بررسی نمادها و خاستگاه آن‌‌ها در دیوان ظهیر فاریابی

محورهای موضوعی : پژوهش های نقد ادبی و سبک شناسی

نعیمه عمده غیاثی ¹ , حمیدرضا فرضی ²

1 - دانش آموخته کارشناسی ارشد زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران
2 - دانشیار گروه زبان و ادبیات فارسی، واحد تبریز،دانشگاه آزاد اسلامی،تبریز،ایران. (نویسنده مسؤول)

تاریخ دریافت : 1399/07/25 تاریخ پذیرش : 1399/07/25 تاریخ انتشار : 1399/05/01

کلید واژه: نماد, ظهیر فاریابی, نماد حیوانی, نماد گیاهی, نماد فلکی, نماد اساطیری,

چکیده مقاله :

شاعران با کمک نماد، به بیان مفاهیم انتزاعی و ذهنی خود می‌پردازند. به‌طور معمول مفاهیمی که بیان آن‌‌ها دشوار و گاه غیرممکن است، در قالب نمادها، قابل بیان می‌‌گردند، از این رو، نماد مقوله‌‌ای ملموس و عینی است که می‌‌تواند مباحث ذهنی و غیرملموس را قابل درک کند. ظهیر فاریابی از زمره شاعرانی است که در شعر خود از نمادهای متعدد- که دارای خاستگاه‌های متنوع هستند- برای بیان مفاهیم ذهنی خود سود جسته است. در این پژوهش، انواع نمادهای دیوان ظهیر، شناسایی و استخراج شده است و خاستگاه آن‌‌ها مورد بررسی قرار گرفته است. ظهیر برای مدح ممدوحان خود از انواع نمادهایی -که خاستگاه گیاهی، آیینی، حیوانی، تاریخی، اسطوره‌‌ای و فلکی دارند- استفاده کرده است. همه این نمادها، برای بیان مفاهیم انسانی، از قبیل: علو مرتبه، برتری، شجاعت و توانمندی، برجستگی، سرکشی، لطافت و نشاط و غیره، به کار گرفته شده است.