مقایسه روش های تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب (مطالعه موردی: سد تنظیمی دز)

محورهای موضوعی : علوم آب

مهدی نجفوند دریکوندی ¹ (دانشجوی دانشگاه آزاد اسلامی، واحد شوشتر، گروه علوم آب، شوشتر، ایران)
حسین اسلامی ² (استادیار دانشگاه آزاد اسلامی واحد شوشتر ،گروه علوم آب، دانشکده علوم آب، شوشتر، ایران)

تاریخ دریافت : 1396/03/18 تاریخ پذیرش : 1396/04/02 تاریخ انتشار : 1395/07/01

کلید واژه: تبخیر, روش تجربی, سد تنظیمی دز, مایر, تشت تبخیر,

چکیده مقاله :

تبخیر عامل مهمی در مدیریت منابع آب است و با محاسبه دقیق آن می توان راهکارهای موثری در جهت کاهش اثرات خشکسالی و به منظور حفاظت منابع آب اجرا نمود. به دلیل کمبود ایستگاههای تبخیر سنجی و عدم وجود آمار کافی از تبخیر از روشهای تجربی برآورد تبخیر از سطح آزاد آب می توان استفاده نمود. در این تحقیق با استفاده از آمار 10 ساله ایستگاه سد تنظیمی دز با استفاده از روشهای تجربی مایر، مارسیانو، شاهتین، هفنر، ایوانف، تیچومیروف و سازمان عمران اراضی آمریکا، تبخیر برآورد و با مقادیر تبخیر از تشت مقایسه شد. عملکرد روابط تجربی بر اساس دو آماره R2 و RSME مورد ارزیابی قرار گرفت. نتایج نشان داد که رابطه مایر (R2 = 0.886, RMSE = 1.53) نسبت به سایر روش‌های تجربی از دقت بالاتری برخوردار است. در رتبه بعدی معادله سازمان عمران آمریکا (R2 = 0.91, RMSE = 1.967) قرار می‌گیرد و به‌علاوه اختلاف معنی‌داری (P > 0.01) میان مقادیر واقعی و برآورد شده در این دو روش دیده نمی‌شود. روش تیچومیرف با توجه به خطای زیاد (RMSE = 8.152) و برازش پائین با داده‌های واقعی (R2 = 0.33) فاقد اعتبار لازم می‌باشد و روابط تجربی هنفر، مارسیانو، ایوانف و شاهتین به ترتیب با ضریب تعیین برابر با 0.548، 0.534، 0.639و 0.644 از میزان اعتبار و قابلیت اعتماد متوسطی در برآورد میزان تبخیر از سطح آزاد آب برخوردارند.

چکیده انگلیسی:

Evaporation is an important factor in the management of water resources and accurate calculation can be effective strategies to mitigate the effects of drought and implemented in order to protect water resources. Due to lack of evaporation stations and lack of adequate data, empirical methods can be used to estimate evaporation from water surface. In this study, evaporation estimated using 10-year data of Dez adjustment dam station and empirical methods of Mayer, Marciano, Shahtin, Hefner, Ivanof, Tichomirof and USBR and the estimated evaporation compared with pan evaporation values. Based on the R2 and RSME statistics, empirical methods were evaluated. The results showed that the relationship Mayer (R2 = 0.886, RMSE = 1.53) than other experimental methods is more accurate. The USBR equation (R2 = 0.91, RMSE = 1.967) lie in next rank and also a significant difference (P> 0.01) is not seen between actual and estimated values in two ways. Tichomirof method due to significant error (RMSE = 8.152) and lower fitted to actual data (R2 = 0.33) is the lack of credibility and Hefner, Marciano, Ivanof and Shahtin with a determination coefficient equal to 0.548, 0.534, 0.639 and 0.664 have modest validity and reliability for estimating the amount of evaporation from water surface.