تحلیل توزیع فضایی و مکان یابی فضاهای سبز شهری با منطق فازی، نمونه موردی شهر شیراز

فرزانه جاویدی ¹ ( دانشجوی کارشناسی ارشد برنامه ریزی شهری،دانشگاه شیراز )
علی رضا صادقی ² ( دانشیار بخش شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز )
خلیل حاجی پور ³ ( استادیار بخش شهرسازی دانشکده هنر و معماری دانشگاه شیراز )

تاریخ ارسال : 1402/08/29 تاریخ تایید : 1403/04/03

کلید واژه: شیراز, مکانیابی, منطق فازی, فضاهای سبز شهری,

چکیده مقاله :

با توجه به کاهش پهنه ها و فضاهای سبز، نیاز به فضاهای تفریحی، بهبود کیفیت هوای شهر، مکان‌یابی مناسب و بهینه فضاهای سبز درون شهری امری حیاتی و پر اهمیت محسوب می‌شود. مسئله اصلی مورد بررسی در این مقاله، مکان‌یابی فضاهای سبز درون شهری و اهمیت آن برای بهبود کیفیت زندگی شهروندان و حفظ محیط زیست است. این مقاله به بررسی چگونگی برنامه‌ریزی و مکان‌یابی مناسب فضاهای سبز در شهرها به منظور بهبود کیفیت زندگی شهروندان می‌پردازد. هدف اصلی این تحقیق بررسی مکان‌یابی فضاهای سبز در شهر شیراز با استفاده از روش توصیفی-تحلیلی،با استفاده از معیارهای کاربری‌های سازگار و کاربری ناسازگار، دسترسی و جمعیت که از بررسی منابع کتابخانه‌ای و مقالات معتبر تدوین شد. برای این منظور، از روش تحلیل سلسله مراتبی (AHP) و روش فازی (Fuz‌zy) برای ارزیابی و انتخاب مکان‌های مناسب برای احداث فضاهای سبز در شهر استفاده خواهد شد.نتایج پژوهش بر طبق همپوشانی پارک‌های وضع موجود مناطق شیراز با نقشه مکان‌‌های بهینه استخراج شده از معیارهای مکا‌ن‌یابی نشان‌دهنده این است که مناطق 6،7،1،2،10،11،9اکثریت پارک‌ها در محدوده بهینه بالای 60 درصد بهینه قرار گرفته‌اند و سایر مناطق3،5،8،4، نیز تعدادی از پارک‌ها در محدوده نامطلوب کمتر 40 درصد بهینه واقع شده‌اند و برای مکان‌های آتی فضاهای سبز به تفکیک مناطق بر طبق نقشه مکان‌یابی پیشنهاد شده است. در نهایت باید ذکر نمود مکان‌یابی فضاهای سبز باید به صورت کمی و هم کیفی در دسترس باشد تا کارایی لازم را در شهر داشته‌باشد و با انتخاب بهینه فضاهای سبز شهری، شهرها می توانند به ایجاد آینده‌ای عادلانه تر، پایدارتر کمک کنند.

چکیده انگلیسی :

Cities, as centers of population and economic activity, play a crucial role in today's world. However, urban growth and development often come with various environmental damages. One serious consequence of this development is the reduction and destruction of green spaces within cities. Given the reduction in green spaces, the need for recreational spaces, improved air quality in the city, and the vital importance of suitable and optimal location of urban green spaces are considered crucial. The main issue examined in this article is the location of urban green spaces and its significance for improving the quality of life for citizens and preserving the environment. This article investigates how to plan and locate suitable green spaces in cities to enhance the quality of life for citizens. The main goal of this research is to examine the location of green spaces in the city of Shiraz using a descriptive-analytical method, based on compatible and incompatible land uses, accessibility, and population criteria formulated from reputable sources and articles. To achieve this, the Analytic Hierarchy Process (AHP) and Fuzzy method will be used to evaluate and select suitable locations for establishing green spaces in the city. The research results, based on the overlap of existing park areas in Shiraz with the map of optimal locations extracted from location criteria, indicate that regions 6, 7, 1, 2, 10, 11, 9 have the majority of parks located within the optimal range of over 60%, while other regions 3, 5, 8, 4 have some parks located within the undesirable range of less than 40% optimal. Proposed green space locations for future development are suggested based on regional differentiation in the location map. Ultimately, it is essential to emphasize that the location of green spaces should be both quantitatively and qualitatively accessible to ensure necessary efficiency in the city. By selecting optimal urban green spaces, cities can contribute to creating a fairer, more sustainable future.