تحلیلی بر جایگاه حمل و نقل پایدار در برنامههای عمرانی شهرداریها؛ مطالعه موردی شهرداری شیراز
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهری
علی سلطانی
1
(دانشگاه شیراز)
کلید واژه: حمل و نقل پایدار, حملو نقل غیرموتوری, زیرساختها, تخصیص بودجه, شهرداری شیراز,
چکیده مقاله :
تجارب چند دهه اخیر نشان می‌دهد که راهکارهایی از قبیل توسعه مسیرهای جدید و افزایش ظرفیت راهها، توقفگاه‌ها و تقاطعها در مناطق شهری نمی تواند به عنوان پاسخی راهبردی در درازمدت در برابر مشکلات روزافزون ترافیکی باشد. در مقابل، بسترسازی فنی، محیطی و اجتماعی برای افزایش سهم حمل و نقل انبوه بر و غیرموتوری یک راهکار پایدار محسوب می‌شود و امروزه در دستورکار مدیریت شهری در بسیاری از کشورهای توسعه یافته و درحال توسعه قرار گرفته است. در کشور ما، اجراییشدن زیرساختهای حمل و نقل جمعی و غیرموتوری، ضرورت تخصیص بودجه کافی از سوی هم دولت و هم شهرداریها را ایجاب میکند. در این راستا، در برنامه عمرانی پنجساله شهرداریها (قالب مصوب وزارت کشور)، عبور و مرور شهری یکی از فصول دهگانه برنامه عنوان شده است. این مقاله به بررسی محتوایی و اسنادی مرتبط با میزان تخصیص بودجه به بخش عبور و مرور در برنامههای پیشین شهـرداری شیـراز پرداخته و از روش تحلیل قیاسی برای بررسی جایگاه و اهمیت توسعه حمل و نقل پایدار در نزد برنامه ریزان و مدیریت شهری بهره گرفته است. نتایج تجزیه و تحلیل، نشان دهنده آن است در حالیکه برای توسعه شبکه معابر سواره و تقاطعهای غیرهمسطح هزینه‌های کلانی تخصیص یافته، در همان حال، سیستم‌های حمل و نقل عمومی و شبکه دوچرخهسواری و پیادهروی به عنوان گزینههای حمل و نقل پایدار، کمتر مورد توجه بوده است. به نظر می‌رسد، دستیابی به توسعه پایدار در بخش حمل و نقل شهری، نیاز اساسی به تغییر پارادایم توسعه حمل و نقل درونشهری و تجدید نظر در نگرش‌های مدیران و برنامه ریزان داشته و در این میان، اصلاح چرخه تنظیم برنامه عمران شهری همراه با بازنگری در سازوکار تخصیص بودجه و تعریف طرح‌ها و پروژه‌ها در بخشهای مختلف، ضروری می‌نماید.
Several actions such as widening roads, developing freeways and building huge interchanges and parking’s have been often taken in response to declining traffic problems and preventing more congestion in recent decades. However, the success of such measures as a strategic approach to reduce traffic congestion in the longer term is doubtful as many evidence showed so far. On the other hand, technical, social and environmental grounding for developing public transportation systems and encouraging non-motorized modes of travel, such as walking and cycling are regarded as a more sustainable way, now being received ancillary attention in both developed and developing countries. Sufficient infrastructure provision for public transit and non-motorized travel requires allocating enough funds by both local and national governments. In this way, urban transportation is one of the main chapters listed in the five-year plan of municipalities. This paper reviewing relevant documents investigates comparatively the part of budget allocation in previous financial plans of Shiraz Municipality in order to discover the importance of sustainable travel in financial planning. The results showed that public transport, walking and cycling have been considered as minor modes receiving little attention. On contrast, the major share of budget has been denoted to car-related facilities such as road widening and highway development in hope of reducing traffic concerns. Therefore, a paradigm shift is required to modify the current trend. In this way, a set of policy measures in both budget allocation and project planning areas is suggested.