XML
-
-
فهرست مقالات
-
دسترسی آزاد مقاله
1 - نامه‌های عاشقانه در مشهورترین منظومه‌های غنایی ادب فارسی
سمانه جعفرینامهنگاری به زعم بسیاری از بزرگان زبان و ادبیات فارسی یک نوع ادبی مستقل است که به سبب پیشینة درازدامن در ادبیات فارسی از اهمیت بسیاری برخوردارست. علاوه بر مجموعه نامه‌های سیاسی، دیوانی و اخوانیات با ارزش‌های ادبی و تاریخی، در بسیاری از داستان‌های عاشقانة ادب فارسی نیز چکیده کاملنامهنگاری به زعم بسیاری از بزرگان زبان و ادبیات فارسی یک نوع ادبی مستقل است که به سبب پیشینة درازدامن در ادبیات فارسی از اهمیت بسیاری برخوردارست. علاوه بر مجموعه نامه‌های سیاسی، دیوانی و اخوانیات با ارزش‌های ادبی و تاریخی، در بسیاری از داستان‌های عاشقانة ادب فارسی نیز به سبب دوری عاشق و معشوق، نامه‌هایی با مضامین غنایی وجود دارد. در این مقاله شانزده اثر مشهور ادب غنایی مورد بررسی قرار گرفته و نامه‌های عاشقانة موجود در آنها از نظر ساختار کلی، نحوة شروع و ختم نامه، موضوع‌های مطرح‌شده در متن نامه، کاتبان، پیک‌ها و برخی موارد دیگر مقایسه و تحلیل شده است. با این مقایسه علاوه بر تبیین نقش نامه‌نگاری در این منظومه‌ها، به میزان توجّه شعرای مختلف به این امر و به تبع آن تأثیر و تأثّرهای شعرا از یکدیگر نیز اشاره شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
2 - ایام در در شعر نظامی
اسحاق طغیانی اسفرجانی زهرا صالحییکی از موضوعات قابل توجه. که در شعر کلاسیک فارسی بازتاب گسترده دارد، ایام خاصی از سال و ماه و هفته است. که از جهت دینی و فرهنگی مورد توجه شاعران بوده است. در میان این شاعران، توجه خاص نظامی گنجوی. شاعر بلند پایه و داستان پرداز توانای قرن ششم هجری. به روزهای مهم سال و اح چکیده کاملیکی از موضوعات قابل توجه. که در شعر کلاسیک فارسی بازتاب گسترده دارد، ایام خاصی از سال و ماه و هفته است. که از جهت دینی و فرهنگی مورد توجه شاعران بوده است. در میان این شاعران، توجه خاص نظامی گنجوی. شاعر بلند پایه و داستان پرداز توانای قرن ششم هجری. به روزهای مهم سال و احکام خاصی که قدما برای این روزها در نظر داشتند، مشهود و مورد تامل است. این ایام که به مناسبت‌های مهم. مانند واقعه معراج رسول اکرم. و اعیاد اسلامی و جشن‌های ملی همچون نوروز، جشن سده، جشن مهرگان و امثال آن مربوط می‌شود، در منظومه‌های نظامی در صورت‌های مختلف. و برای ارائه مفاهیم گوناگون. با هنرمندی خاص و با بسامد بالا به کار گرفته شده است. تبلور اصلی ایام در شعر نظامی. در منظومه هفت پیکر . و در معرفی ویژگی‌های روزهای هفته است. در این داستان روزها با رنگ‌های خاصی که به آنها نسبت داده شده است، به صورت نمادین معرف مفاهیم آشکار و پنهانی است .که شاعر در تنظیم داستان با مهارت تمام آنها را به کار گرفته است. در این مقاله سعی بر آن است .تا ویژگی‌های ایام هفته در شعر نظامی. و در مقایسه با شعر شاعران دیگر مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. تا نشان داده شود چگونگی کار برد ایام در شعر او به چه صورت بوده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
3 - جلوه‌های عشق و بازتاب گونه‌های آن در داراب‌نامه‌ها
عطا محمد رادمنش افسانه بهرامیانعشق از اساسی‌ترین موضوع‌های شعر فارسی است و انواع زمینی و آسمانی آن در اشعار شاعران مختلف، مضامین عالی و تعابیر زیبایی آفریده است. عشق در آثار غنایی که نویسنده در آن، احساسات و عواطف درونی خود را آشکار می‌سازد، محوری‌ترین موضوع به شمار می‌رود. همچنین تجلّی عشق در حماسه چکیده کاملعشق از اساسی‌ترین موضوع‌های شعر فارسی است و انواع زمینی و آسمانی آن در اشعار شاعران مختلف، مضامین عالی و تعابیر زیبایی آفریده است. عشق در آثار غنایی که نویسنده در آن، احساسات و عواطف درونی خود را آشکار می‌سازد، محوری‌ترین موضوع به شمار می‌رود. همچنین تجلّی عشق در حماسه‌ها، داستان‌های عاشقانة حماسی زیبایی به ادبیات ایران و جهان عرضه کرده است. داراب‌نامۀ بیغمی، اثری غنایی و داراب‌نامۀ طرسوسی، اثری حماسی، دو گنجینۀ ارزشمند در عرصۀ ادب پارسی هستند. یکی از سوژه‌های برجسته در این دو اثر، که در یکی نقش محوری دارد و در دیگری نقشی فرعی‌تر، عشق است. در واقع، محور اصلی داستان در داراب‌نامۀ بیغمی وجود عشّاقی است که کنش‌ها و واکنش‌ها، تعاملات، احساسات و افکار آنها، قدرت عشق و نقش آن را در پیش‌برد روی‌دادهای داستان به تصویر می‌کشد. ویژگی‌ای که در داراب‌نامۀ طرسوسی کم‌تر به چشم می‌خورد. هرچند پژوهشگران ژرف‌اندیش دربارۀ این دو اثر گرانبها کم و بیش سخن گفته‌اند، میدان برای بررسی این دو اثر، از منظر ادبیات تطبیقی و سنجش دوسویۀ مضامین، فراخ است. پژوهش حاضر با روش توصیفی-تحلیلی و مرور بر داراب‌نامۀ طرسوسی و بیغمی در پی تحلیل و بررسی تطبیقی چگونگی و نوع کاربرد مضمون عشق در این دو اثر گران‌بهاست. بنابر نتایج پژوهش حاضر، این آثار دارای مضمون‌های مشترکی چون سفر برای وصال معشوق، عاشق شدن در یک نگاه، عشق غیر انسان به انسان و غیره هستند، امّا با وجود داشتن وجوه اشتراک فراوان، به دلیل تعلّق به دو ژانر مختلف ادبی، از سبک بیانی متفاوت بهره می‌برند. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
4 - سوسن و سیر (بررسی بیتی از خسرو و شیرین نظامی)
مهدی نوریان محمود عالیپوردربارۀ خسرو و شیرین نظامی به عنوان یکی از شاهکارهای ادب غنایی، مقالات و پژوهش‌های فراوانی انجام شده و هر یک ازاین پژوهش‌ها این اثر ارزشمند را از دیدگاهی مورد بررسی قرار داده است. امّا آنچه که دارای اهمیت بیش‌تری است شروح نوشته شده بر خسرو و شیرین است. دلیل این اهمیت نیز چکیده کاملدربارۀ خسرو و شیرین نظامی به عنوان یکی از شاهکارهای ادب غنایی، مقالات و پژوهش‌های فراوانی انجام شده و هر یک ازاین پژوهش‌ها این اثر ارزشمند را از دیدگاهی مورد بررسی قرار داده است. امّا آنچه که دارای اهمیت بیش‌تری است شروح نوشته شده بر خسرو و شیرین است. دلیل این اهمیت نیز کمکی است که این شروح و تفاسیر در فهم ابیات نظامی و درنتیجه گشوده‌شدن راه برای پژوهش‌های دیگر می‌نمایند. امّا باید گفت علی‌رغم دقّتی که شارحان در شرح خسرو و شیرین به خرج داده‌اند، گاه ابیاتی مشاهده می‌شود که هنوز در پردۀ ابهام باقی مانده و یا به نظر می‌رسد شرح مناسبی از آنها ارائه نشده است. از جملۀ این ابیات، بیتی است که در بخش دیدار خسرو و شکر اصفهانی آمده و در متن مصحَّح وحیددستگردی این‌گونه ضبط شده است: به سوسن بوی شه گفتا: چه تدبیر؟ سمنبر گفت: سالی سوسن و سیر در این پژوهش سعی شده با بررسی تمامی شروح خسرو وشیرین و اختلاف نظر شارحان و پژوهشگرانی که دربارۀ این بیت اظهار نظر کرده‌اند و همچنین با بیان دلایل و شواهد دیگر از متون و شعرای دیگر، معنی و مفهوم صحیح‌تری برای این بیت ارائه شود. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
5 - نوستالژی در رباعیات خیام
علی دهقانینوستالژی یا غم غربت، همان حس دل تنگیو اندوه انسان‌ها نسبت به گذشته و آن چیزهایی است که در زمان حاضر آنها را در دسترس خود نمی‌بینند. تغییر و تحوّل اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و عاطفی این حس غریب غربت را در انسان‌ها بر می‌انگیزد. نگرش بدبینانه و پوچ انگارانه به جهان هستی چکیده کاملنوستالژی یا غم غربت، همان حس دل تنگیو اندوه انسان‌ها نسبت به گذشته و آن چیزهایی است که در زمان حاضر آنها را در دسترس خود نمی‌بینند. تغییر و تحوّل اوضاع و احوال سیاسی، اجتماعی و عاطفی این حس غریب غربت را در انسان‌ها بر می‌انگیزد. نگرش بدبینانه و پوچ انگارانه به جهان هستی و به طور کلّی اندوه مرگ و فناپذیری انسان یکی از انواع نوستالژی است که از آن به نوستالژی فلسفی تعبیر می‌شود. با این حس نوستالژی فلسفی، انسان از گردش دنیا دل خوشی نداشته و حیات را پوچ و بی‌اساس می‌بیند و پیوسته مرگ در نظرش نوعی تباهی به حساب می‌آید. این نوع نگرش تقریباً در اشعار برخی از شعرای فارسی به خصوص در رباعیّات خیام بیشتر دیده می‌شود. اندوه بودن یا نبودن؛ مرگ و زوال و پوچ انگاشتن جهان هستی از مؤلّفه‌های نوستالژیک فلسفی در شعر خیام به شمار می‌رود. در این مقاله با پژوهش در رباعیات خیام، غم مرگ و فناپذیری و نگرش بدبینانه به هستی در رباعیات او واکاوی شده است. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
6 - بررسی عناصر موسیقایی در شعر سیدعلی صالحی
لیلا هاشمیان اسماعیل قادرییکی از عواملی که شعر را از دیگر گفته‌ها متمایز می‌سازد، موسیقی آن است. در طول تاریخ زندگی انسان، هر چیزی که صدای ریتمیک و موسیقایی داشته، توجه او را به خود جلب کرده است. شعر هم یکی از چیزهایی است که همیشه مورد توجه انسان بوده است، دلیل آن هم موسیقایی بودن شعر است. این و چکیده کاملیکی از عواملی که شعر را از دیگر گفته‌ها متمایز می‌سازد، موسیقی آن است. در طول تاریخ زندگی انسان، هر چیزی که صدای ریتمیک و موسیقایی داشته، توجه او را به خود جلب کرده است. شعر هم یکی از چیزهایی است که همیشه مورد توجه انسان بوده است، دلیل آن هم موسیقایی بودن شعر است. این ویژگی شعر است که باعث تأثیرگذاری و ماندگاری آن در ذهن و خیال خواننده می‌شود. به طوری که تمامی کتب آسمانی ادیان مختلف هم به صورت نوشته‌هایی موزون و آهنگین بوده‌اند تا در پیروان این ادیان بیشترین تأثیر را داشته باشند. اما آن عناصری که برجنبة موسیقایی شعرهای مختلف می‌افزاید، متنوع و گوناگون هستند. موسیقی شعر کلاسیک فارسی ناشی ازعوامل مختلفی همچون: وزن، قافیه، ردیف و ... می‌باشد. شعر کلاسیک را چون بیشتر به صورت آواز می‌خوانده‌اند، موسیقایی‌تر به نظر می‌رسد، در واقع شاعر مجبور بود که به هر نحو ممکن بر موسیقایی بودن آن بیفزاید تا قابل خوانده شدن به صورت آواز در دربارها یا در جمع مردم باشد. اما عوامل ایجاد کنندة موسیقی در شعر نو به دلیل تحولاتی که در ساختار و محتوای شعر به وجود آمد، با عوامل موسیقی ساز در شعر کلاسیک، تفاوت‌هایی دارد، که در این مجال قصد بررسی این عوامل را داریم. سیدعلی صالحی، یکی از شاعران نو پرداز معاصراست که شعرش را می‌توان جزو شعر گفتار به حساب آورد. شعر او از لحاظ موسیقایی در نوع خود منحصر به فرد است. در این مقاله سعی بر آن است تا عواملی را که باعث ایجاد موسیقی در شعر صالحی می‌شود، مورد بررسی و تحلیل قرار گیرد. پرونده مقاله -
دسترسی آزاد مقاله
7 - بازی نشانه‌ها در غزلیات بیدل دهلوی
فریده داوودی مقدم احمد فروزانفرچنانکه می‌دانیم هنجارگریزی میراث ادبیات عرفانی است که در ساختار و مضمون به گونه‌های مختلف در متون تصوف ظهور و بروز پیدا کرده است و عادت ستیزی از موتیف‌های اصلی این متون می‌باشد. در ادبیات مدرن و پست مدرن نیز هنجارگریزی به اشکال متفاوتی مطرح است که برخی از این موضوعات را چکیده کاملچنانکه می‌دانیم هنجارگریزی میراث ادبیات عرفانی است که در ساختار و مضمون به گونه‌های مختلف در متون تصوف ظهور و بروز پیدا کرده است و عادت ستیزی از موتیف‌های اصلی این متون می‌باشد. در ادبیات مدرن و پست مدرن نیز هنجارگریزی به اشکال متفاوتی مطرح است که برخی از این موضوعات را لیچ در رویکردی زبان شناختی به شعر مطرح می‌کند. ولی هنجارگریزی را ابزار اساسی شعر آفرینی می‌داند و سپس به طرح هشت نوع هنجارگریزی میپردازد که یکی از آنها هنجارگریزی معنایی است. هنجارگریزی معنایی یعنی تخطی از مشخصه‌های معنایی حاکم بر کاربرد واژگان در زبان معیار یا به عبارت دیگر در نقش ارجاعی زبان. این مقاله به تحلیل و بررسی برخی از غزلیات بیدل بر اساس جدول سیلان نشانه‌ها در زبان شعر میپردازد. با تحلیل غزلیات بیدل بر این اساس به نکته‌های قابل توجهی می‌توان دست یافت. فراوانی تعداد تجرید گرایی و سیال پنداری از ویژگی‌ها و نوآوری‌های مهم در شعر بیدل است. همچنین وجود استعاره‌های بدیع و هنجارگریزی‌های فراوان در غزلیات وی نشانگر نظام فکری عرفانی و هستی شناسی بیدل و مهارت او در ابعاد زیبایی شناسی هنرش می‌باشد که این مقاله در جهت معرفی آن گام برمی‌دارد. پرونده مقاله
-
حقوق این وب‌سایت متعلق به سامانه مدیریت نشریات دانشگاه آزاد اسلامی است.
حق نشر © 1403-1400