تبیین الگوی نوشهرگرایی در محله‌های نوبنیاد شهر اصفهان (مطالعه موردی محله‌های خانه اصفهان و سپاهانشهر)
سید مجتبی مهدوی
1
(
دانشجوی دکتری، گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
)
احمد خادم الحسینی
2
(
دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
)
رضا مختاری ملک آبادی
3
(
دانشیار و و عضو هیأت علمی دانشگاه اصفهان، ایران
)
صفر قائدرحمتی
4
(
دانشیار دانشگاه تربیت مدرس
)
امیر گندمکار
5
(
دانشیار گروه جغرافیا، واحد نجف آباد، دانشگاه آزاد اسلامی، نجف آباد، ایران
)
کلید واژه: شهر اصفهان, نوشهرگرایی, محلات نوبنیاد, شاخصهای نوشهرگرایی,
چکیده مقاله :
توسعه روزافزون شهرها و شکل گیری محلات جدید شهری با اصول مدرنسیم و کمرنگ شدن محله‌های تاریخی و بافت قدیمی و سنتی شهر نوعی عدم توازن بین بافت ها و محله‌های شهری را بوجود آورده است که نیاز به ارائه الگوی مناسبی در محلات نوبنیاد و جدید شهری می باشد . رشد روزافزون شهرها ، نیاز به خدمات مطلوب و مناسب جهت سکونت و رفاه کلیه ساکنین و عدم توجه به نیازهای جوامع از جمله مباحثی است که رویکرد و نگرش نوشهرگرایی را مورد توجه ویژه قرارداده است.
هدف کلی این پژوهش بررسی وضعیت محله‌های نوبنیاد شهری از نظر شاخصهای نوشهرگرایی و تبیین الگوی مناسب نوشهرگرایی در محله‌های شاخص نوبنیاد خانه اصفهان و سپاهانشهر در شهر اصفهان میباشد. روش این پژوهش، توصیفی- تحلیلی و از نظر ماهیت کاربردی میباشد. در فرایند انجام پژوهش، با استفاده از روش معادلات ساختاری مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی به تببین الگوی نوشهرگرایی محله‌های نوبنیاد خانه اصفهان، سپاهان شهر پرداخته شد.
با توجه به نتایج پژوهش حاضر، عوامل و شاخص های مهم و کلیدی نوشهرگرایی در محله های مورد مطالعه شهر اصفهان، مبلمان مناسب شهری در سطح محله، وسایل نقلیه شخصی درون محله ها باتوجه به ظرفیت محدوده معابر درون محلی، سرانه فضای سبز و زمان دسترسی بیشتر از ده دقیقه به فضای سبز ، همگونی ساخت و سازها در کنار اماکن تاریخی، وضعیت عملکرد مدیریت شهری و رضایتمندی ساکنین، دستورالعمل‌ها در خصوص ساخت و ساز در بافت‌های قدیمی و هماهنگی بین مقامات، مسئولان و مراجع تصمیم‌گیری و جلوگیری از موازی کاری ها می باشند.
چکیده انگلیسی :
The increasing development of cities and the formation of new urban neighborhoods with the principles of modernism and the fading of the historical neighborhoods and the old and traditional texture of the city has created a kind of imbalance between urban textures and neighborhoods, which requires the provision of a suitable model in newly founded and new urban neighborhoods. . The ever-increasing growth of cities, the need for desirable and suitable services for the residence and well-being of all residents, and the lack of attention to the needs of communities are among the topics that have drawn special attention to the approach and attitude of neo-urbanism.
The general purpose of this research is to investigate the condition of newly founded urban neighborhoods in terms of the indicators of neo-urbanism and to explain the appropriate model of neo-urbanism in the neighborhoods of Isfahan Khane and Sepahanshahr in the city of Isfahan. The method of this research is descriptive-analytical and practical in nature. In the process of conducting the research, by using the method of structural equations based on the partial least squares approach, the explanation of the pattern of neo-urbanism in the neighborhoods of Isfahan Khaneh, Sepahan Shahr was discussed.
According to the results of the present research, the important and key factors and indicators of urbanization in the studied neighborhoods of Isfahan city, suitable urban furniture at the neighborhood level, personal vehicles in the neighborhoods according to the capacity of local roads, per capita green space and access time. More than ten minutes to the green space, the homogeneity of the constructions next to the historical places, the performance status of the urban management and the satisfaction of the residents, the instructions regarding the construction in the old contexts and the coordination between the authorities, the officials and decision-making authorities and the prevention of parallel works.
|
فصلنامه پژوهش و برنامهریزی شهری دوره ، شماره ، تابستان 1402 شاپا چاپی: 5229- 2228 - شاپا الکترونیکی: 3845-2476 https://jupm.marvdasht.iau.ir/ |
|
جمعیت ساکن در نواحی شهری، طی قرن بیستم به میزان قابل توجهی افزایش یافت. به گونه ای که سهم جمعیت شهری در دنیا در سال 1950 که برابر با 29 درصد بود، در سال 2000 به حدود 47 درصد افزایش یافت و در سال 2008 از 50 درصد عبور کرد (عظیمی و همکاران، 1395: 462). و در سال 2023 به بیش از 57 درصد رسیده است. با توجه به این مسئله که گسترش شهرنشینی باعث نزول کیفیت محله‌های شهری شده، در ابتدای قرن بیستم جنبش نوشهرگرایی با رویکرد ساماندهی محلات شهری مطرح گردید (kim and Larsen, 2017: 3844).
رشد شهرها باعث پدید آمدن محلات جدید و حاشیه‌ای شده و تأمین خدمات مناسب جهت سکونت و رفاه شهروندان و ساکنان محلات شهری، از چالش‌های مهم شهرهای امروزی میباشد که در طرح های توسعه شهری اهمیت پیدا کرده‌اند (فرامرزی عوری و همکاران، 1399: 37). رشد بیش از اندازه جمعیت در نواحی شهری و نواقص موجود در بنیان فکری و نظری مدرنیسم، از جمله نگاه صرف کالبدی، منجر به شکل گیری بافت های شهری با کیفیت زندگی پایین گردید؛ که اولویت دسترسی سواره، نیازمندی شدید به فضاهای باز و سبز، فقر سرزندگی، عدم توجه به نیازهای روانی، عاطفی و اجتماعی شهروندان از مشخصه های آن میباشد. از این رو طی دهه 1980 تا 1990 میلادی جنبش نوشهرگرایی مطرح شد (طبیبیان و لاهوتی، 1391). این جنبش زمانی مطرح شد که نیمی از جمعیت جهان شهرنشین بودند و بیش از یک میلیارد نفر در زاغه ها سکونت دارند (بابایی اقدام و همکاران، 1396: 77). به نوعی نوشهرگرایی، محصول نقد مدرنیته در معماری و طراحی شهری است که در دهه های 1960 و 1970 میلادی با هدف از بین بردن نواقص توسعه حومه های پراکنده به وجود آمد و مشکلات ناشی از شکل گیری حومه های شهری از جمله هزینه های بالا بویژه در ساخت مساکن و نیز ایجاد حومه هایی با تضاد طبقاتی شدید و پراکندگی توزیع فضای شهری را افزایش می دهد(Ghorbi and Mohammadi, 2017: 90).
ضرورت بهره‌گیری از نوشهرگرایی را اینگونه میتوان تشریح نمود که، نوشهرگرایی آمیزه‌ای از سبک معماری، رشد هوشمند، طراحی سنتی جدید، گسترش گزینه‌های مختلف حمل و نقل عمومی، خیابان ها و فضاهای دوستانه، مراکز و لبه‌های تعریف شده، توسعه بافت سنتی محلات و شهرسازی پایدار است (,812 :2015 Grant). از سایر اهداف این رویکرد میتوان به شکل دادن به محله‌های با تراکم بالا، با قابلیت بالای پیاده‌روی، اختلاط انواع کاربری‌ها و فعالیت‌های خرده فروشی، مختلط اشاره کرد (Jiang et al., 2018: 226). به بیان دیگر آنکه جنبش شهرسازی نوین، واکنشی در برابر رشد پراکنده و بی رویه شهری بوده و ایجاد و توسعه محلات متراکم و پایدار را در دستور کار خود دارد (Iravani and Rao, 2020: 219). موفقیت این الگو در بسیاری از شهرها، همچنین تأکید بر ارزش های تاریخی و سنت‌های موجود در هر جامعه و از سوی دیگر بازگشت به سنت های گذشته، تاکید بر توسعه پایدار محلات شهری و توجه به ابعاد بهداشتی و زیست محیطی محلات، از جمله دلایل و ضرورت‌های اصلی برای استفاده از این الگو در شهرسازی و برنامه ریزی شهری است. (Pozoukidou and Chatziyiannaki , 2021). در این راستا ایده‌های اصول طراحی نوشهرگرایی، برگرفته از اصول طراحی سنتی متناسب با جایگاه انسانی در شهر است (Cambra and Moura, 2020: 3).
محله سپاهانشهر به عنوان یکی از مناطق جنوبی شهر اصفهان در دهه 70 احداث شد و قبل از آن خارج از محدوده شهری قرار داشت محیط آرام و بدون سر و صدای این شهر برای برخی از ساکنین آن دلچسب بوده و برای برخی دیگر که به دنبال شور و نشاط شهر هستند ممکن است کمی دلگیر باشد. چرا که با وجود جمعیت 70 هزار نفری در این منطقه، بیشتر مواقع خیابان ها خلوت هستند. طراحی سپاهان شهر به گونه ایست که کمتر ساختمان های مرتفع در آن به چشم می خورد. و البته مجموعه آپارتمان های شبیه به یکدیگر هم بسیار می بینیم.
شاخص های نوشهرگرايي در محله هاي خانه اصفهان ، سپاهان شهر اصفهان چه وضعيتي دارد؟
و این فرضیه مطرح است که: وضع موجود محله خانه اصفهان و سپاهان شهر از نظر شاخص هاي نوشهرگرايي نامطلوب می باشند.
پیشینه و مبانی نظری تحقیق
در هر پژوهش علمی، ردیابی مطالعه و بررسی پیشینه موضوع موردنظر؛ قبل از پرداختن به موضوع لازم و ضروری است؛ زیرا بدون دستیابی به نتایج پژوهشی دیگران و توسعه و تکامل آنها نمیتوان به پاسخی مناسب و تجزیه و تحلیل بهتر دست یافت. بر همین مبنا در ارتباط با الگوی و شاخص های نوشهرگرایی اخیرا مطالعاتی در سطح بین المللی و داخلی انجام شده است که از میان آنها می توان به موارد زیر اشاره کرد.
محمدی دوست و همکاران (1395) امکان سنجی بکارگیری اصول نوشهرگرایی در بازآفرینی پایدار محلات ناکارآمد و مسأله دار شهری با تأکید بر رشد هوشمند را در بخش مرکزی شهر اهواز مورد مطالعه قرار دادند. یافته ها نشان داد که در بین شاخصهای نوشهرگرایی تقویت فضای سبز عمومی، ساماندهی دسترسی‌ها، تنوع مسکن، تنوع معماری و زیبایی شناسی دارای بیشترین اهمیت هستند. قربی و محمدی (1396) پژوهشی را با موضوع کاربست نظریه نوشهرگرایی در شهرسازی: موافقان و مخالفان؛ انجام دادند. نتایج نشان داد اگرچه نوشهرگرایان خواستار تغییر وضعیت پیرامون خود بودند و تصور شهرهایی بدون حومه را در سر داشتند، اما در عمل هنوز نتوانسته‌اند اصول ارزشی‌ای را که این نظریه هنجاری بر آن پایبند بود به‌گونه‌ای مناسب در ساخت جوامع خوب به کار بندند. صفوی و همکاران (1397). به بررسی کاربست اصول نوشهرگرایی مطابق با شناسه‌های شهر ایرانی-اسلامی (مطالعۀ موردی: محلۀ مسکونی و قدیمی رباط کریم پرداختند. در این تحقیق، شناسه های سنتی شهر ایرانی-اسلامی از نظر محتوایی با اصول نوشهرگرایی مقایسه و تطبیق داده شد. نتیجه اینکه ایده های شهرسازی ایرانی-اسلامی فرای کالبد و زمان است و انگاره های نوین شهرسازی امروز را به خوبی در بر می گیرد. رهنما و بازرگان (1399)، با شناسایی محور های دارای قابلیت پیاده‌مداری در کلان شهر مشهد با استفاده از روش SDA و رهیافت نوشهرگرایی؛ از سنجش شاخصهای پیاده‌مداری از روش تحلیل داده های فضایی SDA و نیز روش چیدمان فضا در نرم افزار جانبی Axwoman استفاده کردند. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مناطق 8، 11 و ثامن بیشترین قابلیت پیاده‌مداری را در شهر مشهد براساس رویکرد نوشهرگرایی دارا می‌باشند. همچنین خیابانهای امام‌رضا (ع)، کوهسنگی، امامت و معلم به‌عنوان بهترین مسیرهای پیاده‌روی شناسایی شدند. اجزاء شکوهی و همکاران (1400) به بررسی و سنجش پایداری شاخصهای فضایی کالبدی محله‌های راه آهن و رضاشهر مشهد با رویکرد شهرگرایی جدید، پرداختند. نتایج در قالب هفت شاخص فضایی کالبدی نشان داد محله‌های قدیمی ایران، قرابت بیشتری با اصول نوشهرگرایی جدید دارند و شهرسازی سنتی و ارگانیک بستر مناسب تری برای بکار گیری رویکرد شهرسازی جدید میباشد که می توان در قالب بازآفرینی شهری رویکرد مذکور را بکار گرفت.
الشاتر1 (2018) پژوهشی را با عنوان به سوی تحول در مفهوم شهرسازی نوین با مطالعه موردی مصر انجام داد. نتایج نشان داد جنبش شهرسازی نوین در پاسخ به مسائل و مشکلات شهری ارائه شد. امروزه با بروز مسائل جدید و گستردگی ابعاد شهرنشینی، باید در اصول شهرسازی نوین تجدید کرد و اصول بومی را برای هر منطقه تهیه کرد. آجي گارد2 (2020) پژوهشی را با عنوان «نوشهرسازي: گذشته، حال و آينده» را به انجام رسانده و شرايط توسعه شهری را با شرح مختصري از مفهوم نوشهرگرایی در دوره های مختلف بررسی و تحلیل کرد. جی گائو3 و همکاران (2021) با بررسی مکان یابی و تحولات نوشهرگرایی در ایالات متحده نشان داد توسعه‌های نوشهرگرایی توسط شهرهایی با سطح بالاتری از آگاهی زیست محیطی، وضعیت مالی و نظارتی بهتر و تنوع فرهنگی بهتر حمایت می‌شوند و بر اهمیت کسب مداوم حمایت از گروه‌های محیطی و عموم مردم برای گسترش مؤثر توسعه‌های نوشهرگرایی در ایالات متحده تأکید می‌کند.
نوشهرگرایی از طرح های فشرده، پیاده مدار و کاربریهای مختلط جانبداری می‌کند و طرفدارانش مدعی‌اند با ارتقاء و توسعه آن در محلات، بهداشت عمومی و منافع اجتماعی و امنیت را با خود به همراه می آورد و بر فرم، کیفیت و ساختار شهری تاثیر میگذارد و با ایجاد کاربریهای مختلف و طراحی فضاهای عمومی، فشردگی و پیوستگی شبکه معابر سعی در ایجاد حس تعلق و مکان دارد. بنابراین نوشهرسازی آمیزه ای از سبک های معماری، رشد هوشمند ، مخالفت با توسعه های پراکنده و شهرسازی پایدار مبتنی بر حمل و نقل عمومی است (Foster et al., 2016: 150). هدف اصلی این جنبش حمایت از معیارها و اصول کیفی طراحی شهرهای کوچک برای مقابله با پراکندهرویی شهرها است. این ویژگیها شامل شبکهای به هم پیوسته از خیابانها، مسیرهای پیادهرو، کاربریهای مختلط و... را شامل میشود (Falconer et al., 2010: 287).
نوشهرگرایی مدل ایده‌ال خود را در شبکه سنتی خیابان‌هایی که در بافت شهری تنیده اند، می‌یابد. خیابان‌هایی با کاربری مختلط ، دوستدار پیاده ، محلاتی با تنوع مسکن و تنوع اجتماعی در عین پیچیدگی های شهری به زندگی خود ادامه می دهند(Heins, 2015: 207). نوشهرگرایی بر فرم و کیفیت ساختار شهری تاثیر میگذارد و با ایجاد کاربریهای مختلط، تنوع مسکن، طراحی فضاهای عمومی، فشردگی و پیوستگی شبکه معابر سعی در ایجاد حس تعلق و مکان دارد (Grant, 2012:23). و همچنین مدل ایده‌آل خود را در شبکه سنتی خیابان‌هایی که در بافت شهری تنیده‌اند می‌یابد، خیابان‌هایی با کاربریهای مختلط ، دوستدار پیاده، محلاتی با تنوع مسکن و تنوع اجتماعی میباشد.
یکی از جنبه‌های اصلی در نوشهرگرایی، بازگشت به گذشته و احیاء اصول شهرسازی سنتی در محله‌های شهری است (Łucka, 2018: 19). از سوی دیگر، جنبش شهرسازی نوین به دنبال ایجاد تناسب میان محلات قدیمی با زندگی مدرن و معاصر است. در واقع این جنبش تلاش می‌کند تضادهای میان محلات قدیمی و زندگی مدرن امروزی را کاهش دهد (Cysek-Pawlak & Krzysztofik, 2018: 100). شهرسازی نوین معتقد است با اعمال روشهای جدید میتوان حجم ترافیک شهری را کم کرده و از نابسامانی آن جلوگیری کرد. واحد همسایگی جدید تعریف شده در این نظریه معرف اصلی نظریه میباشد. واحد همسایگی که بر اساس دسترسی-های عابر پیاده و شامل سلسله مراتبی از محیط های مسکونی، فضاهای عمومی و محلهای کار و تفریح میباشد. برخلاف حومههای گذشته که صرفاً دارای عملکرد خوابگاهی بودند (Park et al., 2016: 437).
بنابراین هدف اصلی نوشهرگرایی خلق فضای شهری مناسب در مقیاس انسانی و ایجاد نظام توسعه شهری براساس اصول توسعه پایدار میباشد (Howell et al, 2019: 2).در واقع تحقق رویکرد نوشهرگرایی در محله‌های شهری مستلزم رعایت اصول مربوط به این جنبش است. این جنبش در واقع 10 اصل اساسی دارد (شکل 1). فضاهای شهری میبایست با طراحی معماری و منظری که برای تاریخ محلی بافت، اقلیم، اکولوژی و ساختمان سازی با کیفیت ارزش قائل است، چارچوب بندی شوند (حاجی پور و همکاران، 1391: 83).
شکل شماره 1: اصول دهگانه نوشهرگرایی(www.newurbanism.org)
از سوی دیگر میتوان اصول طراحی محلات از دیدگاه نوشهرگرایی را بر عناصر ساختاری چهارگانه زیر استوار دانست: خیابانهای به هم پیوسته - کاربریهای مختلط و درهم آمیخته - افزایش تراکم و رشد هوشمند - پیاده روی (حسین زاده دلیر و آذر، 1387: 123- 126).
تمایز و نوآوری این پژوهش نسبت به دیگر پژوهش های مشابه در این است که در این مقاله از یک رویکرد مطالعه تطبیقی در حوزه های اجتماعی استفاده شده است به طوریکه هر کدام از محلات از نظر ویژگی های اجتماعی و اقتصادی و دیگر شاخص های نوشهرگرایی با یکدیگر تفاوت داشته و درصدد آن بوده ایم که میزان تحقق اصول نوشهرگرایی در هر محله سنجیده شود. اولویت های اجرایی برای تحقق رویکرد نوشهرگرایی در دو محله متفاوت از شهر اصفهان با استفاده از روش تحلیل تاثیر متقابل و نرم افزارMicmac و تحلیل دوبعدی با استفاده از پرسشنامه کارشناسان و پرسشنامه مردمی شناسایی شد.
در اين پژوهش با استفاده از نرم افزار SPSS به روش هاي آمار توصيفي شامل ميانگين، جدول فراواني، درصد فراواني و نمودارها و براي تحليل سوالات پرسشنامه و همچنين از آزمون t تک نمونه اي و مدل معادلات ساختاري در محيط نرم افزار spss و Excel و مدل ساختاري تاثيرات متقابل با استفاده از نرم افزار ميک مک بهره گرفته مي شود. به منظور تجزيه و تحليل استنباطي داده هاي تحقيق و بررسي فرضيات پژوهش از نرم افزار SPSS و مدل ساختاري از طريق شاخص قدرت پيش بينی، مدل تحليل مسير PLS، آزمون آماري تي آزمون فريدمن استفاده مي گردد.
محدوده مورد مطالعه
شهر اصفهان بين 51 درجه و 41 دقيقه تا 51 درجه و50 دقيقه طول شرقي و32 درجه و32 دقيقه تا 32 درجه و51 دقيقه عرض شمالي قرار دارد(معاونت برنامهریزی، پژوهش و فناوري اطلاعات شهرداري اصفهان،1391: 17). ارتفاع اين شهر از سطح دريا 1570 متر و مركز شهرستان و استان اصفهان میباشد اين شهر با وسعتي در حدود 215 كيلومترمربع در جلگه اي از آبرفت هاي زاينده رود و بر دامنه هاي شرقي كوه هاي زاگرس قرار دارد.
محدوده مورد مطالعه این پژوهش در محله‌های نوبنیاد شهر اصفهان یعنی خانه اصفهان و سپاهانشهر می باشند. محله سپاهانشهر واقع در منطقه 5 شهرداری اصفهان، از شمال به اراضي نظامي، از جنوب به امتداد ريل راه آهن، اراضي نظامي، از غرب به اراضي نظامي، از شرق به بزرگراه وحيد دستجردي منتهي مي‌شود. در حال حاضر در محله سپاهانشهر با مساحت 412 هکتار، 39155 نفر زندگي مي کنند. با توجه به تعداد جمعيت طي سالهاي اخير رشد جمعيت منفي و روند کاهشي را بدنبال داشته و تراکم جمعيت در محله سپاهانشهر به 95 نفر کاهش پيدا کرده است. محله خانه اصفهان نیز جزء محله‌هاي منطقه هشت شهر اصفهان بشمار مي‌رود. محله خانه اصفهان با مساحت 209 هکتار داراي 25195 نفر جمعيت میباشد و همچنين محله داراي تراکم 121 نفر در هکتار میباشد. با توجه به ساختار کلي خانه اصفهان، اين محله به صورت خطي طراحي و خدمات اصلي در حاشيه محورهاي اصلي مستقر شده است(اذاني و احمد آبادي، 1388: 48).
علت انتخاب این دو محله نوساز بودن و زمان احداث آنها می باشد که هر دو از محلات نوبنیاد و جدید می باشند و قدمت ساخت آن ها حدود سی سال می باشد. یکی از محلات از فسمت شمالی و دیگری از قسمت جنوبی شهر اصفهان انتخاب شده اند تا با توجه به تفاوتهای اجتماعی ، فرهنگی ، اقتصادی و کالبدی آنها بتوان الگوهای متفاوتی برای هر یک از محلات تبیین نمود.
[1] Elshater
[2] Ajay Garde
[3] Jie Gao
شکل 3: نقشه موقعیت محله‌های مورد بررسی در سطح شهر اصفهان
بحث و یافته‌های تحقیق
به دلیل اینکه مدل اندازه‌گیری از نوع انعکاسی1 میباشد، ابتدا به بررسی ساختار عاملی بین سازه‌های شاخص پرداخته شد. بنابراین ساختار سلسله مراتبی الگوي نوشهرگرايي در محله‌هاي نوبنیاد شهر اصفهان (خانه اصفهان وسپاهان شهر)، از منظر نوشهرگرایی به شرح شکل 3 است. در تحلیل مسیر PLS برای مفهوم سازی یک مدل سلسله مراتبی از متغیرهای آشکار به‌طور مکرر استفاده میشود (Tenenhaus et al., 2005). بدین ترتیب، یک متغیر پنهان مرتبه بالاتر می‌تواند بوسیله تمام متغیرهای آشکار (شاخص‌ها) مرتبه پایین تر ساخته شود.
[1] Reflective
شکل 4: سلسله مراتب سازه‌ها و شاخصهای سازه‌ها
طبق مندرجات شکل 3، متغیرهای پنهان مرتبه دوم (یعنی متغیرهای الگوی مناسب نوشهرگرایی) هر کدام متشکل از دوازده متغیر پنهان مرتبه اول هستند که هر کدام از متغیرهای پنهان مرتبه اول نیز از تعدادی متغیر آشکار (شاخص‌ها) تشکیل شده‌اند. در این مدل سلسله مراتبی، هر متغیر پنهان مرتبه دوم با استفاده از تمام متغیرهای آشکار متغیرهای پنهان مرتبه اول مشخص میشود. بنابراین، متغیرهای آشکار دو بار استفاده می‌شوند: ۱) برای متغیر پنهان مرتبه اول (بارهای اولیه) و ۲) برای متغیر پنهان مرتبه دوم (بارهای ثانویه). این رویکرد به‌وضوح می‌تواند به مدل سلسله مراتبی مرتبه بالاتر توسعه یابد و نمرات متغیرهای پنهان از متغیرهای پنهان مرتبه پایین‌تر به دست آیند (Tenenhaus et al., 2005). یکی از سودمندی‌های PLS، ارزیابی مدل سلسله مراتبی میباشد که در پژوهش حاضر با استفاده از این رویکرد به ارزیابی ساختاری متغیر پنهان مرتبه بالاتر پرداخته شد (طباطبائی و همکاران، ۱۳۹۵).
پایایی سازه‌های مدل
همان طور که در روش مدل‌سازی معادلات ساختاری مطرح است، ابتدا باید پایایی و روایی مقیاس‌های انتخابی برای اندازه‌گیری متغیرها بررسی شود
جدول ۱: ضرایب پایایی سازه‌ها
متغیرهای مرتبه دوم | متغیرهای مرتبه اول | پایایی آلفا کرونباخ | پایایی همبستگی اسپیرمن | پایایی ترکیبی |
الگوی مناسب نوشهرگرایی | امکان پیاده روی | ۰/۹۷ | ۰/۹۷ | ۰/۹۷ |
اتصال و پیوستگی | ۰/۹۲ | ۰/۹۲ | ۰/۹۴ | |
کاربری ترکیبی و تنوع | ۰/۹۴ | ۰/۹۵ | ۰/۹۶ | |
حفظ و تقویت ساختارهای سنتی محله ای | ۰/۹۵ | ۰/۹۶ | ۰/۹۶ | |
معماری و طراحی شهری با کیفیت | ۰/۹۶ | ۰/۹۷ | ۰/۹۷ | |
حمل و نقل سبز | ۰/۹۵ | ۰/۹۵ | ۰/۹۶ | |
پایداری | ۰/۹۵ | ۰/۹۵ | ۰/۹۶ | |
مسکن متنوع | ۰/۹۴ | ۰/۹۴ | ۰/۹۶ | |
افزایش تراکم | ۰/۹۵ | ۰/۹۶ | ۰/۹۷ | |
کیفیت زندگی | ۰/۹۶ | ۰/۹۶ | ۰/۹۷ | |
حس مکان | ۰/۹۷ | ۰/۹۷ | ۰/۹۷ | |
تعامل اجتماعی | ۰/۹۵ | ۰/۹۵ | ۰/۹۶ | |
مجموع | ۱/۰ | ۱/۰ | ۱/۰ |
طبق نتایج حاصل در جدول بالا، آلفای کرونباخ برای ارزیابی پایداری درونی اندازه گیری میشود که نشانگر میزان همبستگی بین سازه و شاخصهای مربوط به آن است. مقدار واریانس تبیین شده بالاتر از ۷/۰ نشانگر پایایی قابل قبولی است. دومین ضریب پایایی در جدول بالا، ضریب پایایی ترکیبی است که توسط ورتس و همکاران1 در سال 2010 معرفی شده است. مقدار پایایی ترکیبی یک سازه از یک نسبت حاصل میشود که در صورت این کسر، واریانس بین یک سازه با شاخص‌هایش و در مخرج کسر، واریانس سازه با شاخص‌هایش به اضافه مقدار خطای اندازه گیری می‌آید. در صورتی که مقدار پایایی ترکیبی بالاتر۷/۰ باشد نشان از پایداری درونی مناسب است و مقدار کمتر از ۶/۰ عدم وجود پایایی است. ذکر این نکته ضروری است که پایایی ترکیبی معیار بهتری از آلفا به شمار می‌رود (Vinzi et al., 2010). در نتیجه پایایی ترکیبی همه متغیرهای پنهان ضرایب قابل قبولی دارند. طبق نتایج حاصل در جدول فوق پایایی همبستگی اسپیرمن برای ارزیابی پایداری درونی اندازه گیری میشود که نشانگر میزان همبستگی بین سازه و شاخص مربوط به آن است که بالاتر از ۷/۰ پایایی قابل قبولی است. که همه متغیرها از ضریب قابل قبولی برخوردار میباشد.
بار عاملی استاندارد برای تک‌تک شاخصهای هر عامل در جدول 2 مشخص شده‌اند. شاخص ارزیابی میزان ارتباط هر سؤال به عامل زیربنایی آن، مقدار بالای ۴۴/۰ رابطه هر سؤال با عامل مرتبط دلالت دارد که این مقدار بار عاملی باعث معناداری هر سؤال میشود. بنابراین، همه شاخص‌ها به‌طور معنادار به عامل زیربنایی خود مرتبط هستند و میتوان گفت که مدل اندازه‌گیری طی ارزیابی شاخصهای جزئی مطلوب است.
روایی سازه‌های مدل ؛ روایی همگرا:
طبق نتایج حاصل در جداول شماره 2، روایی همگرا میانگین واریانس به اشتراک گذاشته شده بین هر سازه با شاخصهای خود میباشد. فورنل و لارکر2 (۱۹۸۷) مقدار روایی همگرا بالایی ۵/۰ قابل قبول دانستند. بنابراین روایی همگرای همه متغیرها از ضریب مطلوبی برخوردار هستند.
جدول2 : مدل ساختاری مسیر مرتبه اول به مرتبه دوم
مسیر مرتبه دوم به مرتبه اول | ضریب مسیر | ضریب معناداری | ضریب تعیین | سطح معناداری | فواصل اطمینان بوت استراپ | |||
|---|---|---|---|---|---|---|---|---|
متغیرهای مرتبه اول | متغیرهای مرتبه دوم | ۲٫۵% | ۹۷٫۵% | |||||
الگوی مناسب نوشهرگرایی
| امکان پیاده روی | ۰/۹۶ | ۲۳۶/۱۳ | ۰/۰۰ | ۰/۹۵ | ۰/۹۷ | ۰٫۴۹۸ | |
اتصال و پیوستگی | ۰/۹۸ | ۲۴۷/۶۴ | ۰/۰۰ | ۰/۹۷ | ۰/۹۸ | ۰٫۸۹۵ | ||
کاربری ترکیبی و تنوع | ۰/۹۷ | ۱۸۴/۵۲ | ۰/۰۰ | ۰/۹۶ | ۰/۹۸ | ۰٫۴۳۲ | ||
حفظ و تقویت ساختارهای سنتی محله ای | ۰/۹۷ | ۴۱۴/۸۶ | ۰/۰۰ | ۰/۹۶ | ۰/۹۷ | ۰٫۶۰۱ | ||
معماری و طراحی شهری با کیفیت | ۰/۹۳ | ۱۶۷/۴ | ۰/۰۰ | ۰/۹۲ | ۰/۹۴ | ۰٫۴۵۲ | ||
حمل و نقل سبز | ۰/۹۸ | ۳۳۵/۴۷ | ۰/۰۰ | ۰/۹۷ | ۰/۹۸ | ۰٫۶۹۸ | ||
پایداری | ۰/۹۵ | ۱۴۰/۹۴ | ۰/۰۰ | ۰/۹۴ | ۰/۹۶ | ۰٫۹۰۹ | ||
مسکن متنوع | ۰/۹۵ | ۱۳۵/۳۸ | ۰/۰۰ | ۰/۹۴ | ۰/۹۷ | ۰٫۶۸۵ | ||
افزایش تراکم | ۰/۹۰ | ۱۱۶/۹۵ | ۰/۰۰ | ۰/۸۸ | ۰/۹۱ | ۰٫۷۷۴ | ||
کیفیت زندگی | ۰/۹۶ | ۱۸۹/۱۹ | ۰/۰۰ | ۰/۹۵ | ۰/۹۷ | ۰٫۷۹۷ | ||
حس مکان | ۰/۹۸ | ۲۹۶/۵۶ | ۰/۰۰ | ۰/۹۷ | ۰/۹۸ | ۰٫۹۰۲ | ||
تعامل اجتماعی | ۰/۹۷ | ۱۵۳/۱۰ | ۰/۰۰ | ۰/۹۶ | ۰/۹۸ | ۰٫۵۷۶ | ||
ضریب معناداری T بالای ۹۶/۱ باشد نشان از رابطه معنی داری در سطح اطمینان (۰٫۰۵>P) میباشد.
ضریب T بالای ۵۸/۲ باشد نشان از رابطه معنی داری در سطح اطمینان (۰٫۰۱>P) میباشد.
ضریب T بالای ۲۳/۳ باشد نشان از رابطه معنی داری در سطح اطمینان (۰٫۰۰۱>P) میباشد.
تحلیل آزمون تی
نتایج آزمون تی جهت تعیین وضعیت مولفه های الگوي نوشهرگرايي در محله‌هاي مورد مطالعه به شرح جدول زیر گزارش شده است.
جدول 3 : آزمون t وضعیت مولفه های نوشهرگرايي در محله‌هاي شهر اصفهان به تفکیک محلهها
محلهها | مولفه ها | میانگین ملاکی =1/۳ | وضعیت | ||||
|---|---|---|---|---|---|---|---|
میانگین | تفاوت میانگین | t | معناداری | ||||
خانه اصفهان | امکان پیاده روی | ۳/۵۵ | ۰/۴۵ | ۵/۴۴ | ۰/۰۰ | مطلوب | |
اتصال و پیوستگی | ۳/۲۲ | ۰/۱۲ | ۱/۴۳ | ۰/۱۵ | نسبتاً مطلوب | ||
کاربری ترکیبی و تنوع | ۳/۳۵ | ۰/۲۵ | ۲/۸۲ | ۰/۰۱ | مطلوب | ||
حفظ و تقویت ساختارهای سنتی محله ای | ۳/۰۵ | -۰/۰۵ | -۰/۶۱ | ۰/۵۴ | نسبتاً مطلوب | ||
معماری و طراحی شهری با کیفیت | ۲/۹۸ | -۰/۱۲ | -۱/۴۲ | ۰/۱۶ | نسبتاً مطلوب | ||
حمل و نقل سبز | ۳/۵۹ | ۰/۴۹ | ۵/۵۲ | ۰/۰۰ | مطلوب | ||
پایداری | ۳/۱۷ | ۰/۰۷ | ۰/۷۷ | ۰/۴۴ | نسبتاً مطلوب | ||
مسکن متنوع | ۳/۲۳ | ۰/۱۳ | ۱/۴۳ | ۰/۱۶ | نسبتاً مطلوب | ||
افزایش تراکم | ۳/۳۲ | ۰/۲۲ | ۲/۷۳ | ۰/۰۱ | مطلوب | ||
کیفیت زندگی | ۳/۰۷ | -۰/۰۳ | -۰/۲۹ | ۰/۷۷ | نسبتاً مطلوب | ||
حس مکان | ۳/۰۹ | -۰/۰۱ | -۰/۰۸ | ۰/۹۳ | نسبتاً مطلوب | ||
تعامل اجتماعی | ۳/۰۹ | -۰/۰۱ | -۰/۰۷ | ۰/۹۵ | نسبتاً مطلوب | ||
الگوی مناسب نوشهرگرایی | ۳/۲۳ | ۰/۱۳ | ۱/۵۲ | ۰/۱۳ | نسبتاً مطلوب | ||
سپاهانشهر | امکان پیاده روی | ۳/۱۲ | ۰/۰۲ | ۰/۲۳ | ۰/۸۲ | نسبتاً مطلوب | |
اتصال و پیوستگی | ۲/۹۳ | -۰/۱۷ | -۲/۳۱ | ۰/۰۲ | نامطلوب | ||
کاربری ترکیبی و تنوع | ۲/۸۹ | -۰/۲۱ | -۳/۰۵ | ۰/۰۰ | نامطلوب | ||
حفظ و تقویت ساختارهای سنتی محله ای | ۲/۴۶ | -۰/۶۴ | -۹/۱۰ | ۰/۰۰ | نامطلوب | ||
معماری و طراحی شهری با کیفیت | ۳/۴۰ | ۰/۳۰ | ۴/۳۴ | ۰/۰۰ | مطلوب | ||
حمل و نقل سبز | ۳/۱۳ | ۰/۰۳ | ۰/۴۸ | ۰/۶۳ | نسبتاً مطلوب | ||
پایداری | ۳/۲۶ | ۰/۱۶ | ۲/۱۵ | ۰/۰۳ | مطلوب | ||
مسکن متنوع | ۲/۸۳ | -۰/۲۷ | -۳/۸۶ | ۰/۰۰ | نامطلوب | ||
افزایش تراکم | ۲/۱۸ | -۰/۹۲ | -۱۲/۸۰ | ۰/۰۰ | نامطلوب | ||
کیفیت زندگی | ۳/۱۵ | ۰/۰۵ | ۰/۶۷ | ۰/۵۰ | نسبتاً مطلوب | ||
حس مکان | ۲/۸۹ | -۰/۲۱ | -۲/۷۴ | ۰/۰۱ | نامطلوب | ||
تعامل اجتماعی | ۲/۷۸ | -۰/۳۲ | -۴/۴۵ | ۰/۰۰ | نامطلوب | ||
الگوی مناسب نوشهرگرایی | ۲/۹۲ | -۰/۱۸ | -۲/۵۲ | ۰/۰۱ | نامطلوب | ||
[1] Werts et al
[2] Fornell & Larcker
جدول 4: آزمون فریدمن و رتبه‌بندی شاخصهای الگو مناسب نوشهرگرايي به تفکیک محلهها
محله | مولفه ها | میانگین وزنی-آزمون فریدمن | اولویت |
خانه اصفهان | امکان پیاده روی | ۱۰/۴۶ | 2 |
اتصال و پیوستگی | ۷/۱۱ | 5 | |
کاربری ترکیبی و تنوع | ۸/۴۲ | 3 | |
حفظ و تقویت ساختارهای سنتی محله ای | ۴/۳۹ | 11 | |
معماری و طراحی شهری با کیفیت | ۳/۳۵ | 12 | |
حمل و نقل سبز | ۱۰/۷۹ | 1 | |
پایداری | ۵/۵۴ | 7 | |
مسکن متنوع | ۶/۳۵ | 6 | |
افزایش تراکم | ۷/۹۸ | 4 | |
کیفیت زندگی | ۴/۵۸ | 8 | |
حس مکان | ۴/۵۱ | 10 | |
تعامل اجتماعی | ۴/۵۲ | 9 | |
الگوی مناسب نوشهرگرایی | خیدو=9/665 | 00/0 | |
محله | مولفه ها | میانگین وزنی-آزمون فریدمن | اولویت |
سپاهان شهر | امکان پیاده روی | ۸/۷۴ | 5 |
اتصال و پیوستگی | ۶/۳۲ | 6 | |
کاربری ترکیبی و تنوع | ۵/۹۰ | 7 | |
حفظ و تقویت ساختارهای سنتی محله ای | ۲/۰۴ | 11 | |
معماری و طراحی شهری با کیفیت | ۱۱/۳۵ | 1 | |
حمل و نقل سبز | ۹/۰۵ | 3 | |
پایداری | ۱۰/۵ | 2 | |
مسکن متنوع | ۴/۸۷ | 9 | |
افزایش تراکم | ۱/۱۳ | 12 | |
کیفیت زندگی | ۸/۸۵ | 4 | |
حس مکان | ۵/۲۷ | 8 | |
تعامل اجتماعی | ۴/۴۴ | 10 | |
الگوی مناسب نوشهرگرایی | خیدو=4/1544 | 00/0 |
همان‌طور که در جدول بالا مشاهده میشود میانگین رتبه مولفههای الگوی مناسب نوشهرگرایی محله خانه اصفهان در آزمون فریدمن گزارش‌شده است. بنابراین اولویت یا رتبه مولفهها به ترتیب از مولفه « حمل و نقل سبز» و مولفه «معماری و طراحی شهری با کیفیت» به ترتیب به‌عنوان رتبه نخست و آخر را به خود اختصاص گرفت. معناداری ضریب خی دو آزمون فریدمن نشان از وجود اولویت و رتبه در سطح مولفههای الگوی مناسب نوشهرگرایی محله خانه اصفهان دارد.
مطابق با جدول فوق میانگین رتبه مولفههای الگوی مناسب نوشهرگرایی محله سپاهان شهر در آزمون فریدمن گزارش‌شده است. بنابراین اولویت یا رتبه مولفهها به ترتیب از مولفه «معماری و طراحی شهری با کیفیت» و مولفه «افزایش تراکم» به ترتیب به‌عنوان رتبه نخست و آخر را به خود اختصاص گرفت. معناداری ضریب خی دو آزمون فریدمن نشان از وجود اولویت و رتبه در سطح مولفههای الگوی مناسب نوشهرگرایی محله سپاهان شهر دارد.
نتیجهگیری و ارائه پیشنهادها
امروز عدم انطباق توسعه ی فضایی شهر با ظرفیت زیرساخت ها و فضاهای شهری و به عبارتی عدم حاکمیت برنامه های اصولی شهرسازی برگسترش شهر، منجر به عقب ماندگی روند شهرسازی از شهرنشینی بی رویه شده است و شهر را از منظر توسعه پایدار شهری به زیر سوال برده است. تجربه موفق نوشهرگرایی در شهرهای مختلف ، تاکید بر حفظ هویت و بازگشت به سنت های گذشته، تاکید بر پایداری شهرها و رعایت مسائل زیست محیطی و سایر ویژگی های مذکور این تفکر باعث استفاده از آن در نوشهرسازی و به طور کلی مجموعه ای از اصول شهری است که ساختمان های دارای سبک نو سنتی را برای شکل دادن به محله‌های نسبتا پراتراکم، قابل پیاده روی و دارای کاربری مختلط پیشنهاد می کند. اگر چه نوشهرسازی ذاتا با توسعه های مسکونی جدید مرتبط است اما همواره بر توسعه درون بافت و شهرسازی در ارتباط با حومه های موجود تاکید می کند بنابراین آگاهی از شاخصهای نوشهرگرایی و بررسی میزان تحقق پذیری آنها در مناطق مختلف شهری می تواند به برنامه ریزی موثر جهت رشد و پایداری شهر منجر شود و پایداری شهری نیز محقق گردد. اين پژوهش سعي دارد با شناخت جامع از وضع موجود محلات مورد مطالعه بتواند عوامل موثر بر نوشهرگرایی را بررسی نماید و الگويي مناسب براي نوشهرگرايي در آن محله ارائه نمايد که مي تواند مورد استفاده مديران سازمان ها، مؤسسات و شرکت ها اعم از دولتي و خصوصي قرار گيرد. بنابراین ابتدا با بررسی مبانی نظری مرتبط با نوشهرگرایی ، شاخص های مرتبط با آن را استخراج وسپس با استفاده از ابزار سنجش، این شاخص ها در نمونه های موردی ارزیابی و در نهایت راهبردهای پیشنهادی و الگوی مناسب محلات جهت ارتقای آنها ارائه گردیده است. همچنین با مطالعه شاخص‌ها به بررسی الگوی نوشهرگرایی و تحلیل عامل ها با استفاده از معادلات ساختاری و ارائه شناخت جامع از وضع موجود محلات مورد مطالعه پرداخت. بررسی حاصل از آزمون t یک نمونه‌ای نشان می‌دهد وضعیت شاخصهای نوشهرگرایی در محله‌های نوبنیاد مورد مطالعه در سطح نسبتا مطلوب میباشد بطوریکه محله خانه اصفهان در سطح نسبتاً مطلوب (۵/۰<p و میانگین ملاکی کمتر از 3.1) قرار گرفته است. سپاهانشهر نیز در سطح نامطلوب (05/۰>p و میانگین ملاکی کمتر از 3.1) قرار گرفته است . در محله خانه اصفهان نتایج نشان داد که هشت عامل شامل مبلمان مناسب شهري در سطح محله، وضعيت تنوع مسکن براي اقشار مختلف مردم، حس سرزندگي و نشاط در محله، ميزان زيبايي بصري و محيطي در محدوده محله، وضعيت کاربري هاي لازم فعال در شب در سطح محله، برنامه هاي منظم رفاهي جهت رفاه و نشاط ساکنين، اجراي مناسب برنامه‌هاي شهري در محله و کیفیت مسیرهای ویژه عابران پیاده اولویت اجرایی را دارند. نهایتاً در محله سپاهان شهر 12 عامل اولویت اجرایی داشتند. در این باره می توان به عواملی همچون وضعيت امکانات کاربري هاي فرهنگي تفريحي ورزشي، حس سرزندگي و نشاط در محله، ميزان زيبايي بصري و محيطي در محدوده محله، ميزان استفاده بهينه از فضاها و طبقات ساختمان ها، برنامه هاي منظم رفاهي جهت رفاه و نشاط ساکنين، امنيت و ايمني در هنگام شب در برخي نقاط دور از دسترس اشاره کرد. نتایج تحقیق نشان می دهد که عواملی به عنوان عوامل کلیدی در نوشهرگرایی در محله های شاخص شهر اصفهان شناخته شد. عوامل نهایی شامل مبلمان مناسب شهري در سطح محله، وسايل نقليه شخصي درون محله ها باتوجه به ظرفيت محدوده معابر درون محلي، سرانه فضاي سبز و زمان دسترسي بيشتر از 10 دقيقه به فضاي سبز ، همگوني ساخت و سازها در کنار اماکن تاريخي، وضعيت عملکرد مديريت شهري و رضايتمندي ساکنين، دستورالعمل‌ها در خصوص ساخت و ساز در بافت‌هاي قديمي و هماهنگي بين مقامات و مراجع تصميم‌گيري و جلوگيري از موازي کاري ها می باشد.
بنابراین راهکارهای پیشنهادی ذیل جهت متوازن سازی و تعادل و پیشرفت در محلات و در راستای تحقق پذیری معیارهای نوشهرگرایی پیشنهاد میگردد؛ واگذاری و توسعه محدوده اختیارات به نهادهای مردمی و محلی در چهارچوب مشخص جهت انجام امور شهری در سطح محلات. –احترام و تشویق ساکنین جهت سرمایه گذاری در بخش های مختلف کاربری هایی از جمله فضاهای تفریحی و پارک ها.تقویت و افزایش حس تعلق ساکنین . شناسایی و توسعه راهکارهای عملیاتی جهت توسعه بهینه و پایدار محلات . توجه به ارتباطات درون محله ای و درون شهری مناسب و تقویت زیرساخت های پیاده محوری.بالابردن سطح ایمنی و توسعه کیفیت پیاده رو ها و پیاده راه وافزایش سطح استفاده از دوچرخه. بالابردن نشاط اجتماعی با گسترش برنامه های جمعی و گروهی در سطح محله ای برای گروه های مختلف شهروندان –توسعه سیستم حمل و نقل عمومی در جهت کاهش آلاینده های الودگی هوا و ارتقاء شاخصهای توسعه پایدار. توسعه فضاهای سبز محله ای . – توجه به توسعه مسکن متنوع مقرون به صرفه در سطح محلات.
ملاحظات اخلاقی:
پیروی از اصول اخلاق پژوهش: در مطالعه حاضر فرمهای رضایت نامه آگاهانه توسط تمامی آزمودنیها تکمیل شد.
حامی مالی: هزینههای مطالعه حاضر توسط نویسندگان مقاله تامین شد.
تعارض منافع: بنابر اظهار نویسندگان مقاله حاضر فاقد هرگونه تعارض منافع بوده است.
منابع:
اذاني، مهری و احمد آبادي،سمیه (1388)، تاثیرگذاری شهرهای جدید پیوسته در ساماندهی مادر شهر اصفهان «مطالعه موردی: خانه اصفهان و ملک شهر»، فصلنامه فضاي جغرافيايي, پاييز 1388, دوره 9, شماره 27.
آمارنامه شهر اصفهان(1399)، شهرداری اصفهان، معاونت پژوهش و فناوری اطلاعات.
بابایی اقدام ،فریدون،آهار، حسن، قیصری، حدیثه طهماسبی، فرخ (1396)، تحلیل ظرفیت های توسعه هوشمند شهر مراغه با به کارگیری اصول توسعه میان افزا،نشریه جغرافیا و برنامه ریزی، دوره 21، شمااره 61 . صص 91-75.
بصیرت، میثم (1386) "نوشهرسازی چه می گوید؟ درآمدی بر اصول و مبانی نظری نوشهرسازی"، فصلنامه آبادی، سال هفدهم، شماره 22 (پياپي 57)، 110 – 115؛
حاجی پور، خلیل و محمد حسین پور و عماد کتابچی (1391) "شهرسازی نوین راهی به سوی ایجاد محلات پایدار"، ماهنامه منظر، شماره 18، 80-87؛
خلیلی، احمد،حیدرزاده ، احسان، صداقت نیا ، سعید(1393)، سنجش اصول رویکرد شهرسازی و ارائه راهکارهای مداخله در مقیاس واحدهای همسایگی ، نمونه موردی: محله شهرک ساحلی بابلسر ، معماری و شهرسازی، آرمان شهر، شماره 13.
طبیبیان، منوچهر، لاهوتی، شیما(1391)، ارزیابی تاثیر اصول نوشهرسازی بر احیای بافت های فرسوده محلات و انسجام آنها، مطالعات محيطی هفت حصار پاییز شماره اول، سال اول، صص44-37.
طباطبائی، سید سجاد و مطهری‌نژاد، حسین و تیرگر، هدایت (۱۳۹۵). اعتباریابی ابزار سنجش هویت معلمی پزشکان مبتنی بر رویکرد حداقل مربعات جزئی،. نشریه علمی پژوهشی گام‌های توسعه در آموزش پزشکی، ۱۳ (۶)؛ ۱-۱۲.
طباطبائی، سیدسجاد و جهانگرد، حمیده (۱۳۹۵). تحلیل ساختاری خودکارآمدی تصمیم گیری شغلی بر اطمینان تصمیم گیری شغلی با میانجی‌گری ابعاد فرصت‌یابی حرفه‌ای. فصلنامه علمی پژوهشی پژوهش نامه تربیتی. ۱۱ (۴۷)؛ ۸۵-۱۱۲.
عظیمی، نورالدین، زالی، نادر، آزاده، سیدرضا. (1395). تحلیل الگوهای توسعۀ فیزیکی شهرهای ایران با توجه به متغیرهای جمعیتی، طبیعی و کالبدی. پژوهشهای جغرافیای انسانی، دوره 48، شماره 3، 461-473.
-معاونت برنامهریزی، پژوهش و فناوري اطلاعات شهرداري اصفهان،1391.
-واتسون، دونالد، آلن ج، پلاتوس و رابرت جی شیبلی(1389)، مجموعه استانداردهای طراحی شهری ؛ مترجم کیانوش ذاکر حقیقی ، انتشارات مرکز مطالعات و تحقیقات شهرسازی و معماری ایران ، چاپ اول ، تهران،ص 863.
حسین زاده دلیر، کریم و آذر، علی (1387)، ساماندهی و بهسازی محلات سنتی با استفاده از رویکرد شهرسازی جدید (نمونه موردی محله سرخاب تبریز)، جغرافیا و توسعه ناحیه ای، سال 7، شماره 11، ص 117-146.
پورمحمدی، محمدرضا، قاسمی، معصومه و سالکی ملکی، محمدعلی (1393)، مطالعه و ارزیابی بافت های مختلف شهری با رویکرد منشور نوشهر گرایی (نمونه موردی: شهر تبریز )، مطالعات و پژوهشهای شهری و منطقه ای، سال 6، شماره 21، ص 21-42.
قربی، میترا و محمدی، حمید. (1396). کاربست نظریه نوشهرگرایی در شهرسازی: موافقان و مخالفان. دانش شهرسازی، 1(1)، 101-117
اجزاء شکوهی محمد، صباغی آبکوه، شیرین، خزاعی نژاد، فروغ. (1400) سنجش پایداری شاخصهای فضایی-کالبدی محلات راه آهن و رضاشهرِ مشهد با رویکرد شهرگرایی جدید. تحقیقات کاربردی علوم جغرافیایی، دوره 21، شماره 62، 157-181.
رهنما, محمدرحیم و بازرگان، مهدی. (1399). شناسایی محورهای دارای قابلیت پیاده مداری در کلان شهر مشهد با استفاده از روش SDA و رهیافت نوشهرگرایی. فصلنامه علمی- پژوهشی اطلاعات جغرافیایی سپهر، دوره 29، شماره 116، 181-203.
محمدی دوست, سلیمان, خانی زاده, محمد علی, زیلایی, شهباز. (1395). امکان سنجی بکارگیری اصول نوشهرگرایی در بازآفرینی پایدار محلات ناکارآمد و مسأله دار شهری با تأکید بر رشد هوشمند (مورد پژوهی: بخش مرکزی شهراهواز). فصلنامه علمی - پژوهشی برنامه ریزی منطقه ای، 6(24)، 215-230.
References:
1. Grant, Jill, (2015) ‘New Urbanism’, International Encyclopedia of the Social & Behavioral Sciences (Second Edition), pp: 809–814.
2. Fornell, C., & Larcker, D. F. (۱۹۸۷). Evaluating Structural Equation Models with Unobservable Variables and Measurement Error. Journal of Marketing Research, ۱۸(۱), ۳۹-۵۰.
3. -Tenenhaus, M., Amato, S., & Esposite Vinzi, V. (۲۰۰۴). A global goodness-of-fit index for PLS structural equation modelling. In Proceeding of the XLII SIS scienific meeting, ۷۳۹-۷۴۲.
4. -Werts, C. E., Linn, R. L., & Jöreskog, K. G. (۱۹۷۴). Intraclass Reliability Estimates: Testing Structural Assumptions. Educational and Psychological Measurement, ۳۴(۱), ۲۵-۳۳.
5. Cysek-Pawlak, M.M., & Krzysztofik, S. (2018). The New Urbanism Principle of Quality Architecture and Urban Design versus Place Identity. A Case Study of Val D’Europe and the Manufaktura Complex. European Spatial Research and Policy, 25(2): 99-115.
6. Falconer, R., Newman, P., & Giles-Corti, B. (2010). Is practice aligned with the principles? Implementing new urbanism in Perth, Western Australia. Transport Policy, 17(5): 287-294.
7. Łucka, D. (2018). How to build a community. New Urbanism and its critics. Urban Development Issues, 59(1): 17-26.
8. Park, Y., Huang, S. K., & Newman, G. D. (2016). A statistical meta-analysis of the design components of new urbanism on housing prices. Journal of Planning Literature, 31(4): 435-451.
9. -Howell, Nicholas A.; Tu, Jack V.(2019); Moineddin, Rahim; Chen, Hong; Chu, Anna;
10. Foster, S., Hooper, P., Knuiman, M., Bull, F., & Giles-Corti, B. (2016). Are liveable neighbourhoods safer neighbourhoods? Testing the rhetoric on new urbanism and safety from crime in Perth, Western Australia. Social science & medicine, 164, 150-157.
11. -Charles. B (2000) ‘new urbanism and the city: potential applications and implications for distressed inner-city neighborhoods’, Housing Policy Debate 11(4): 761–801.
12. -Grant, Jill, Tsenkova, S. (2012), New Urbanism and Smart Growth Movements, International Encyclopedia of Housing and Home,pp 120–126
13. -Heins, Matthew, (2015), Finding Common Ground between New Urbanism and Landscape Urbanism, Journal of Urban Design, 0:3, 293-302,
14. Pozoukidou, G., & Chatziyiannaki, Z. (2021). 15-Minute City: Decomposing the new urban planning eutopia. Sustainability, 13(2), 928.
15. Jiang, R., Mao, C., Hou, L., Wu, C., & Tan, J. (2018). A SWOT analysis for promoting off-site construction under the backdrop of China’s new urbanisation. Journal of Cleaner Production, 173, 225-234.
16. Iravani, H., & Rao, V. (2020). The effects of New Urbanism on public health. Journal of Urban Design, 25(2), 218-235.
17. Elshater, A. (2018). Towards a refined new concept of new urbanism in Egypt. Asian Journal of Environment-Behaviour Studies, 3(8): 205-220.
18. -Jie Gao 1, Yan Song, Jiang Zhou 4 and Dingxin Wu (2021), Locating New Urbanism Developments in the U.S.: Which Cities Have New Urbanism and Why? , Fabrizio Battisti and Luca Salvati,
-Garde, Ajay(2021), New Urbanism: Past, Present, and Future, Department of Urban Planning and Public Policy, University of California at Irvine, Irvine, CA 92697–7075, USA;