تلمیح یکی از آرایه های فنون و بلاغت ادبی است که شاعر یا نویسنده توسط آن در نهایت ایجاز، به داستان، حدیث، آیه، باور قدیمی یا ضرب المثلی اشاره می کند و از این طریق ضمن بیان مراد دل واندیشه خود از نکات بیان شده در آیات واحادیث ودیگر موارد که تلمیحاً در بین مردم رایج بوده د چکیده کامل
تلمیح یکی از آرایه های فنون و بلاغت ادبی است که شاعر یا نویسنده توسط آن در نهایت ایجاز، به داستان، حدیث، آیه، باور قدیمی یا ضرب المثلی اشاره می کند و از این طریق ضمن بیان مراد دل واندیشه خود از نکات بیان شده در آیات واحادیث ودیگر موارد که تلمیحاً در بین مردم رایج بوده در راستای تایید و تاکید اندیشه خود بهره می گیرد تا به گیرایی و زیبایی شعر یا نوشته خود بیفزاید. امیرخسرو دهلوی از شاعران قرن هفتم مانند دیگر شاعران برای زیبایی و گیرایی شعرش از ابزارهای مختلفی بهره برده است که از آن جمله می توان به صنعت تلمیح اشاره نمود. پژوهش حاضر به بررسی این صنعت در مثنوی شیرین و خسرو پرداخته که اولین منظومۀ عاشقانه امیرخسرو است و آن را در چهار هزارو صد و بیست و چهار بیت و بر بحر هزج مسدس مقصور سروده است. امید است که این بررسی جایگاه والای این اثر را در حیطۀ صنعت تلمیح نشان دهد.
پرونده مقاله
تصاویر شعری در زمینۀ عناصر اجتماعی – سیاسی از جمله تصاویری است که در دورههای مختلف رنگ و جلوه-ای متفاوت داشتهاست. مقالۀ حاضر از جایگاه تصاویر اجتماعی –سیاسی که بسامد بالایی در شعر صائب دارد، سخن میگوید؛ تصاویری که حاصل خیال دورپرداز صائب، حول عنصری واحد ا چکیده کامل
تصاویر شعری در زمینۀ عناصر اجتماعی – سیاسی از جمله تصاویری است که در دورههای مختلف رنگ و جلوه-ای متفاوت داشتهاست. مقالۀ حاضر از جایگاه تصاویر اجتماعی –سیاسی که بسامد بالایی در شعر صائب دارد، سخن میگوید؛ تصاویری که حاصل خیال دورپرداز صائب، حول عنصری واحد است که از این طریق تجربههای ذهنی و حسی خویش را به تصویر میکشد. شاعر در دورهای از ادب فارسی قرار دارد که برای دست یافتن به معنی و مضمونهای بدیع و بیگانه به ناچار نیازمند داشتن گسترۀ وسیعی از واژگان است؛ بنابراین هر عنصر و واقعهای را دست مایۀ کار و هنر خویش قرار میدهد. از آنجایی که ارتباط مستقیمی با حکومت و دربار داشته، تأثیری پذیری او از شرایط حاکم دور از انتظار نخواهد بود؛ او از نزدیک به طور ملموس و عینی با امور و وقایع اجتماعی – سیاسی در ارتباط است، او این تجربههای حسی را با تجربههای ذهنی خویش میآمیزد و تداعیهای دور و نزدیک را شکل می-دهد. و به این ترتیب مسئلۀ تأثیر و تأثر پذیری از جامعه و شرایط حاکم بر آن، در شعر او امری کاملاً طبیعی خواهد بود.
پرونده مقاله
آنیموس و آنیما مطابق با نظر یونگ کهنالگوها یا آرکی تایپهایی هستند که در ناخودآگاه تمام بشریّت وجود دارند و مشترک هستند و همین که به خودآگاه فرد میرسند، نمودهای مختلفی مییابند. یگانگی با این کهنالگوها سبب تکامل مرد و زن میشود. در این مقاله، تلاش کردیم تا به بررس چکیده کامل
آنیموس و آنیما مطابق با نظر یونگ کهنالگوها یا آرکی تایپهایی هستند که در ناخودآگاه تمام بشریّت وجود دارند و مشترک هستند و همین که به خودآگاه فرد میرسند، نمودهای مختلفی مییابند. یگانگی با این کهنالگوها سبب تکامل مرد و زن میشود. در این مقاله، تلاش کردیم تا به بررسی جلوههای آنیموس در اشعار سیمین بهبهانی، فروغ فرخزاد و طاهره صفّارزاده بپردازیم و جنبهها و نمودهای مختلف آن را در آثار این شاعران نشان دهیم. تقدّس آنیموس در گفتار زنان، به وضوح تجلّی مییابد. آنیموس در نظر شاعران زن هم منجی شاعر و هم منجی بشریّت است. تکیهگاه و امنیّتدهنده است. زنان به دستیابی و اتّحاد با آنیموس یا نیمة پنهان وجود خود نیازمندند و در طول زندگی خود، همواره به دنبال دستیابی و یگانگی با این کهنالگو هستند. پروتوتایپ یا پیشنمونة معشوق مذکّر ایرانی، مشابه با شخصیّتهای اساطیری هستند. عوامل خانوادگی، اجتماعی و سیاسی در شکلگیری و رشد آنیموس و نوع نگرش به آن در زنان، مؤثّر است. هرچند تظاهر و نمودهای آنیموس به شکل واحدی نمیباشد امّا سرانجام نتایج واحدی به دست میآید.
پرونده مقاله
این مقاله با الگو قرار دادن شکل شریطهها در قصاید مدحی به شکلشناسی شریطه و تشریح برخی از مسائل زیباییشناسی آن در قصاید انوری میپردازد. با توجه به بررسیهای شکلشناسانه، انوری از جمله شاعرانی است که به لحاظ شکلشناسی، به شریطه یا دعای دوام و همیشگی برای ممدوح اهمیت ز چکیده کامل
این مقاله با الگو قرار دادن شکل شریطهها در قصاید مدحی به شکلشناسی شریطه و تشریح برخی از مسائل زیباییشناسی آن در قصاید انوری میپردازد. با توجه به بررسیهای شکلشناسانه، انوری از جمله شاعرانی است که به لحاظ شکلشناسی، به شریطه یا دعای دوام و همیشگی برای ممدوح اهمیت زیادی میدهد و تمایل بسیار کمی برای پرداختن به موضوعات دیگر در این قسمت قصیده از خود نشان میدهد. همچنین بیشتر شریطههای شاعر از دو قسمت صدر و مقدمهی دعا و سپس ذیل یا اصل دعا ساخته شدهاند که در اکثر موارد با همراهی ادات شرط تا و مشابهات آن میباشد. اما آنچه باعث شکلگراتر شدن این شریطهها میشود استفاده از شکلی است که ما در این مقاله آن را تجدید شرط مینامیم. بهرهگیری از تقابلهای دوگانه و ساخت شبکهای، استفاده از ردیف برای مضمونسازی و تکرار مضامین ابیات شریطه برای دست یافتن به بهترین مضمون و شکل در ساخت ابیات شریطه از دیگر شگردهای انوری در شکلگرایی شریطهها میباشند. از نظر عناصر غالباً محتوایی نیز امور مسلم و بدیهی، اندیشهها و اعتقاداتی که ریشه در مذهب و علوم دینی دارند و صور خیال از عناصر پرکاربردی هستند که در شریطههای انوری شرط جاودانگی قرار گرفتهاند. همچپنین میتوان انوری را بر اساس فهرست موضوعات پرکاربردی چون اشاره به عدل ممدوح، به نوبت بودن پادشاهان و شعر باطل خواندن قصاید مدحی، الگوی چهرهی دیگر سعدی در اعلام مرگ قصیدهی سنتی دانست.
پرونده مقاله
بررسی و تحلیل اسلوب خطاب در هر متنی، موضوعی جدید و شایستة پژوهش است. مقصود از اسلوب خطاب، شیوهها و شگردهایی است که گوینده/راوی مخاطبان و شخصیتهای متن را از طریق آنها مورد خطاب قرار میدهد و با آنها گفتگو میکند. خطاب در اینجا اعمّ از خطاب مستقیم و رودرروی با مخاطب اس چکیده کامل
بررسی و تحلیل اسلوب خطاب در هر متنی، موضوعی جدید و شایستة پژوهش است. مقصود از اسلوب خطاب، شیوهها و شگردهایی است که گوینده/راوی مخاطبان و شخصیتهای متن را از طریق آنها مورد خطاب قرار میدهد و با آنها گفتگو میکند. خطاب در اینجا اعمّ از خطاب مستقیم و رودرروی با مخاطب است، بلکه هر نوع شیوة رویآوری به شخصیتها و مخاطبان درونمتنی و برونمتنی را در بر میگیرد. این پژوهش، شیوهها و شگردهای خطاب را در شعر حافظ بررسی و تحلیل میکند؛ یعنی بازکاوی این موضوع که در شعر حافظ، مخاطبان و شخصیتهای مختلف به چه طریقی مورد خطاب قرار میگیرند و شاعر با هر کدام از چه فاصله، زاویه و جایگاهی سخن میراند. برای این منظور ابتدا دربارة انواع مخاطب در شعر حافظ با توجه به مقام فکری و اجتماعی آنها بحث کرده، سپس شگردها و تکنیکهای هنری شاعر را در خطاب به این مخاطبان با در نظر داشتن اندیشة شعری او توصیف و تحلیل نمودهایم.
پرونده مقاله
ادبیات و به تبع آن شعر همواره دوشادوش ملّت حرکت کرده و همچون آیینهای بازتاب دهنده و منعکس کننده اوضاع جامعه بوده است. با شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و به دنبال آن بروز جنگ تحمیلی، شاهد حضور شاعرانی متعهد و دلسوز در جامعه هستیم. پدیده جنگ، سبب تحوّل فضای ایرانِ پس از ا چکیده کامل
ادبیات و به تبع آن شعر همواره دوشادوش ملّت حرکت کرده و همچون آیینهای بازتاب دهنده و منعکس کننده اوضاع جامعه بوده است. با شکل گیری انقلاب اسلامی ایران و به دنبال آن بروز جنگ تحمیلی، شاهد حضور شاعرانی متعهد و دلسوز در جامعه هستیم. پدیده جنگ، سبب تحوّل فضای ایرانِ پس از انقلاب اسلامی شده و نیز تغییر جوّ مبارزاتی و تظاهراتی و اشعار شعارگونه و تهییجی بر ضد ستمشاهی، به سمت و سوی دفاع مقدس و شاعران ذهن خویش را به مبارزه با دشمن غاصب و تهییج مبارزان به دفاع از وطن و مقابله با بعثیان معطوف دارند؛ شاعران همچنین در نقابل فضای ناسالم جبهه گرفته و به اعتراض به ظلم و ستم غاصبان متجاوز پرداختند. مقاله حاضر میکوشد با روش توصیفی- تحلیلی، ضمن بیان ستمهای غاصبان که در دل شعر نهفته است، به بررسی رجزخوانی و نیز اعتراض شاعران بر علیه این ستمها بپردازد.
پرونده مقاله