بررسی رابطه بین جو سازمانی و فرسودگی شغلی کتابداران: مطالعه موردی کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی
محورهای موضوعی : دانش شناسیموسی یمین فیروز 1 , زهرا کریم خانی 2 , معصومه محمدی 3
1 - مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت، پژوهشکده سلامت، دانشگاه علوم پزشکی بابل، بابل، ایران
2 - کارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی، کارشناس امور کتابخانهها و همکاری‌های اداره کتابخانههای عمومی شهرستان ارومیه، ارومیه، ایران
3 - دانشجوی کارشناس ارشد کتابداری و اطلاعرسانی، کتابدار کتابخانه مرکزی، ارومیه، ایران
کلید واژه: آذربایجانغربی, فرسودگی شغلی, کتابداران, کتابخانههای عمومی, جو سازمانی,
چکیده مقاله :
هدف: هدف از انجام پژوهش حاضر تعیین وضعیت جو سازمانی و میزان فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی و همچنین رابطه بین جو سازمانی با فرسودگی شغلی بود. روش: روش تحقیق حاضر، تحلیلی – پیمایشی از نوع کاربردی بوده است. جامعه آماری پژوهش را کل کتابداران کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی تشکیل میدهد که180 نفر است. برای گردآوری دادههای پژوهش از پرسشنامه جو سازمانی کلایمت کوال و پرسشنامه فرسودگی شغلی مسلش استفاده شد. برای تجزیه و تحلیل دادهها در سطح آمار توصیفی از میانگین، انحراف معیار، جدول و نمودار و برای پاسخ به فرضیههای پژوهش از آزمون ضریب همبستگی و آزمون تی تک نمونهای استفاده گردید. یافتهها: میانگین نمره جو سازمانی و فرسودگی شغلی کتابداران در کتابخانههای عمومی استان آذربایجانغربی به ترتیب (31/41 ±77/176) و( 18/17 ±35/51) برآورد گردید. میانگین نمره فرسودگی شغلی کتابداران با توجه به متغیرهایی همچون جنسیت، سابقه خدمت و رشته تحصیلی تفاوت معناداری با همدیگر نداشته است(p 0.05) و آزمون آماری نشان داد که بین جو سازمانی و فرسودگی شغلی ارتباط معناداری وجود ندارد(p اصالت/ارزش: این مقاله را میتوان در زمره اولین پژوهشهایی قلمداد کرد که به بررسی رابطه بین جو سازمانی کتابخانهها و فرسودگی شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی پرداخته است.
Objective: This study aimed to determine the current status of organizational climate and occupational burnout among librarians working in public libraries located in Western Azerbaijan province in Iran and the possible relationship between them. Method: This applied study was an analytical survey. Research population included all librarians working in public libraries located in Western Azerbaijan, Iran. For data collection, Climate Quall Questionnaire and Meslesh''s Occupational Burnout Questionnaire were used for measuring organizational climate and occupational burnout, respectively. In descriptive statistical level, mean, SD, tables and charts were used and for testing research hypotheses, correlational test and one-sample t-test were applied. Results: The mean rates of organizational climate and occupational burnout were 176.77±41.31 and 51.35±17.18 from views of the librarians, respectively. The mean rates of librarians'' occupational burnout were not significantly different by their gender, working length, and academic level. The mean rates of organizational climate were not significantly different among librarians by their academic levels. This difference was significant by their working length (p Conclusion: There was no significant relationship between organizational climate and occupational burnout. This study can be considered as one of the first studies on relationship between organizational climate and occupational burnout from views of librarians working in public libraries.
آذرگون، م. (1395). عوامل موثر بر فرسودگی شغلی کتابداران شاغل در نهادکتابخانههای عمومی کشور. تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 22 (4): 603-630.
آقایی، ر؛ آقایی، م. و آقایی، االف. (1392). بررسی رابطه میان فرسودگی شغلی، رفتار شهروندی، جو سازمانی و فرهنگ سازمانی. مدیریت دولتی، 5 (4): 1-18.
ابطحی، ح (1380). بهره وری. تهران: انتشارات موسسه مطالعات و پژوهشهای بازرگانی.
احقر، ق. (1385). بررسی نقش فرهنگ سازمانی مدارس در فرسودگی شغلی دبیران دوره راهنمایی شهر تهران. فصلنامه تعلیم و تربیت، 86: 93-123.
اسلمی، م. و رزمیزاده، ح. (1390). فرسودگی شغلی. قم: موعود اسلام.
بیگدلی، ز؛ مومنی، الف و قنبری مهرنیت، خ. (1394). بررسی رابطه جو سازمانی با فرسودگی شغلی و رضایت شغلی کتابداران دانشگاهی شهر اهواز. فصلنامه مدیریت اطلاعات و دانششناسی، 2 (4): 81-90.
بیگلو، م. ح. ؛ غفاری، س. و مصیبزاده، ش. (1393). بررسی میزان فرسودگی شغلی و عوامل موثر بر آن در میان کتابداران کتابخانههای عمومی(مطالعه موردی: کتابخانههای عمومی شهرستان اردبیل). تحقیقات اطلاعرسانی و کتابخانههای عمومی، 20 (1): 53-67.
جهانیان، ر. و حسینی، س. (1394). نقش جو سازمانی بر میزان بهرهوری کارکنان در آموزشکدههای فنی و حرفهای استان تهران. مدیریت فرهنگ سازمانی، 13 (4): 1135-1157.
دهبزرگی، غ. و حدائق، ر. (1385). گرداب پنهان (فرسودگی شغلی): عوامل، پیشگیری و درمان. شیراز: نوید شیراز.
رشیدی، م. ؛ تیموری نسب، آ. و احرابی، م. (1388). پیامدهای وجود سندرم فرسودگی شغلی در مراکز تحقیقاتی صنعت نفت و راهکارهای مقابله با آن. فصلنامه مدیریت و منابع انسانی در صنعت نفت، 3 (6): 47-65.
رمضانینژاد، ر. ؛ پورسلطانی زرندی، ح. و حسینی نیا، ر. (1388). ارتباط بین جو سازمانی مدارس و تحیل رفتگی شغلی معلمان تربیت بدنی. مدیریت ورزشی،1 (1): 225-235.
فرجپهلو، ع. و آخشیک، س.(1386). بررسی رضایت شغلی کتابداران کتابخانههای عمومی استانهای جنوب غرب کشور. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران، 3 (4): 159-180.
کیانینژاد، م. ؛ کاظمی، م. ؛ افشار جهانشاهی، س. ؛ کیانینژاد، م. و رشیدی، م.(1395). بررسی رابطه بین فرهنگ سازمانی و جو سازمانی با فرسودگی شغلی(مورد مطالعه: شعب بانک کشاورزی در استان کرمان). چهارمین کنفرانس بینالمللی پژوهشهای کاربردی در مدیریت و حسابداری. تهران.
مردانه، ق.؛ ستوده، ع.؛ زارع، م.ع. و قلعه نوی، م. (1393). بررسی جو سازمانی با فرسودگی شغلی معلمان مقطع متوسطه آموزش و پرورش شهر مرودشت. همایش ملی علوم تربیتی و روانشناسی، مرودشت، آذرماه.
هاشمیان، م.؛ آلمختار، م. ج. ؛ حسنزاده، الف، هاشمیان، ع. (1395). بررسی جوّ سازمانی کتابخانههای دانشگاههای دولتی شهر اصفهان. فصلنامه مدیریت سلامت، 19 (۶۵): ۴۳-۵۰.
یمین فیروز، م.؛ یمینی فیرور، م. و موسوی، الف(1391). ارزیابی جو سازمانی کتابخانههای تحت پوشش دانشگاههای علوم پزشکی بابل در 1390. مدیریت سلامت، 16 (51): 60-69.
Aarons, G. A. & Sawitzky, A. C. (2006). Organizational climate mediates the effect of culture on work attitudes and staff turnover in mental health services. Administration and Policy in Mental Health and Mental Health Services Research, 33 (3): 289–301.
Freudenberger, H.G. (1994). Staff burnout. Journal of social Issues, 30: 159- 165.
Glisson, C. & Green, P. (2011). Organizational climate, services, and outcomes in child welfare systems, Journal of Child Abuse & Neglect, article in press, available on: www.science direct.com
Harington, H. James & Voehl, Frank (2012). The Organizational master plan handbook. Taylor & Francis group, CRC Press.
Swanson, C. P. (1992). Assessment of Stress and Burnout in Youth Librarians. Master Dissertation, Kent State Universty, Ohio.
yaminfirooz, M., et al. (2015). Structural equation model of organizational climate in Iranian academic libraries. The electronic library, 33 (5): 943-958.
_||_