الگوهای جدید سازماندهی فضا درارتقاء کیفیت معماری شهری؛ گامی نوین درراستای سیاستگذاری شهری (نمونه موردی: مشهد)
محورهای موضوعی : معماری
ملیکا علی زاده حسن آبادی
1
,
مریم غروی الخوانساری
2
,
محمدباقر کبیر صابر
3
,
مهدی جباری نوقابی
4
1 - پژوهشگر دکتری، گروه معماری، واحد بین المللی کیش، دانشگاه آزاداسلامی،جزیره کیش،ایران
2 - استادیارمعماری،واحدبین المللی کیش،دانشگاه آزاداسلامی،جزیره کیش،ایران؛استادیارمعماری،
دانشگاهتهران،تهران،ایران، نویسنده مسئول)
3 - استادیارمعماری،واحدبین المللی کیش،دانشگاه آزاداسلامی،جزیره کیش،ایران؛استادیارمعماری،دانشگاهتهران،تهران،ایران
4 - دانشیارآمار، واحد بین المللی کیش،دانشگاه آزاداسلامی،جزیره کیش،ایران؛دانشیارآمار، دانشگاه فردوسی مشهد، مشهد،ایران
کلید واژه: ارتقاءکیفیت, سازماندهی فضایی, توسعه و سیاستگذاری شهری, الگوهای فناوری‌محور دیجیتالی, الگوهای جدید مکمل,
چکیده مقاله :
ایجاد محیطی باکیفیت، نیازمند رویکردی یکپارچه و منطقی درسازماندهی فضا می باشد. در این زمینه استفاده هدفمند از ظرفیت فناوری دیجیتالی و داده‌ها اهمیت خاصی دارد و بعد ارتباطی بین الگوها و معماری شهری نیز بخش مهم دیگری از این یکپارچگی در سیاستگذاری شهری است. درهمین راستا با هدف شناسایی فرایندهای الگویی موثر با رویکرد فناوری دیجیتالی و ارائه مدلی ازآنها پژوهش‌حاضرصورت گرفت که از نظر هدف کاربردی و از نظرماهیت ترکیبی است. ابتدا با روش‌تحلیل‌موضوعی جهت شناسایی مولفه‌ها، معیارها و شاخصهای الگوها از بررسی متون پژوهشی مختلف بهره برده و پرسشنامه‌ای برمبنای سنجش اثرات متقابل شاخصهای این موضوع طراحی و توسط پنج خبره متخصص در دسترس پاسخ-گفته‌شد. در بخش دوم بررسی‌تحلیلی این پرسشنامه به‌روشahp و نرم‌افزار expert choiceصورت‌گرفت. نتایجِ اولویت‌بندی‌شده حاصل و زیرمعیارهای نهایی مربوط به هرشاخص براساس طیف لیکرت توسط خبرگان نظرسنجی‌شد. سپس درجهت اجرایی کردن این مولفه‌ها ازطریق معیارها و شاخصها، با استفاده از استنتاجات منطقی و تکیه بر الگوهای جدیدِ مکمل ارائه شده برای رفع چالشهای شهری توسط سالینگروس، فرایندهای الگویی موثرمشخص‌شده و ساختار ارائه شده پیشنهادی در منطقه یک مشهد به عنوان نمونه مطالعه موردی مورد راستی آزمایی قرار گرفته است. نوآوری اصلی‌کار، روش خاص این پژوهش بود که به تحقق کاربردی الگوهای مکمل انجامید و با استفاده از فناوری دیجیتالی به تبیین فرایندهای الگوییِ سازماندهی فضا در زمینه مولفه‌های اجتماعی فرهنگی و خلاقیت فضا با ده معیار و شانزده شاخص منجرشد و استفاده‌پذیری الگوهای موثر را در قالب بیست و یک رابطه الگویی ملموس، تعریف و ترسیم کرد. این امر منجر به گسترش، سازگاری و تقویت زبان الگوهای دخیل در معماری شهری گردیده و ساختارهای پیوندی باکیفیتی رقم می‌خورد که به یکپارچگی و ارتقاء ساختارشهر و معماری شهری کمک می‌کند. همچنین بر نقش مهم پیشرفتهای نوین فضایی در برنامه‌ریزی و توسعه و سیاستگذاری شهری صحه می‌گذارد و درقیاس با وضعیت موجود منطقه یک، کارآمدی و نیاز به فرایندهای الگویی بدست آمده را نشان می‌دهد.
Making a high-quality space requires an integrated logical organizing approach. Here, fruitful use of the capacities of digital technology and data becomes so significant. Moreover, communication between urban patterns and architecture is another significant feature of integrated urban policy making. Considering the issue, this mixed applied study was done to identify effective pattern processes using digital technology and to introduce a model of them. At the first stage, using thematic analysis method, different researches were explored to identify the components, criteria, and indicators of the patterns. Moreover, a questionnaire was designed by using the mutual effects of the indicators. Then, the questionnaire was answered by five available experts. At the second stage of thematic analysis, AHP method and expert choice were used. The prioritized results and sub-criteria of all indices were analyzed by the experts based on Likert scale. Then, to implement these components through the criteria and indices, by applying logical conclusions and Salingaros’ new presented complementary patterns for the solution of urban challenges, we identified effective patterns processes and tested the proposed structure for District 1 of Mashhad as a case. The major innovation of this study is using a specific method that resulted in the realization of complementary patterns and the explanation of pattern processes of space organization regarding socio-cultural components and space creativity using digital technology, 10 criteria, and 16 indices. Moreover, it depicted clearly the usability of effective patterns by the use of 21 palpable pattern relationships. The result is the expansion, adaptation, and strengthening of the language of patterns that are used in urban architecture. It also makes high quality link structures that would help the integration and improvement of urban architecture and structure. Accordingly, the important role of modern spatial developments in designing and developing urban policies are confirmed. It also shows the effectiveness and the necessity of proposed pattern processes, taking into account the current condition of District 1 of Mashhad