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران و نقش آن در عملکرد آن‌هابه انجام رسیده است. روش پژوهش: این پژوهش از نوع کاربردی است که با روشهای اسنادی و پیمایشی به انجام رسیده است. ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه است که بر اساس مدل والتون طراحی شده و پس از تأئید روایی و پایایی آن، در میان مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران توزیع شده و سپس اطلاعات با استفاده از آزمون‌هایt تک‌نمونه‌ای و فریدمن مورد تجزیه و تحلیل قرار گرفته است. یافته‌ها: این تحقیق نشان داد که از دیدگاه مدیران کتابخانه‌های عمومی استان مازندران، سطح میانگین عوامل کیفیت زندگی کاری به ترتیب برای عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری3.0385،یکپارچگی و انسجام اجتماعی 2.5231، فضای کلی زندگی 2.2981، محیط ایمن و بهداشتی2.1923، توسعه‌ی قابلیت‌های انسانی 2.1192، قانون‌گرایی درسازمان1.9295، تأمین فرصت رشد وامنیت1.8702 و پرداخت منصفانه وکافی1.4936 است و تنها عاملی که در سطح متوسط قرار دارد عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری است. همچنین مشخص شد که تمامی عوامل شناخته شدۀ کیفیت زندگی کاری بر عملکرد این مدیران مؤثر هستندکه عامل محیط ایمن و بهداشتی بیشترین تأثیر و عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری کمترین تأثیر را بر عملکرد آن‌ها دارد. نتیجه‌گیری: نتایج نشان داد که همه عوامل کیفیت زندگی کاری در کتابخانه‌های عمومی استان مازندران به غیر از عامل وابستگی اجتماعی زندگی کاری که تنها عاملی است که در سطح متوسط قرار دارد،در وضعیت مطلوبی نیستند و همگی در سطحی پایین‌تر از متوسط قرار دارند. همچنین مشخص شد تمامی عوامل کیفیت زندگی کاری تأثیر نسبتاً زیادی بر عملکرد مدیران داشته وبعد از محیط کار ایمن و بهداشتی، عامل پرداخت منصفانه و کافی بیشترین تأثیر را بر عملکرد آن‌ها می‌گذارد. لذا توجه به ایمن و بهداشتی بودن محیط کاری و میزان حقوق و مزایای کارکنان، می‌تواند تأثیربه‌سزایی در برانگیختن آن‌ها به انجام فعالیت‌های شغلی باشد و در نهایت به بهبود عملکرد آن‌ها بیانجامد
Objectives: This research studies managers' views toward QWLof public libraries in Mazandaran province in Iran and its role in their performance. Methodology: This study is an applied research that has been carried out by the documentary and the survey method. The information gathering tool is a questionnaire based on the Walton model that it distributed among the manager of public libraries in Mazandaran after verification of its validity and stability. Then the data has been analyzed by the T-test and Friedman. Findings: The results which are based on the managers’ viewpoints showed the average level of QWL factors were in order of 3.0385 for the social dependency of working life, 2.5231 for integrity and social cohesion, 2.2981 for living overall space, 2.1923 for health and safety environment, 2.1192 for the development of human capabilities, 1.9295 for the law-base organization, 1.8702 for providing growth opportunities and safety and1.4936 for fair and adequate pay and the only factor, the social affiliation of working life is in intermediate level. It also became clear that all known factors of the quality of working life, are effective on the performance of the managers and the factor of the health and safety environment has the most impact and the social affiliation of working life has the least impact on their performance. Conclusions: The results showed that none QWL factors in the Mazandaran public libraries locate in suitable situation and they located in less than intermediate level, except the social affiliation of working life that showed the intermediate level. Also, it became clear that all QWL factors have strong on the manager's performance and the factor of fair and adequate payment and salary has the most impact on their performance after health and safety environment. Then, paying attention to these factors can improve their performance and motivate them to make their duties.
استوارت، رابرت دی.؛ موران، بابارا بی (1389). مدیریت کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع‌رسانی. مترجمان زهیر حیاتی و فاطمه جمشیدی قهفرخی. تهران: نشر کتابدار.
اشرفی‌ریزی، حسن ؛ کاظم‌پور، زهرا (1389). بررسی میزان رضایت شغلی مدیران کتابخانه‌های عمومی وابسته به نهاد کتابخانه‌های عمومی کشور در مراکز استان‌ها. فصلنامه تحقیقات اطلاع‌رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 16(1)، 127ـ141.
اوانز، جی. ادوارد (1387). فنون مدیریت در کتابداران. مترجم فرشته ناصری. مشهد: بنیاد پژوهشهای اسلامی.
باقری، فاطمه(1378).بررسی میزان رضایت شغلی کتابداران کتابخانه‌های تخصصی و دانشگاهی(دولتی) شهرستان کرج. فصلنامه کتاب،(3)، 90ـ101.
تهوری، زهرا (1383). شرح وظایف ضرورتی برای مدیریت منابع انسانی در کتابخانه‌ها و مراکز اطلاع رسانی. فصلنامه کتاب، 59، 37ـ43.
درگاهی، حسین؛ قریب، میترا؛ گودرزی، مریم (1386). بررسی کیفیت زندگی کاری پرستاران بیمارستانهای دانشگاه علوم پزشکی تهران. مجله دانشکده پرستاری و مامایی علوم پزشکی تهران (حیات)، 13(2)، 13ـ21.
دیانی، محمدحسین (1384). روشهای تحقیق در کتابداری. مشهد: انتشارات کتابخانه رایانه‌ای.
رمضانی فرزانه، طاهره (1380). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری با عملکرد مدیران دبیرستانهای عادی دخترانه و پسرانه ناحیه 1و 2 شهرستان همدان. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تهران.
سرمد،زهره، بازرگان،عباس، حجازی، الهه (1386). روشهای تحقیق در علوم رفتاری. تهران: آگه.
شریف زاده، فتاح؛ خیراندیش،مهدی (1388).تجزیه و تحلیل رابطه بین کیفیت زندگی کاری(QWL) و عملکرد کارکنان در شرکت ایران خودرو دیزل. مجله پژوهشهای مدیریت، 2(3)، 29ـ52. بازیابی 15 بهمن 1389 از
عباسپور،عباس (1382). مدیریت منابع انسانی پیشرفته (رویکردها، فرایندها و کارکردها). تهران: انتشارات سمت.
علی اکبری، معصومه (1383). بررسی رابطه کیفیت زندگی کاری با عملکرد کارکنان شاغل در سازمان گمرک تهران. پایان‌نامه کارشناسی‌ارشد، دانشگاه علامه طباطبایی، دانشکده علوم تربیتی و روانشناسی، تهران.
عنایتی، ترانه؛ صالحی، محمد؛ خوش باور رستمی، رحیمه(1389). بررسی کیفیت زندگی کاری کارکنان آموزش و پرورش. فصلنامه تحقیقات مدیریت آموزشی، (3)، 15ـ175.
غلامی، علیرضا (1388). عوامل مؤثر بر کیفیت زندگی کاری در سازمان. دو ماهنامه توسعه انسانی پلیس، 6(24)، 79ـ100.
فرنچ، وندال؛ بل، سسیلاچ (1385). مدیریت تحول در سازمان. مترجمان سیدمهدی الوانی وحسن دانایی فرد. تهران: انتشارات صفار ـ اشراقی.
قاسمی، محمد (1379).بررسی تاثیر کیفیت زندگی کاری بر بهره‌وری نیروی انسانی. پایان‌نامه کارشناسی ارشد، دانشگاه تهران، مجتمع آموزش عالی، قم.
کهن، فرحناز (1382). رضایت شغلی کتابداران کتابخانه ملی ایران. فصلنامه کتاب، 16(1)، 63.
ناظم، فتاح (1385). ادراک کارکنان اداری از کیفیت زندگی کاری و مؤلفه‌های آن در مناطق مختلف دانشگاه آزاد اسلامی. فصلنامه اندیشه‌های تازه در علوم تربیتی دانشگاه آزاد اسلامی واحد رودهن، 1(4)، 11ـ28.
نوبخت، محمدباقر؛ بختیاری، حمید (1387). روشهای ارتقاء بهره‌وری منابع انسانی در چشم‌انداز بیست ساله. تهران: دفتر گسترش تولید علم(وابسته به معاونت پژوهشی دانشگاه آزاد اسلامی).
نورشاهی، نسرین؛ سمیعی، حسین (1390). بررسی کیفیت زندگی کاری اعضای هیئت علمی دانشگاه‌های دولتی ایران و ارائه راهکارهایی برای بهبود آن. فصلنامه پژوهش و برنامه‌ریزی در آموزش عالی،(59)، 91ـ114.
Bolhari, Alireza; Rezaeean, Ali ; Bolhari, Jafar ; Bairamzadeh, Sona; Arzi Soltan, Amir (2011). The Relationship between Quality of Work Life and Demographic Characteristics of Information Technology Staffs. International Conference on Computer Communication and Management, IACSIT Press, Singapore, 5, 374-378. Retrieved 26 November 2011 From world wide web: http: //www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdfhttp://www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdfhttp://www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdfhttp://www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdfhttp://www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdfhttp://www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdfhttp://www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdfhttp://www.ipcsit.com/vol5/67-ICCCM2011-C009.pdf
Chaipol H. (1989). A Comparative Study of Thai middle managers perception of their quality of work life in American-owned, Japanese owned and Thai owned companies operating in Thailand. Unpublished Doctoral dissertation, United State International University.
Chan, K. W.; Wyatt,T. A. (2007). Quality of work life: A study of employees in shanghai, china. Asia Pacific Business Review, 13 (4), 501-517.
doi: 10.1080/13602380701250681
Che Rose, R; Beh L.S., Uli, J., Idris K. (2006). An Analysis of Quality of Work Life (QWL) and Career- Related Variables. .American Journal of Applied Sciences, 3(12), 2151-2159.
Koonmee, K., Singhapakdi, A., Virakul, B. & Lee. D. J. (2010). Ethicsinstitutionalization, quality of work life, and employee job-related outcomes: A survey of human resource managers in Thailand. Journal of BusinessResearch, 63(1), 20. Retrieved 24 may 2011 From world wide web:
Lau, R. S. M. (2000). Quality of work life and performance.An ad hoc investigation of two key elements in the service profit chain model.International Journal of Service Industry Management, 11(5), 422- 437.
Mokgele, F. (2005). The quality of work life south African Worker.international journal of the humanities, 2 (3). Retrieved 2 April 2011 From world wide web:
http: //ijh.cgpublisher.com
Nzotte.brigss c. (1987). Acomparative study of the job satisfaction of Nigerian librarians. international library review, (19), 161-173
Rao, P. K. & Venugopal, P. (2009). Perceptual factors in quality of work life of Indian employees. Paradigm, institute of management technology, 13(1), 104-109. Retrieved 9 June 2011 From world wide web:
http: //www.freepatentsonline.com/article/Paradigm/200779941.html
Schermerhorn, J.R. ; John, R. (1993). Management for productivity. New York: John Wiley and sons Inc.
Schuler, R. S.Jackson, S. E.)2001(. HR issues and activities in mergers and acquisitions. European Management Journal, 19 (3), 239-253.
PII: S0263-2373(01)00021-4
Verna, M. F. (2002). The relationship of performance incentives toproductivity and quality of work life (QWL). Unpublished Doctoral dissertation, University of Cincinnati. Retrieved 11 February 2011 From world wide web:
http: //rave.ohiolink.edu/etdc/view?acc_num=ucin1029162415