باستان‌شناسی مسیرهای ارتباطی عصر مفرغ و عصر آهن حوزه بیرانوند و زاغه لرستان
محورهای موضوعی : باستان‌شناسی پیش از تاریخمسعود صادقی راد 1 , حمیدرضا ولی‌پور 2 , عطا حسن‌پور 3 , زهرا جوادی‌نیا 4
1 - کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد ابهر، ابهر، ایران.
2 - استادیار، گروه باستان‌شناسی، دانشگاه شهید بهشتی، تهران، ایران.
3 - کارشناسی ارشد باستان‌شناسی، سازمان میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری لرستان.
4 - دانش‌آموخته کارشناسی باستان‌شناسی، دانشگاه آزاد اسلامی واحد دزفول، دزفول، ایران.
کلید واژه: عصر آهن, محوطه‌های باستانی, راههای باستانی, عصر مفرغ, بخش‌های بیرانوند و زاغه, تأثیرات متقابل,
چکیده مقاله :
شرایط مساعد جغرافیایی بخش‌های بیرانوند و زاغه لرستان طی ادوار مختلف عصر مفرغ و عصر آهن زمینه‌ساز شکل‌گیری محوطه‌های باستانی در این خطه گردید. این محوطه‌ها به واسطه راه مواصلاتی شمال به جنوب (شوش - هگمتانه) و شاخه‌های فرعیش توانستند با یکدیگر و دیگر محوطه‌های همجوار تبادلات فرهنگی اجتماعی و اقتصادی درون و برون منطقه‌ای برقرار کنند. بر اساس موقعیت قرارگیری محوطه‌ها نسبت به راه‌ها در هر مرحله از عصر مفرغ و عصر آهن که با کمک روش تجزیه و تحلیل GIS و مطالعه نقشه راه‌ها و پراکنش محوطه‌ها انجام پذیرفت گروه‌بندی چهارگانه‌ای حاصل گردید. این چهار گروه شامل قرارگیری محوطه‌ها در مسیر راههای فرامنطقه‌ای قرارگیری محوطه‌ها در حاشیه راههای فرامنطقه‌ای قرارگیری محوطه‌ها در مسیر راههای اصلی منطقه‌ای و قرارگیری محوطه‌ها در مسیر کوره راه‌ها یا راههای فرعی است. نتایج مطالعه این گروه‌بندی چهارگانه طی اعصار مفرغ و آهن، تأثیرات متقابل و دو سویه میان راه‌ها و محوطه‌های این محدوده را به اثبات رسانید.
Favorable geographical situation is the one of main factors in the formation of archaeological sites in the sections of Zaqe and Bayranvand of Lorestan province during the different periods of Bronze Age and Iron Age. These settlements have made Intra-regional and inter-regional cultural, social and economic exchanges together and with other adjacent settlements through the road from north to south (Susa - Hegmataneh) and its other branches. Based on the location of sites to the roads in each period of the Bronze Age and Iron Age and based on GIS spatial analysis and the roads maps and the distribution of sites, four groupings were obtained: Archaeological sites in the routes of intra- regional roads, Archaeological sites on the margin of inter- regional roads, Archaeological sites on the route of regional main roads, and Archaeological sites on the route of regional minor roads. In this article we have concentrated our attention on Interactions between the roads and sites of the region.
_||_