اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر خستگی مزمن و احساس گرفتاری در زنان شاغل
محورهای موضوعی : روان شناسیالهام بهزادی 1 , پرویز عسگری 2
1 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه روان شناسی، اهواز، ایران.
2 - دانشگاه آزاد اسلامی واحد اهواز، گروه روان شناسی، اهواز، ایران.
کلید واژه: خستگی مزمن, درمان شناختی رفتاری, احساس گرفتاری,
چکیده مقاله :
هدف پژوهش حاضر تعیین اثربخشی درمان شناختی-رفتاری بر خستگی مزمن و احساس گرفتاری در زنان شاغل شرکت ملی حفاری اهواز بود. نمونه پژوهش شامل30 نفر بود که به روش تصادفی ساده انتخاب و به دو گروه آزمایش و کنترل تقسیم شدند. طرح پژوهش تجربی با پیش آزمون-پس آزمون با گروه کنترل بود. ابزار پژوهش شامل مقیاس خستگی چالدر و همکاران (1993) و مقیاس گرفتاری گیلبرت والن(1998) بود. گروه آزمایش مداخله درمان شناختی-رفتاری را طی 8 جلسه 90 دقیقه ای دریافت کردند. برای تحلیل داده ها از تحلیل کواریانس چند متغیری و تحلیل کواریانس تک متغیری استفاده شد. نتایج نشان داد درمان شناختی-رفتاری بر خستگی مزمن و احساس گرفتاری آزمودنی ها اثربخش است.
The current research aimed to examine effectiveness of cognitive-behavioral therapy on reduction of chronic fatigue and feelings of entrapment among female married employees of National Drilling Company of Ahvaz. Among the population, 30 were recruited using simple random sampling method and were randomly assigned into experimental and control group. The research design was semi-experimental with pre- and post-test and control group. Chalder's et al. (1993) Fatigue Scale and Gilbert and Allan Entrapment Scale (1998) were used to collect the data. The group CBT intervention was applied. The treatment group received 8 weekly 90-minute sessions of CBT based on Stark's (1992) model and Beck's (1990) theory while the control group received no treatment. MANCOVA and ANCOVA methods were used to analyze the data. The results showed that the CBT intervention could reduce the subjects' fatigue and feelings of entrapment.
- آخرتی، محمود، آهنگری، الهه و طحان، محمد. (1397). بررسی مهمترین موانع مؤثر بر اشتغال زنان روستایی. فصلنامه زن و فرهنگ، 9(35)، 116-105.
- درایدن، ویندی. (2008). رفتار درمانی عقلانی هیجانی: سلسله ویژگی های مشخص CBT. ترجمه: ناصر بهروزی و آرش جلوداری. (1393). همدان: سپهر دانش.
- ریوت، مارک. و استریت، ادی. (2009). خانوادهدرمانی: 100 نکته و فنون. ترجمه: کلثوم کریمینژاد، نیلوفر رفاهی، مریم نصیری و آرش جلوداری. (1395). همدان: سپهر دانش.
- سلیمانی، اسماعیل. و تاج الدینی، امراه. (1394). اثربخشی درمان شناختی-رفتاری مبتنی بر خستگی بر ابعاد خستگی روانی در بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروزیس (MS): یک مطالعه ی موردی. مجله روانشناسی بالینی، 2(30)، 13-22.
- علی عسگری، زهره. (1394). اثر بخشی درمان مبتنی بر بهبودابرازگری هیجانی در احساس گرفتاری و فقدان لذت جویی ونیاز به ساختارمادران کودکان بیش فعال در شهر اصفهان.دانشگاه آزاداسلامی واحداصفهان(خوراسگان).
- قاسمی، مجید؛ خزاییلی، مهدیس؛ خوروش، فریبرز و میرزایی، سمیرا. (1395). بررسی مقایسه ای اثر والپروات سدیم و فلوکستین در بیماران مبتلا به سر دردهای عروقی مغز توام با سندرم خستگی مزمن. مجله دانشکده پزشکی اصفهان، 34(407)، 1369-1374.
- قمرانی، امیر؛ سیادتیان، سیدحسین و پیشداد، روح الله. (1392). ارزیابی روایی و پایایی مقیاس گرفتاری در دانشجویان دانشگاه علوم پزشکی اصفهان. مجله دانشگاه علوم پزشکی قم، 7(6)، 54-61.
- مقصودی، سوده. (1390). .بررسی مشکلات ناشی از هم زمانی نقش های خانگی واجتماعی زنان شاغل شهر کرمان. مجله جهاد دانشگاهی کرمان، 3(2)، 73-82.
- نصری، صادق؛ نجاریان، بهمن مهرابی زاده هنرمند، مهناز و شکر شکن، حسین. (1381). مقایسه اثربخشی دو روش روانشناختی در کاهش علائم نشانگان خستگی مزمن در پرستاران زن شهر تهران. مجله علوم تربیتی و روانشناسی دانشگاه شهید چمران اهواز، 2(1)، 53-88.
- Al Mutairi, A., & Fayez, F. (2015). Factors motivating female entrepreneurs in Kuwait. Journal of Applied Management and Entrepreneurship, 20(1), 50.
- Bandura, A. (1977). Social learning theory. Englewood Cliffs, New Jersey: Prentice Hall.
- Beck, A. T. (1967). Depression: Clinical, experimental and theoretical aspects. New York: Harper & Row.
- Beck, A. T., Brown, G., Berchick, R. J., Stewart, B. L., & Steer, R. A. (1990). Relationship between hopelessness and eventual suicide: A replication with psychiatric outpatients. American Journal of Psychiatry, 147(2), 190-5.
- Chalder, T., Berelowitz, G., Pawlikowska, T., Watts, L., Wessely, S., … & Wallace, E. P. (1992). Development of a fatigue scale. Journal of Psychometric Research, 37(2), 147-153.
- Elhinney, M. C. (2005). Proctor DT.Concept of entrapment and decision-making. Journal Management Decision, 43: 189-196.
- Ellis, A. (1977). Handbook of rational-emotive therapy, Vol. 1. New York: Springer.
- Free, M. (1999).Cognitive therapy in groups: guidelines and resources for practice. Translated by M. Mohammadi., & R. Farnam (2005).Tehran: Rosh
- Frouzandeh, N., Aein, F., Frouzandeh, M., & Derakhshandeh, S. (2012). Effects of cognitive behavioral therapy on coping styles of nursing and midwifery students in Shahrekord University of Medical Sciences. Journal of Clinical Nursing and Midwifery, 1(1), 1-9.
- Gilbert, P., & Allan S. (2008). The role of defeat and entrapment (arrested flight) in depression: An exploration of an evolutionary view. Psychol Med May; 28(3):585-98.
- Gilbert, P., & Allan, S. (1998). The role of defeat and entrapment (arrested flight) in depression: An exploration of an evolutionary view. Psychological Medicine, 28, 585–598.
- Gilbert, P.,- & Gilbert, J. (2007). Entrapment and arrested fight and flight in depression: An exploration using focus groups. Psychology & Psychotherapy, Jun; 76(Pt 2), 173-88.
- Jamill, H. (2005). Subjective fatigue and subjective sleepiness: tow independent consequences of sleep disorders? Journal of Sleep Research, 14, 245-253.
- Krupp, L. B., LaRocca, N. G., Muir-Nash, J., & Steinberg, A. D. (1989). The Fatigue Severity Scale. Application to patients with multiple sclerosis and systemic lupus erythematosus. Archives of Neurology, 46(10), 1121-1123.
- McElhinney, D., & Proctor, T. (2005). Concept of entrapment and decision-making. Management Decision, 43(2), 189-202
- Moss-Morris, R., Dennison, L., Landau, S., Yardley, L., Silber, E., & Chalder, T. (2013). A randomized controlled trial of cognitive behavioral therapy (CBT) for adjusting to multiple sclerosis. Journal of Consoling and Clinical psychology, 81(2), 251-62.
- Ranjith, G. (2005). Epidemiology of chronic fatigue syndrome. Occupational Medicine Journal, 55, 13-19.
- Taylor, P. J., Gooding, P. A., Wood, A. M., Johnson, J., Pratt, D., & Tarrier, N. (2010). Defeat and entrapment in schizophrenia: The relationship with suicidal ideation and positive psychotic symptoms. Psychiatry Research, 30;178(2):244-8.
- Wiborg, J. F., van Bussel, J., van Dijk, A., Bleijenberg, G., & Knoop, H. (2015). Randomised controlled trial of cognitive behaviour therapy delivered in groups of patients with chronic fatigue syndrome. Psychotherapy and Psychosomatics, 84(6), 368-76.
_||_