تحلیل و بررسی روایت شناختیِ رمان آتش حسین سناپور بر اساس نظریه روایت شناسانه ژرار ژنت
محورهای موضوعی : فصلنامه تخصصی زبان و ادبیات فارسی
عاطفه عسلي
1
(
دانشجوی دکتری زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد قائمشهر، مازندران، ایران
)
حسام ضیایی
2
(
دانشگاه آزاد واحد قائمشهر
)
حسین پارسایی
3
(
استادیار
)
کلید واژه: حسین سناپور, رمان آتش, روایت شناسی, ژرار ژنت.,
چکیده مقاله :
رمانِ آتش، از آثار حسین سناپور است که روایتی از چند شخصیت، وقایع و رخدادهایِ مرتبط با زندگیِ آنان و فضایِ حاکم بر نوع مناسباتِ آنان ارائه می دهد. از منظرِ شیوه ها و تکنیک های روایی، رمانِ آتش، در ذیل رمان های مدرن قرار می گیرد. شیوه های متنوعِ روایت، فاصله گرفتن از زمانِ خطی روایت در آثار کلاسیک، چند صدا بودنِ فرم روایت در این اثر، بهره گرفتن از شیوه های نوینِ روایت داستان و عواملی از این دست سبب شده است تا ظرفیت های این اثر از منظر روایت شناختی، قابل توجه باشد. بر این مبنا، دو پرسش در این پژوهش مطرح خواهد شد. پرسشِ نخست این¬که از منظرِ روایت شناسی، شگردهایِ روایی در رمانِ آتش، چگونه به آفرینشِ یک رمانِ مدرن منجر شده و پرسش دوم نیز این که این خصلت های رواییِ چندگانه را چگونه می توان بر اساس نظریه ژنت توضیح و تبیین کرد؟ بر مبنای این پرسش ها، فرضیه این پژوهش این است که سناپور با ارائه رویکردهای مدرن در زمینه روایت، توانسته است اثری خلق کند که با معیارهایِ روایت شناسانه دوران مدرن تطابق دارد و این خصلت های روایی را می توان با استفاده از نظریه ژرار ژنت توضیح و تبیین کرد.
رمانِ آتش، از آثار حسین سناپور است که روایتی از چند شخصیت، وقایع و رخدادهایِ مرتبط با زندگیِ آنان و فضایِ حاکم بر نوع مناسباتِ آنان ارائه می دهد. از منظرِ شیوه ها و تکنیک های روایی، رمانِ آتش، در ذیل رمان های مدرن قرار می گیرد. شیوه های متنوعِ روایت، فاصله گرفتن از زمانِ خطی روایت در آثار کلاسیک، چند صدا بودنِ فرم روایت در این اثر، بهره گرفتن از شیوه های نوینِ روایت داستان و عواملی از این دست سبب شده است تا ظرفیت های این اثر از منظر روایت شناختی، قابل توجه باشد. بر این مبنا، دو پرسش در این پژوهش مطرح خواهد شد. پرسشِ نخست این¬که از منظرِ روایت شناسی، شگردهایِ روایی در رمانِ آتش، چگونه به آفرینشِ یک رمانِ مدرن منجر شده و پرسش دوم نیز این که این خصلت های رواییِ چندگانه را چگونه می توان بر اساس نظریه ژنت توضیح و تبیین کرد؟ بر مبنای این پرسش ها، فرضیه این پژوهش این است که سناپور با ارائه رویکردهای مدرن در زمینه روایت، توانسته است اثری خلق کند که با معیارهایِ روایت شناسانه دوران مدرن تطابق دارد و این خصلت های روایی را می توان با استفاده از نظریه ژرار ژنت توضیح و تبیین کرد.
1- احمدی، بابک (1386)، ساختار و تاویل متن، تهران، مرکز.
2- اخوت، احمد (1371)، دستور زبان داستان¬ها، اصفهان، فردا.
3- اسکولز، رابرت (1383)، درآمدی بر ساختارگرایی در ادبیات، ترجمه فرزانه طاهری، تهران، مرکز.
4- استم، رابرت، رابرت بورگواین، سندی فیلترمن (1377)، روایت¬شناسی فیلم، ترجمه فتاح محمدی، ویژه نامه روایت و ضدروایت، تهران، بنیاد سینمایی فارابی.
5- بهنام¬فر، محمد، اکبر شامیان و زینب طلایی (1393)، بررسی زمانمندیِ روایت در رمان سالمرگی بر اساس نظریه ژرار ژنت، متن¬پژوهیِ ادبی، سال 18، ش60، تابستان.صص 145-125.
6- تودورف، تزوتان (1379)، بوطیقای ساختارگرا، ترجمه محمد نبوی، تهران، آگه.
7- تولان، مایکل جی (1383)، درآمدی نقادانه- زبان¬شناختی بر روایت، ترجمه ابوالفضل حری، تهران، بنیاد سینمایی فارابی.
8- پورجوادی، نصرالله (1385)، زبان حال، تهران، هرمس.
9-سناپور، حسین (1393)، لب بر تیغ، تهران، چشمه.
10- علوی¬مقدم، مهیار، قدسی براتی (1392)، نقد شازده احتجاب گلشیری با تاکید بر دیدگاهِ ژرار ژنت، هفتمین همایش پژوهش-های زبان و ادبیات فارسی.
11.-ریمون کنان، شلومیت (1387)، روایت داستانی: بوطیقای معاصر، ترجمه ابوالفضل حری، تهران، نیلوفر.
12- ژنت، ژرار (1388)، نظم در روایت: گزیده مقالات روایت، به کوشش مارتین مک کوئیلان، ترجمه فتاح محمدی، تهران، مینوی خرد.
13- فورستر، ادگار مورگان (1384)، جنبه¬های رمان، ترجمه ابراهیم یونسی، تهران، نگاه.
14- کالر، جاناتان (1385)، نظریه ادبی(معرفی بسیار مختصر)، ترجمه فرزانه طاهری، تهران مرکز.
15- لین ول، ژپ (1390)، رساله¬ای درباره گونه¬شناسیِ روایت نقد دید، مترجمان: علی عباسی و نصرت حجازی، تهران، علمی و فرهنگی.
16- Abram.M.H. (2006), A glossary of literary terms, Eighteen Edition, Harcourt Brace college Publishers.
17- Bal , M. (1997). Narratology: Introduction to the Theory of Narrative. Toronto: University of Toronto.
18- Cuddon, J.A (2004), A dictionary of literary terms and literary theory. Penguin books.
19- Cohen, Steven and Linda Shirez, telling storis: A theoretical analysis of narrative fiction. London and New York: poutledge: 2001.
20- Fludernik, M. (2009). An Introduction to Narratology. Oxford: Routledge.
21- Shen, Dan, what narratology and stylistics can do for each other. In a companion to narrative theory. Ed jaimz felan and Piter H. rabirtz. Oxford. Blackwell, 2008.