نقش کتابخانه های عمومی شهرداری تهران در ارتقای سرمایه اجتماعی شهروندان

محورهای موضوعی : دانش شناسی

زهره میرحسینی ¹ (دانشیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران)
نشانه پاکدامن ² (استادیار گروه علم اطلاعات و دانش شناسی. دانشگاه آزاد اسلامی- واحد تهران شمال)
الهه نفری زاویه ³ (کارشناسی ارشد علم اطلاعات و دانش شناسی و کتابدار کتابخانه عمومی [e-mail])

تاریخ دریافت : 1399/06/08 تاریخ پذیرش : 1399/07/30 تاریخ انتشار : 1398/08/01

کلید واژه: سرمایه اجتماعی, کتابخانه عمومی, سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران,

چکیده مقاله :

هدف: این پژوهش به تعیین نقش کتابخانه‌های عمومی تحت پوشش شهرداری تهران در ارتقاء سرمایه اجتماعی شهروندان از دیدگاه کاربران پرداخته است. روش پژوهش: از نظر هدف کاربردی وروش آن پیمایشی- تحلیلی است.جامعه آماری آن، شهروندان و مراجعه‌کنندگان کتابخانه های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران به تعدا 18900 در نیمه دوم سال 1397هستند. حجم نمونه با استفاده از فرمول کوکران به تعداد 377 نفر محاسبه شد و سپس پرسشنامه در 4 کتابخانه واقع در 4 منطقه شهر تهران بر اساس درجه و متناسب با حجم مراجعان به صورت تصادفی ساده توزیع شد. پرسشنامه بر اساس مدل ناهاپیت و گوشال تنظیم شدو آلفای کرونباخ آن 813% محاسبه شده است. نتایج تحقیق توسط نرم‌افزار "اس. پی. اس. اس[1]" نسخه 22 و آزمون‌های کلموگروف-اسمیرنوف و t تک نمونه، t گروه‌های مستقل و تحلیل واریانس یک‌طرفه انجام یافته است. یافته‌ها: نتایج آزمون تی تک نمونه ای و نتایج بررسی‌ها بر پایه داده‌های گردآوری‌شده از نمونه آماری نشان داد که در سطح معناداری 001/0 ، نقش کتابخانه های عمومی شهرداری در ارتقاء سرمایه اجتماعی شهروندان برای ابعاد سرمایه اجتماعی شامل بعد ساختاری، رابطه‌ای و شناختی معنی‌دار است ؛ و در سطح معنی‌داری بزرگ‌تر از 05/0 تفاوتی بین سرمایه اجتماعی با مشخصات جمعیت شناختی اعضای کتابخانه‌های سازمان فرهنگی هنری شهرداری تهران وجود ندارد . نتیجه گیری: . این نتایج نشان داد که مشخصات فردی مراجعه‌کنندگان کتابخانه‌های شهرداری بر سرمایه اجتماعی آن‌ها نقش کمی داشته و این کیفیت و کمیت خدمات ارائه‌شده در کتابخانه‌های سازمان است که بر سرمایه اجتماعی مراجعه‌کنندگان به آن نقش دارد. با توجه به پراکندگی کتابخانه‌های شهرداری، فرهنگسراها، وخانه‌های فرهنگ این سازمان ظرفیت و پتانسیل بالایی در تبادل و ارتقا فرهنگی افراد جامعه، جلسات ملاقات ، گردهمایی های سیاسی و فرهنگی دارد و در ایجاد و افزایش سرمایه اجتماعی می تواند نقش مثبتی داشته باشد. [1] SPSS

چکیده انگلیسی:

Objective: The aim of the research is to determine the role of public libraries affiliated to Tehran municipality in promoting social capital. Methods: This research is practical in purpose, and is an analytical survey. The statistical society includes 18900 the citizens and patrons of libraries during 2017 among them 377 person were chosen by Stratified random sampling method. A researcher- made questionnaire is used for collecting data. The hypotheses are tested by Kolmogrov-Smirnov, one-sample T test, independent-samples T test, and Analysis of variance (ANOVA) test, and the result is analyzed by SPSS software version 22. Results: The results of one sample T test showed that with 0/001 significance level, the role of Municipality public libraries in promoting social capital of citizens for all dimensions: structural, relational and cognitive is meaningful; and there is a significant relationship between them. In significance level higher than 0/05, there is no relationship between demographic specifications of the members and social capital. Conclusion: The results also show that the demographic specifications of the members had played a little role on social capital through libraries, and the quality and quantity of the services has a positive role on the social capital. Regarding the scattered libraries of Municipality and its cultural houses and cultural centers, the Organization has a high potential for cultural exchanges and cultural promotion through meeting sessions, political and cultural gatherings.

منابع و مأخذ:

ابراهیمی، ر. (1390). بررسی نقش جایگاه کتابخانه‌های عمومی در افزایش سرمایه اجتماعی شهروندان (مطالعه موردی شهر تهران). پایان­نامه ارشد کتابداری و اطلاع رسانی، دانشگاه تهران.

باب الحوائجی، ف.؛ زمانی راد، ن. (1393). بررسی میزان سرمایه اجتماعی و شاخص‌های آن در کتابخانه‌های دانشگاهی تابع وزارت علوم مستقر در شهر تهران. دانش شناسی، 7(24)، 41-52.

پارسازاده، ا.؛ شقاقی، م. (1388). کتابخانه‏ی عمومی و ساخت واقعیت اجتماعی. تحقیقات اطلاع‏رسانی و کتابخانه‌های عمومی، 15(4)، 29-60.

دیانی، م.ح.؛ پریرخ، م.؛ محمودی، ح. (1393). بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و میزان اجرای مدیریت دانش در کتابخانه های فردوسی و علوم پزشکی مشهد. کتابداری و اطلاع رسانی، 58(15)،91-118.

دیانی، م.ح.؛ محمودی، ح. (1390). بررسی مقایسه­ای وضعیت سرمایه اجتماعی در کتابخانه‌های دانشگاهی (مطالعه موردی: کتابخانه‌های دانشگاه فردوسی و علوم پزشکی مشهد).  فصلنامه کتابداری و اطلاع رسانی، 14(4)، 213-244.

دولانی، ع.  ؛ شناور، آ. ؛ برادر، ر. (1397) . بررسی رابطه بین سرمایه اجتماعی و یادگیری سازمانی در کتابخانه های دانشگاهی شهر تبریز"  

       تحقیقات کتابداری و اطلاع رسانی دانشگاهی، 52(1)،115-137

زوارقی، ر. (1388). کتابخانه‌های عمومی و نقش آن‌ها در مهندسی فرهنگی جامعه.  مهندسی فرهنگی،  3 (29 -30)، 41-58.

قدوسی، ح. (1381). مروری بر رویکردها و ابزارهای اندازه‏گیری سرمایه‏ی اجتماعی. ارائه‌شده در همایش سرمایه‏ی اجتماعی و جامعه‏ی مدنی، (تهران، 23 دی‏ماه).

قلیچ لی، ب.؛ مشبکی اصفهانی، ا. (1385). نقش سرمایه اجتماعی در ایجاد سرمایه فکری سازمان(مطالعه موردی دو شرکت خودروسازی ا

     یرانی).  دانش مدیریت، 19(75)، 125-147.  

میرزائی زنگی، ز. (1391). بررسی وضعیت سرمایه اجتماعی کارکنان شاغل در کتابخانه‌های دانشگاه تبریز. پایان‌نامه کارشناسی ارشد مدیریت، دانشگاه آزاد اسلامی واحد همدان، همدان.

 

Aabø, S.; Audunson, R. ; Vårheim, A. (2010). How do public libraries function as meeting places?. Library & Information Science Research, 32(1), 16-26.

Cox, E.; Swinbourne, K.; Pip, C., & Laing, S. (2000). A safe place to go: Libraries and social capital. Sydney: The State Library of New South Wales.

Johnson, C. A. (2010). Do public libraries contribute to social capital? : A preliminary investigation into the relationship. Library & information science research, 32(2), 147-155.

Johnson, C. A., & Griffis, M. R. (2014). The effect of public library use on the social capital of rural communities. Journal of Librarianship and Information Science, 46(3), 179-190.

Nahapiet, J. & Ghoshal, S. (1998). Social Capital, intellectual capital and the organizational advantage. Academy of Management Review, 23(2), 242-266.

 Putnam, R. D.; Leonardi, R., & Nanetti, R. Y. (1994). Making democracy work: Civic traditions in modern Italy. Princeton university press.

Rhodes, J.; Lok, P.; Yu-Yuan Hung, R., and et. al.(2008). An integrative model of organizational learning and social capital on effective knowledge transfer and perceived organizational performance. Journal of workplace learning, 20(4), 245-258.

Thompson, D. (2009). What does ‘Social capital’mean?. Australian Journal of Social Issues, 44(2), 145-161.

Vårheim, A. (2017). Public libraries, community resilience, and social capital. Information Research, 22(1), CoLIS paper 1642. Retrieved from http://InformationR.net/ir/22-1/colis/colis1642.html (Archived by WebCite® at http://www.webcitation.org/6oVm9C51f)

Vårheim, A. (2014). Trust in libraries and trust in most people: Social capital creation in the public library. The Library Quarterly, 84(3), 258-277.