«حجاب رینی» و «حجاب غینی» در کشف‌المحجوب هجویری

محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبی

فرزاد جعفری ¹ (محقّق و مدرس دانشگاه آزاد تهران مرکزی)

تاریخ دریافت : 1394/03/01 تاریخ پذیرش : 1394/03/01 تاریخ انتشار : 1388/06/01

کلید واژه: عرفان و تصوّف, هجویری, کشف, حجاب رینی, حجاب غینی,

چکیده مقاله :

کشف¬المحجوب هجویری از امّهات آثار عرفانی است که هم از نظر سبک نوشتار و ساختار آن و هم از حیث موضوع و محتوا سرمشقی برای آفرینش کتب عرفانی پس از خود بوده است. یکی از اصطلاحات عرفانی بنیادین این کتاب حجاب است؛ هجویری می‌کوشد تا با تقسیم‌بندی دقیق آن به دو نوع: 1ـ حجاب رینی (= ذاتی) 2ـ حجاب غینی (= صفتی)، با شواهد قرآنی به توضیح آنها بپردازد. وی هدف خود را از تألیف این اثر، کشف (= پیدا کردن، بیان و برداشتن) این حجاب‌ها می‌داند. البتّه معتقد است که حجاب رینی که حجاب کفر و ضلالت است، با جهد بنده زدودنی نیست؛ بلکه به توفیق و کیمیاگری حق تعالی ازبین می‌رود. امّا حجاب غینی ،که حجاب غفلت و بی‌خبری است، به مدد استغفار برداشته می‌شود؛ ولی وقوف بنده بر این حجاب‌ها و سعی در برداشتن آنها او را به قرب و لقای حق تعالی می‌رساند.