بررسی روند مداخله در مناطق اسکان غیررسمی با تاکید بر سیاست تخریب و پاک‌سازی(نمونه موردی: اسلام‌آباد کرج، 1391-1374)
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهریمحسن احدنژاد 1 , سمیه علی پور 2
1 - زنجان
2 - زنجان
کلید واژه: اسکان غیررسمی, تخریب, پاک‌سازی, اسلام‌آباد,
چکیده مقاله :
ناهنجاری و ناپایداری اسکان و سکونت اگرچه ریشه‌ای دیرپا در سرزمین ما دارد اما تظاهر آن در اشکال حاشیه‌نشینی، اسکان غیررسمی، کانون‌های خودرو و اسکان غیرقانونی و نامتعارف به عنوان محصول شرایط جدید شهرنشینی در کشور است به طوری که بیش از 50 درصد ساکنان شهرهای کم درآمد و 20 درصد ساکنان کشورهای با درآمد متوسط را نیز به خود اختصاص داده‌اند. این پدیده به شیوه فعلی و مرسوم در ایران از دهه 1320 آغاز و تا اواخر دهه 1350 به شدت نسبتاً زیادی روند گسترش خود را طی نموده است. هدف این پژوهش بررسی فرآیند شکل‌گیری اسکان غیررسمی در منطقه اسلام‌آباد و در نهایت بررسی نتایج طرح تخریب و پاک‌سازی منطقه بعد از گذشت دو دهه از ابتدای اجرای طرح است. نوع پژوهش کاربردی و روش آن تحلیلی – توصیفی و گردآوری اطلاعات به صورت کتابخانه‌ای، اسنادی و میدانی بوده و جهت نمایش روند انجام طرح از تصاویر ماهواره‌ای دوره‌ای استفاده شده است. یافته‌های پژوهش نشان می‌دهد که اسکان غیررسمی در منطقه اسلام‌آباد از سال 1311 با ثبت تپه مرادآب به عنوان مرتع مشاع قریه بیلقان و با هجوم مهاجران با ریشه روستایی به آن شکل‌گرفته و از سال 1347 با اعلام تپه به عنوان اراضی ملی از سوی وزارت منابع طبیعی منطقه مستعد شکل‌گیری سکونتگاهی غیررسمی شده است. طرح تخریب و پاک‌سازی منطقه نیز از سال 1374 برای محدوده 72 هکتاری منطقه آغاز شده است و تا پایان سال 1391 تعداد 3978 واحد تخریب شده است که 715 واحد آن در دهه اول و تعداد 3182 واحد آن در دهه دوم تخریب و پاک‌سازی شده‌اند. با گذشت 17 سال از شروع طرح تعداد 14512 نفر تا سال 1380 و تعداد 15056 نفر در دهه دوم که جمعاً 29568 نفر از منطقه اسلام‌آباد منتقل‌شده‌اند.
Deformity and instability in settlement and habitation although rooted in our country but its appearance in informal settlements forms and illegal settlements is product of new urbanization condition in our country so that included more than 50 percent low-income urban residents and 20 percent of middle-income countries. This phenomenon is common to current practices in the decade beginning in 1941 until late 1971; during its growth has relatively high intensity. The purpose of this study was to investigate the formation of informal settlements in Islamabad and also assessment of demolition and clearance policy results after the first two decades of this plan. Research type is applied research and methods are analytical and descriptive, data collection performed by library, documentary and field also for shows of implementation plan, satellite imagery was used in this research. The results indicate that informal settlements in case study area embodied since 1932 with sign Moradab hill as pasture in Bylqan condominium village with rural influx of immigrants, since 1968 with announcing this hill as national land by Department of Natural Resources this area is prone to formation of informal settlement. the demolition and clearance plan in this area has been started from 1995 for 72 hectares and till end of 2012 more than 3978 housing unit cleared that 715 units is related to first decade and 3182 units in second decade. Over 17 years from the start of project 14,512 people till 2001 and 15,056 in the second decade and totally 29,568 people have been moved from Islamabad area.