مقایسه خوشخوراکی پنج‌گونه درختی جنگل‌های خشک زاگرس مرکزی برای گوسفند و بز در شهرستان بویراحمد
محورهای موضوعی : جنگلداریمژده صفایی 1 , وحید کریمیان 2 , سید حمید متین خواه 3 , پژمان طهماسبی 4
1 - دانشجوی دکتری علوم مرتع، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
2 - باشگاه پژوهشگران جوان، دانشگاه آزاد اسلامی، واحد یاسوج، یاسوج، ایران
3 - استادیار گروه مرتع و آبخیزداری، دانشکده منابع طبیعی، دانشگاه صنعتی اصفهان، اصفهان، ایران
4 - استادیار گروه مرتع و آبخیز داری، دانشکده منابع طبیعی و علوم زمین، دانشگاه شهرکرد، شهرکرد، ایران
کلید واژه: بویراحمد, زاگرس مرکزی, گونه‌های درختی, خوشخوراکی, آنالیز واریانس دوطرفه,
چکیده مقاله :
جنگل‌های زاگرس از نظر وسعت، پراکنش، تنوع گونه‌ای و فرآورده‌های جنگلی نقش بسیار مهمی در زندگی بخش عظیمی از مردم محلی دارند و در عین‌حال یکی از مهم‌ترین منابع بیولوژیکی و ذخایر ژنتیکی ایران به‌شمار می‌آیند. به‌طوری‌که این منطقه یکی از بزرگترین و مهم‌ترین کانون‌های دامپروری ایران می‌باشد. هدف از این تحقیق تعیین خوشخوراکی گونه های درختی در جنگل های بویراحمد برای گوسفند و بز است. گونه های درختی مورد مطالعه شامل کیکم (Acer monspessulanum L.)، بنه (Pistacia mutica Fisch.& Mey C. A.)، گلابی‌وحشی (Pyrus glabra Boiss.)، پلاخور (Lonicera nummulariifolia Jaub.& Spach.) و بلوط (Quercus brantii Lindl.) می‌باشد. در این بررسی با استفاده از روش کافه‌تریا در قالب طرح فاکتوریل و در سه تکرار از هرگونه‌ی گیاهی برای هر دام در زمان یکسان میزان 5/2 کیلوگرم علوفه برداشت و در ظروف متحدالشکل به طورتصادفی قرار داده شد. از هر گروه دام (گوسفند و بز) تعداد شش راس بصورت جداگانه به مدت دوازده ساعت در محل آزمایش رها کرده تا از ظروف محتوی علوفه تعلیف کنند. دام‌ها از نظر سن، نژاد و وزن شرایط یکسانی داشتند و از مدتی قبل با شرایط محل آزمایش سازگار شدند. پس از مصرف، علوفه داخل ظروف توزین گردید، نتایج آنالیز واریانس دوطرفه و مقایسات میانگین با استفاده از آزمون t-test خوشخوراکی متفاوتی را برای بز و گوسفند نشان داد. به ترتیب گونه‌های کیکم، بنه، گلابی‌وحشی، پلاخور، بلوط برای گوسفند و گونه‌های گلابی‌وحشی، پلاخور، بنه، کیکم، بلوط برای بز خوشخوراک‌تر بودند.
Zagros forests have an important role in the life of local people due to its area, distribution, species diversity and forest products. In addition, it is one of the most important biological sources and genetic reservoirs of Iran, so that this region is one of the largest and most important animal husbandry centers. The main purpose of this research is to determine palatability of the tree species in Boyerahmad forests for sheep and goats. The studied trees include: Pyrus glabra Boiss, Quercus brantii Lindl .Lonicera nummulariifolia Jaub.& Spach, Pistacia mutica Fisch.& Mey C. A. and Acer monspessulanum L. The investigation was carried out in cafeteria method, using factorial plan, and replicated three times, 2.5 kg forages of each tree was harvested and randomly put into uniform plate to feed the ewe and nanny goats during 12 hours. Six animals out of each group with similar weight, age and health were selected and the animals were adapted to condition before the experiment. The forage in the plates was weighted after the experiment. The results of two way ANOVA and comparative mean, t-test, exhibit different palatability order for ewe and nanny goat. Palatability hierarchy for ewe is P.mutica, A. monspessulanum P. glabra, L. nummulariifolia and Q. brantii where as for nanny goat the priority is different and accepts following order P. glabra, L. nummulariifolia P.mutica, A. monspessulanum and Q. brantii.
References
1-Abdulrazak S. A., J. Nyangaga& T. Fujihara, 2001. Relative palatability by sheep of Some Browse Species, their In sacco Degradabilityand In vitro Gas Production Characteristic. Asian-Aust. J.Anim.Sci 11:1580-1584.
2-Ahmadi A., A. Sandgol& M. Mohseni, 2008. Investigation of Zandi sheep's diet and grazing behavior. Range journal 2: 232-245.
3-Allan Degen El., A.S. Meccawi& M. Kam, 2010.Cafeteria trials to determine relative preference of six desert trees andshrubs by sheep and goats. Livestock Science 132 : 19–25
4-Arzani, H., 2010. Forage quality.1th. Tehran university publisher, 329pp.
5-Baqestani, N., H. Arzani, 2006. An investigation of range plants, Palatability and goat behavior in Posht kooh rangeland. Iranian J. Natural Res 58:909-919.
6-Baseri, F., M. Zobeiri, 2010. Study of environmental factors of wild pear (Pyrus glabra Boiss.) Msc thesis, 87pp.
7-Dianati Tilaki, GH.A., A.B. Mirjalili, 2008. Investigation on palatability of rangeland plants in Yazd region. Pajouhesh & Sazandegi 76: 69-73.
8-Falah chaiechi, M., 2009. Investigation of Some properties of the Pistacia Mutica tree species in Mah parviz forest. Journal of Biology Science 3: 29-40.
9-Farhikhtegan newspaper. 2007 8: 120-128.
10-Farzane, A., R. Bayani, 2005. Produce digital maps of forest cover 28:1-12.
11-Heady, F., 1964. Palatability of herbage and animal preference. Journal of Range Management 17:76-82.
12-Hendrickson, R., L. Asmussen, 1981. The voluntary intake, digestibility and rotation time day cattle and Sheep of leaf and stem fractions of a Tropical Legume (Lablab purpureus). Australian Journal of Agriculture.24: 875 – 888.
13-Karda, I.W., 2006. Relative palatability by sheep and goat of oven-dried Calliandra، Albizia، Gliricidia and Leucaena leaves. Fakultas Peternakan, Universitas Mataram, Nusatenggara Barat, 125pp.
14-Karimiyan, V., H. Matinkhah, M. Safaei, 2011. Investigation of Indigenous knowledge of nomad people about livestock preference. 5th national conferences of Range and range mamagment 5: 1-12.
15-Karimiyan, V., H. Matinkhah, M. Safaei, 2012. Determining the palatable part of the woody species (leaf, twig and fruit) for grazing by the livestock based on the shepherds and rangers point of view – A case study in Kohkiluye and Boyerahmad The Third symposium on climate change and dendrochronology in natural resources 3:1-13.
16-Lardo, M.A., D.J. Minson, 1973. The voluntary intake digestibility and retention time by sheep of leaf and stem fractions of five grasses Australia. Journal of Agriculture Research 24:875-888.
17-Makhdum, M., 2000. Foundation for land preparation. Tehran university publisher, 279pp.
18-Matinkhah, H., T. shamekhi, J. Khjedin, M. Jafari, 2003. Developing a Method for Diagnosis and Characterization of Traditional Agroforestry Systems in Iran (Case Study: Kohkiloieh and Boyerahmad Province). Natural resourses iranan journal 56: 213-228.
19-Mesdaghi, M., 1995. Range management in Iran. 3th. Astan Qods publisher, 280pp.
20-Mesdaghi, M., 1998. The relative palatability of pasture plants cultivated in areas of steppe and steppe statements. Forest and Range Organ. 20
21-Moghadam, M.R., 1998. Range and Range management. Tehran university publisher, 470pp.
22-Mozafarian, V., 2004. Trees and shrubs of Iran. Farhange Moaser publisher, 991pp.
23-Osakwe, I., 2007. Variation in relative palatability of different forage fed to rabbits. Animal Research International 4: 608 – 610.
24-Provenza, F.D., K.L. Launchbaugh, 1999. Foraging on the edge of chaos. Grazing Behaviour of Livestockand Wildlife 1–12.
25-Rojhan, M., 1989. Remedy by Herbal plant. 2th. Aba publisher, 128pp.
26-Sabeti, H., 1980. Trees and shrubs of Iran. Elm va sanat publisher. 2th. Yazd University, 881pp.
27-Sanon, H., O. Kabore, C. Zoungrana, 2007. Behaviour of goats, sheep and cattle and their selection of browse species on natural pasture in a Sahelian area.Small Ruminant Research 67: 64-74.
28-Weltch, B.L., E.D. Arthur, R.L. Rodriguez, 1987. Variation in utilization of big sagebrush Accessions by wintering sheep Journal of Range Management 40:113-115.
_||_