گزارش شپش جونده فیلوپتروس اوسِلاتوس (Mallophaga: Ischnocera) از کلاغ سیاه (Carrion Crow: Corvus corone) در منطقه میاندوآب، استان آذربایجان‌غربی در سال 1389
محورهای موضوعی :
آسیب شناسی درمانگاهی دامپزشکی
عباس ایمانی باران
1
1 - استادیار گروه پاتوبیولوژی، دانشکده دامپزشکی، دانشگاه تبریز، تبریز، ایران.
تاریخ دریافت : 1393/07/28
تاریخ پذیرش : 1393/11/18
تاریخ انتشار : 1393/09/01
کلید واژه:
انگل‌های خارجی,
شپش,
کلاغ,
فیلوپتروس اوسِلاتوس,
میاندوآب,
چکیده مقاله :
در طول تابستان 1389، برای بررسی انگل‌های خارجی در مجموع 12 قطعه کلاغ سیاه از منطقه میاندوآب گرفته شدند. در مجموع، 32 شپش (19 ماده و 13 نر) از روی پرهای 7 کلاغ آلوده جمع آوری و پس از طی فرآیند آزمایشگاهی تهیه نمونه، ابعاد قسمت‌های مختلف بدن اندازه گیری شدند. شناسائی نمونه ها نشان داد که تمامی شپش‌ها متعلق به گونۀ فیلوپتروس اوسِلاتوس هستند. به لحاظ ریخت شناسی، بدن کشیده، قهوه ای رنگ، به‌طول 3-2 میلی متر، به‌عرض 1≥ میلی متر بود. سر مثلثی شکل، به‌طول 8/0-7/0 میلی متر و به‌عرض 4/0-3/0 میلی متر بود. قسمت خلفی سر اتساع یافته بود. آنتن 5 بندی خیلی کوتاه با اولین قطعه بلند در عقب اندامک کونوس قرار داشت. یک حفرۀ دهانی بزرگ داشت که در هر طرف 4-3 جفت موی حساس جانبی خیلی برجسته وجود داشت که تعدادی از موها در قدام و تعدادی دیگر در قسمت خلفی اندامک کونوس قرار داشتند. پاها کوتاه و به یک چنگال قوی منتهی می شدند. جفت پای سوم نسبتاً قوی و طویل‌تر از بقیه بود. شکم دارای 9 قطعه همراه با ابریشم های فراوان در هر بند و سوراخ‌های تنفسی خیلی مشخص بر روی صفحات پاراترگال بود. در ماده ها، اویپوزیتور و در نرها جنیتالیا با مشخصات خاص مربوط به گونه گزارش شده به‌وضوح دیده می شدند. مطابق با نتایج بدست آمده، دامنه آلودگی از 3 تا شپش در کمترین تا 8 تا شپش در بیشترین تعداد در تغییر بود. میزان شیوع آلودگی به شپش 33/58% مشخص شد. با توجه به فقدان مطالعه جامع و هدفمند در خصوص شپش های پرندگان در این نقطه از ایران مطالعاتی وسیع از هر حیث ضروری به‌نظر می رسد.
چکیده انگلیسی:
During summer 2010, in order to investigate ectoparasites infestation, a total of 12 carrion crows (Corvus corone) were caught from Miandoab region. Thereafter, a total of 32 lice (19 female, 13 male) were collected on feathers of seven infested crows and dehydrated, cleared and mounted. Measurements of different body parts of mounted specimens were made. The identification of lice indicated that they belong to Philopterus ocellatus. Morphologically, body is elongated, brown in color, measured about 2-3 mm in length and ≤1 mm in width. Head is triangular in shape, measured 0.7-0.8 mm in length and 0.3-0.4 mm in width, expanded in the caudal region. Five-segmented, very short antennae with initial long segment lie posterior to conus. It has large buccal cavity having 3-4 pairs of very prominent lateral sensory hairs as pre and postconal setae in which postconal setae are longer than preconal setae. The legs are short ending in a stout single claw. Third pair of legs is relatively sturdy and longer than two other pairs. The abdomen has 9 abdominal segments with abundant setae and quite evident respiratory pores on marginal plates. In females, the ovipositor and in males genitalia with characterizations related to reported species are clearly seen. According to the obtained results, the infestation rates varied from 3 lice in lowest to 8 lice in highest rate. The prevalence of infestation was determinated as 58.33%. Regarding the lack of comprehensive research on bird lice infestation in this study area, it is essential to conduct further extensive studies on various aspects of lice infestation.
منابع و مأخذ:
هاشمزاده فرهنگ، ح.، نامداریان، م.، شیرازی، ش. و شهبازی، پ. (1387). بررسی انگل‌های خارجی ماکیان بومی شهرستان تبریز. مجله دامپزشکی ایران، دوره 4، شماره 4، صفحات: 99-97.
محبوبی، ج. (1388). مردمان میاندوآب. چاپ اول، انتشارات عمران، تهران، ایران، صفحات: 38-30.
منصوری، ج. (1392). کتاب راهنمای پرندگان ایران. چاپ سوم، انتشارات کتاب فرزانه، تهران، ایران، صفحات:
· Alborzi, A. and Naddaf, H. (2008). The first report of Laemobothrion maximum in Bonellis eagle from Khuzestan Province-Iran. 4th National Symposium of Poultry Health and Diseases. Shahrekord, Iran, 319-321.
· Andrews, E. and Threlfull, W. (1975). Parasites of the Common Crow (Corvus brachyrhynchos, Brehm, 1822) in Insular Newfoundland. Proceeding of the Helminthological Society of Washington, 42, 1.
· Ardalan, A. (1971). Mallophaga of Iran: New Records. Bulletin Society Pathology Exotic Filiales, 64(2): 236-237.
· Ardalan, A. (1972). Notes on Mallophaga of Iran. The 4th National Congress of Plant Medicine, 2–7 September 1972, Evin, Tehran, Iran, pp: 1-6.
· Ardalan, A. (1975). Mallophaga of Iran. II. 5 new records of Mallophaga from Iran. Bulletin Society Pathology Exotic Filiales, 68(1): 93-94.
· Ash, J.S. (1960). A study of the Mallophaga of birds with particular reference to their ecology. Ibis (The International Journal of Avian Science), 102: 93-110.
· Askew, R.R. (1971). "Parasitic Insects". 1th ed., London, UK: Heinemann Educational, p: 316.
· Azizi1, H.R., Adel, M., Sayahi, E., Zamani Moghadam, A.K., Esmailian Dehkordi, A. and Hematzadeh, M. (2013). Laemobothrion maximum (Chewing lice) in Iranian Golden Eagles. Journal of Animal and Poultry Sciences, 2(3): 85-90.
Dik, B. and Halajian, H. (2013). Chewing Lice (Phthiraptera) of Several Species of Wild Birds in Iran, with New Records. Journal of Arthropod-Borne Diseases, 7(1): 83-89.
Eichler, W., Zlotorzycka, J., Ludwig, W. and Stenram, H. (1972). The pigeon louse Columbicola columbae. (In German). Angewandte Parasitologie, 13: 1-18.
· Eslami, A., Ghaemi, P. and Rahbari, S. (2009). Parasitic infections of free range chickens from Golestan Province, Iran. Iranian Journal of Parasitology, 4(3): 10-14.
· Lepage, D. (2012). Bird checklists of the world. Iran. As accessed in February 2012 from http://avibase.bsc-eoc.org/checklist.jsp? Region=ir.
· Marshall, A.G. (1981). The Ecology of Ectoparasitic Insects. 1th ed., London: Academic Press, p: 62.
· Mizuno, F. (1984). Studies the parasite fauna of the eastern Carrion Crow, Corvus corone orientalis Eversman, and the Japanese Jungle Crow, Corvus macrorhynchos japonensis Bonaparte. Japanese Journal of Veterinary Research, 32: 105.
· Moodi, B., Aliabadian, M., Moshaverinia, A. and Mirshamsi Kakhki, O. (2013). New data on the chewing lice (Phthiraptera) of passerine birds in East of Iran. Scientista Parasitologica, 14(2): 63-68.
· Palma, R.L. (1978). Slide-mounting of lice: a detailed description of the Canada balsam technique. New Zealand. Entomologist, 6(4): 432-436.
· Poulin, R. (1991). Group-living and infestation by ectoparasites in Passerines. Condor, 93: 418-423.
· Price, M.A. and Graham, O.H. (1997). Chewing and Sucking Lice as Parasites of Mammals and Birds. U.S. Department of Agriculture, Technical Bulletin, 1849, pp: 36-55.
· Price, R.D. and Hellenthal, R.A. (1998). Taxonomy of Philopterus (Phthiraptera: Philopteridae) from the Corvidae (Passeriformis), with Descriptions of Nine New Species. Annals of the Entomological Society of America, 91(6): 782-799.
· Price, R.D., Hellenthal, R.A., Palma, R.L., Johnson, K.P. and Clayton, D.H. (2003). The Chewing Lice: World Checklist and Biological Overview. Champaign, U.S.A., Illinois Natural History Survey Special Publication 24, pp: 1-448.
· Rafyi, A., Alavi, A. and Rak, H. (1968). Bird lice in Iran. Journal of Veterinary Faculty, 25(1): 107-122
· Rahemo, Z.I. and Al-Dabbagh, F.A. (2009). Recording of Chewing louse Philopterus sp. (Mallophaga: Ischnocera) from Crow in Iraq. Rafidain Journal of Science, 20(3): 32-38.
· Rak, H. (1974). Lice of domestic animals (Mammals and Birds) in Iran. The 5th National Congress of Plant Medicine, 7–12 September 1974, Tabriz, Iran.
Rak, H., Anwar, M. and Niak, A. (1975). The species of Mallophaga in wild birds in Iran. Bulletin Society Pathology Exotic Filiales, 68(6): 588-591.
Tavassoli, M., Salmanzadeh, R. and Jabbari, H. (2011). Infestations of Piagetiella titan (Menoponidae: Mallophaga) on juvenile white pelicans (Pelecanus nocrotalus, L.) in Urmia Lake National Park, northwest Iran. International Journal of Veterinary Research, 5: 105-108.
