نقش‌مندیِ تصویر در غنایِ شعر معاصر با بررسی شعرمهدی اخوان ثالث و نادر نادرپور

محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی

علی روحبخش مبصری ¹ , سهراب رضازاده ²

1 - دانشجوی دکترای زبان و ادبیّات فارسی-غنایی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد مشهد
2 - کارشناس ارشد زبان و ادبیّات فارسی، واحد مشهد ، دانشگاه آزاد اسلامی، مشهد، ایران .

تاریخ دریافت : 1396/09/08 تاریخ پذیرش : 1397/09/04 تاریخ انتشار : 1397/09/04

کلید واژه: تصویر, نادر نادرپور, مهدی اخوان ثالث, نقش‌ْمندی, ساختارشناسی,

چکیده مقاله :

تصویر یکی از مهمترین مشخّصه‌های شعر است. بی‌تردید انسان‌ها را می‌توان از تصاویر مهم ذهنی آنها شناخت. امروزه دو ساختار از کارکرد تصویر را می‌توان معرفی کرد: ساختاری که تصویر را برای تزیینِ شعر می‌خواهد و ساختاری که تصویر را، نقش‌مندِ معنی و عواطف انسانی معرفی می‌کند. تقابل تصویر در شعر اخوان ثالث با تصاویر شعری نادرپور، نکتة مهمی را دربارة سبک‌شناسیِ شعرِ معاصر مشخّص می‌کند و آن نیز مشخّصة شعری اخوانِ واقع‌گرا و خراسانی است در برابر نادرپورِ رمزگرا. در این پژوهش، تصویر در پنج بخش، اعم از وضوح تصویر، تصویرنامه، تعلیق تصویر، هارمونیِ تصویر و نقشِ تصویر در معنا بررسی و تحلیل شده است. نتیجه این بررسی نشان می‌دهد که رنگِ تصویر در شعرِ اخوان و نادرپور بسیار جان‌دار و غنایی است و در نقشِ تصویر، این دو شاعر به یک اندازه از تصویرها بهره گرفته‌اند که خود مُهر تأییدی بر نقش‌ْمند بودن تصویر در شعر معاصر است.

منابع و مأخذ:

 

1 - اخوان ثالث، مهدی (1371)، تو را ای کهن بوم و بر دوست دارم، تهران، نشر مروارید، چاپ چهارم.

2 - ـــــــــ ، ـــــ (1382)، آخر شاهنامه، تهران، نشر زمستان و مروارید، چاپ شانزدهم.

3 - ـــــــــ ، ـــــ (1383 الف)، زمستان، تهران، نشر مروارید و زمستان، چاپ بیستم.

4 - ـــــــــ ، ـــــ (1383 ب)، سه کتاب، تهران، نشر زمستان، چاپ دهم.

5 - ـــــــــ ، ـــــ (1385)، سواحلی و خوزیّات، تهران، نشر زمستان، چاپ دوم.

6 - ـــــــــ ، ـــــ (1391)، از این اوستا، تهران، نشر زمستان، چاپ نوزدهم

7 - اخوان ثالث، مهدی (1393)، سال دیگر، ای دوست، ای همسایه، تهران، نشر زمستان، چاپ نخست.

8 - ارسطو (1337)، هنر شاعری، بوطیقا، ترجمه و حواشی از فتح الله مجتبایی، تهران، بنگاه نشر اندیشه

9 – ساجدی، علی، محتاجی، میثم (1393)، هم‌سانی تصویرنامه (دکوپاژ) سینمایی با تصویرسازی شعر، فصل‌نامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد مشهد، شماره 38، ص 140.

10- سجودی، فرزان (1384)، نشانه‌شناسی و ادبیّات، مجموعه مقالات، تهران، نشر فرهنگ کاوش، چاپ نخست.

11 - شفیعی کدکنی، محمدرضا (1370)، صور خیال، تهران، نشر آگاه، چاپ چهارم.

12 - ـــــــــــــ ، ــــــــ (1391)، رستاخیز کلمات، تهران، نشر سخن، چاپ نخست.

13 - کالر، جاناتان (1390)، فردنیان دو سوسور، ترجمۀ کورش صفوی، تهران، نشر هرمس، چاپ سوم.

14- ــــ ، ـــــ (1388)، بوطیقای ساختگرا، ترجمة کورش صفوی،تهران،نشر مینوی خرد،چاپ نخست.

15 - نادرپور، نادر (1382)، مجموعۀ اشعار، تهران، نشر نگاه، چاپ دوم.