سفال ساسانی غرب چهارمحال و بختیاری، بر اساس نمونه‌های به‌دست آمده از بررسی باستان‌شناختی شهرستان فارسان
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخحسین حبیبی 1 , یدالله حیدری باباکمال 2
1 - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دوران تاریخی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
2 - دانشجوی دکتری باستان‌شناسی دوران تاریخی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه بوعلی سینا، همدان، ایران.
کلید واژه: مقایسه, دوره ساسانی, سفال, فارسان, طبقه‌بندی و گونه‌شناسی, تبادلات فرهنگی,
چکیده مقاله :
سفال فراوان‌ترین ماده فرهنگی و یکی از مهمترین داده‌های در دسترس باستان‌شناسان برای تعیین گاهنگاری، وضعیت پیچیدگی‌های اجتماعی، تولید و تکنولوژی گروه‌های انسانی گوناگون، تحولات هنری و بررسی برهم‌کنش‌های اقتصادی، سیاسی و فرهنگی است. از این رو، سفال‌شناسی و ارائه طبقه‌بندی‌های هر چه دقیق تر در این مورد در مناطق گوناگون جغرافیایی گامی آغازین در بازسازی باستان‌شناختی جوامع دوران گذشته تلقی می‌شود که باستان‌شناسی دوره ساسانی در این ارتباط دچار کمبودهایی است. بنابراین، با در دست داشتن حجم قابل توجهی از اطلاعات بدست آمده در این باره از بررسی باستان‌شناختی شهرستان فارسان پژوهش حاضر با هدف توصیف، طبقه‌بندی و مقایسه سفال ساسانی این منطقه صورت گرفت. بر این اساس مشاهده شد که سفال ساسانی فارسان دارای شباهتهای روشنی با نمونه‌های هم دوره بدست آمده از حوزه های فرهنگی همجوار خوزستان و فارس است که این نکته با توجه به خصوصیت نظام سیاسی دودمانی ساسانی، ویژگی‌های جغرافیایی منطقه و شیوه معیشت غالباً بر پایه کوچ‌نشینی مردمان آن قابل تبیین است. با انجام این پژوهش، درکی روشن‌تر از روابط مردمان دوره ساسانی این منطقه با مناطق همجوار با توجه به ویژگی‌های زیست‌محیطی و موقعیت جغرافیایی سوق‌الجیشی منطقه فارسان بر سر راه‌های ارتباطی بین جنوب غرب مرکز فلات و غرب ایران بدست آمد.
Pottery is the most abundant and one of the most important archaeological materials, which can be used by Archaeologists for the purposes like dating, specifying the technological and socio-political complexity level of various human groups, artistic transitions and study of economic and cultural interactions between past societies. Therefore making acquaintance with this material culture and presenting more and more exact classifications is a basic, but of high importance work to be done in the archaeological recognition of past societies. Yet, unfortunately our archaeological knowledge of the Sasanian ceramics is negligible. Finding a large number of Sasanian shards from the archaeological survey of Farsan County in Chahar-mahal & Bakhtiari province, the present paper deals with description, typology and comparison of Sasanian ceramics from this county. Based on that, it has been specified that Sasanian Pottery of Farsan has the clear similarity with acquired samples from the neighboring cultural zones of Khuzestan and Fars which according to the dynastic character of Sasanian political system, geographic specifications of the region and the prevailing livelihood mode of nomadism of these societies make sense. The results of this research gave a new sight to the interaction between the under study region, which is lying at the crossroad of southwest, west and central plateau routs of Iran, and neighboring regions during Sasanian era.
_||_