بررسی زیبایی شناسانه ی اشعارعاشورایی فدایی مازندرانی از منظر آرایه های معنوی سنتّی و نو ( ایهام ، لفّ و نشر ، حس آمیزی و پارادوکس )
محورهای موضوعی : مطالعات نقد ادبیفریدون اکبری شلدره 1 , سید منصور فتوکیان 2
1 - استادیارگروه زبان و ادب فارسی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی
2 - کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه آزاد اسلامی واحد چالوس
کلید واژه: ایهام, زیبایی شناسی, پارادوکس, اشعار عاشورایی, حسّامیزی, فدایی مازندرانی, لفّ و نشر,
چکیده مقاله :
جوهر هنر از جمله شعر ، زیبایی است و علمای بلاغت ،بدیع را علم آرایش کلام می دانند . مقاله ی حاضر، اشعار فدایی مازندرانی(از برجسته ترین سوگ سرایان عاشورایی) را از منظر علم بدیع ،آرایه های ایهام و لفّ و نشر ( بدیع سنتّی ) و حسّامیزی و پارادوکس ( بدیع نو ) مورد تحلیل و بررسی قرار داده است . آرایه ی ایهام در اشعارفدایی، دارای بیشترین بسامد است وبه دنبال آن ایهام تناسب دربرخی ازابیات مشاهده می شود . فدایی آرایه ی ایهام را درقالب عناصرطبیعی وآیینی - دینی به صورت هنرمندانه به کارگرفته ،گاه ازاصطلاحات ومقام های موسیقی درقالب ایهام برای بیان اندیشه ها و مضامین دینی سودجسته است.در ابیاتی که زیبایی های عاشورایی آن مورد بررسی قرارگرفته ، لفّ و نشر مرتّب ، بسامد بسیار بالاتری دارد . هم چنین آرایه های پارادوکس و حسّامیزی در مقتل فدایی ، بررسی و بسامد کاربرد آن ارائه شده است .
The essence of art, including literature and poetry, beauty and Scholars of rhetoric know, a novel as an arrangement of words .The clever poets in beauty secret are aware of the requirement Words and this article is going to be reviewed and analyzed the poems of Mazandarani Fadaee which is decorated by Ashoraee’s flavor from the aspect of Oratory, arrays, opacity, and Epanodos (traditional novel) and Paradox (New Novel). In Fadae’s poems, array of amphibology has a special prominent and it has the most frequency. And proportion opacity was observed in some lines. In his poems, array of opacity in the form of nature elements and religious ritual are artistically seen. It sometimes used expression and musical positions in the form of opacity for declaring the thoughts and religious Contents. It is concluded in “Epanodos ” section that Epanodos has the most frequency in the lines which the beauties of Ashoraee was investigated and in this realm ,the poet also writes the nature elements and its relation to the enormous event of Ashora and sometimes the other components. More “Paradox” is presented in two cases of Documentary s and expressive composition which Ashoraee has no frequency in the aspect of beauty and finally the array is investigated which sometimes apparently sense is related to mental and sometimes both of them which totally has a middle frequency.
رازی ،شمس الدین محمد بن قیس.( 1373). المعجم فی معاییر اشعار العجم، چاپ اول، تهران:انتشارات فردوس.
ستایشگر،مهدی.( 1375). واژه نامه موسیقی ایران زمین ، چاپ اول، تهران: انتشارات اطّلاعات.
شفیعی کدکنی، محمّدرضا.(1370). موسیقی شعر، چاپ سوم، تهران: انتشارات آگاه.
همو.(1386). صور خیال در شعر فارسی، چاپ چهارم، تهران: انتشارات آگاه.
شمیسا، سیروس.(1373). نگاهی تازه به بدیع، چاپ اول، تهران: انتشارات فردوس.
طاهری شهاب ، محمد.(1341). فدایی تلاوکی مازندرانی ، مجله ی ارمغان دوره‌ی سی‌ام، ش 4 و 5، ص 204ـ208.
فدایی مازندرانی، میرزامحمود.(1377 ). دیوان فدایی، با مقدمه،تصحیح و تعلیقات فریدون اکبری شلدره، چاپ اوّل، قم: انتشارات اسوه.
همو.(1389). مقتل منظوم (کلیات) ، تحقیق و تصحیح فریدون اکبری شلدره، چاپ دوم، تهران: انتشارات فرتاب (همه ی نمونه های شعری و ارجاعات مربوط به مقتل فدایی از همین چاپ است ).
کاظمی ، مریم.( 1388). ساختارگرایی در دیوان فدایی مازندرانی ، (رساله ی کارشناسی ارشد)، تهران: دانشگاه الزّهرا.
گریس، ویلیام جی.( 1381). ادبیات و بازتاب آن ، مترجم بهروز عزبدفتری ، چاپ اول، تبریز: انتشارات خوروش.
میرصادقی، میمنت.(1385). واژه نامه ی هنر شاعری، چاپ سوم، تهران: نشرکتاب مهناز .
نظری منفرد، علی.(1387). واقعه ی کربلا ، چاپ چهارم، قم: انتشارات جلوه ی کمال.
وحیدیان کامیار، تقی.(1385). بدیع از دیدگاه زیبایی شناسی، چاپ اول، تهران: انتشارات سمت .
همایی، جلال الدّین.(1367). فنون بلاغت و صناعات ادبی، چاپ چهارم، تهران: موسسه ی نشر هما.