جایگاه انرژیهای نو و تجدیدپذیر در زیست پذیرانه کردن شهرها، مطالعه موردی شهر تهران
محورهای موضوعی : فصلنامه علمی و پژوهشی پژوهش و برنامه ریزی شهریغلامرضا کاظمیان 1 , افشین رسولی 2 , محمد مهدی خزایی 3
1 - استاد جغرافیا و برنامه ریزی شهری، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
2 - باشگاه پژوهشگران و نخبگان جوان
3 - کارشناس ارشد اقتصاد محیط زیست، دانشگاه علامه طباطبایی، تهران، ایران
کلید واژه: آلودگی هوا, زیست شهر پایدار, انرژیهای تجدیدپذیر, اقتصاد سنجی,
چکیده مقاله :
در نظام سرمایه داری معاصر، شهر به عنوان مکان مناسب و شهرنشینی به عنوان شیوه مطلوب زیستن در آن به شمار می‌آید. شهر تهران، رشد شهری ناهمگون و رشد شتابان جمعیت شهری در اثر مهاجرت گسترده روستا به شهر، تمرکز صنایع سبک وسنگین، تغییر الگوی مصرف و رشد برونزا، توسعه فیزیکی شهر در قبال تخریب باغات و اراضی کشاورزی و ازهمه مهم‌تر آلودگی‌های صوتی و زیست‌محیطی، این شهر را از یک شهر زیست‌پذیر پایدار دورکرده است. در این مقاله به بررسی مهم‌ترین فاکتورهای یک شهر زیست‌پذیر پرداخته شده و مهم‌ترین مشکل شهر تهران در راه رسیدن به یک زیست شهر پایدار شناسایی شده است. روش تحقیق در این پژوهش کاربردی- توصیفی بوده و ابزار گردآوری اطلاعات جمع آوری منابع کتابخانه‌ای، مطالعات میدانی و بررسی اسناد است. برای شناسایی مهم‌ترین مولفه‌های زیست شهر پایدار پرسشنامه‌ای تهیه و آن را بین دانشجویان و اساتید دانشگاهی، کارمندان شهرداری مناطق مختلف تهران، سازمان بهره‌وری انرژی ایران و برخی از شهروندانتهرانی در فصل بهار سال 1395 در مناطق کمتر برخوردار از مولفه‌های زیست شهر پایدار توزیع شد. با استفاده از جدول نمونه گیری مورگان 156 نفر به عنوان نمونه انتخاب گردید. پس از جمع‌آوری آنها، داده‌هایی که وزن کمتری را به خود اختصاص دادند حذف شده و با استفاده از مدل ANP مهم‌ترین معیار موثر در نازیست‌پذیر کردن شهر تهران شناسایی شد. سپس مسیر تحقیق به سمت برخورد با این پدیده یعنی آلودگی هوا پیش برده شده و با استفاده از مدل‌های اقتصاد سنجی، استفاده از انرژیهای تجدیدپذیر و پاک پیشنهاد شده است. در نهایت، با انجام آزمون فیشر- لیمر و آزمون هاسمن، مشخص شد که می‌توان با افزایش سرانه تحقیق و توسعه انرژیهای پاک میزان آلاینده‌ها را در تهران کاست و تهرانی زیست‌پذیر ساخت.
In the Tehran city due to the wide migration of the village to the city, the focus of the light and heavy industry, the changing in pattern of consumption and exogenous growth, the physical development of the city for destruction of gardens and agricultural land, incompatible uses, no municipal sewage suitable and landfill sites and most importantly, sound and environmental pollution create heterogeneous urban growth and the rapid growth of urban population and this subject cause the Tehran city from a sustainable city to unsustainable city. In this article the most important factors of a habitable city have been investigated. As a way to reach a sustainable city the most important problem in Tehran has been identified. Applied-descriptive research method was used and library resources, field studies and document review was used for collecting information. After collecting initial factors the weighted factors that were weighed less were removed by using SPSS software then checking the relationship between the criteria for a living city by using the AMOS software and the most important factor in creating Tehran unsustainability has been identified by using the ANP model. Then, the research route was aimed at dealing with this phenomenon, namely, air pollution. By using econometric models has been proposed the use of renewable and clean energy. For the correctness of the materials, an econometric model was used to analyze the relationship between the cost of research and development of energy by emissions carbon dioxide per capita during the years 1383-1393 for the four countries of Iran, Turkey, Germany and Italy. According to conducting the Fisher-Lime test And Hasman test, it became clear with increase the research and development of clean energy per capita reduce the amount of pollutants in Tehran and make Tehran sustainable.
قره گوزلو، علیرضا، آل شیخ اصغر، (1392)، واکاوی نگرشهای عمده کنترل آلودگی هوای ناشی از ترافیک در مدیریت شهری به منظور ارائه چارچوبی منطبق بر پارادایم پایداری در تامین مالی شهرداری‌ها، فصل نامه جغرافیا و برنامه‌ریزی شهری چشم انداز زاگرس، سال سوم، شماره 9، پاییز.
خیاط، نوید و سلیقه زاده، علی (1393).کاربرد ژئوسنتیک‌ها در دفن زباله، دهمین کنفرانس دانشجویی مهندسی عمران، تهران. ص11.
شهرداری تهران، (1394)، شرکت کنترل کیفیت هوا، وابسته به شهرداری تهران، صفحه 6،.
پورجعفر، محمدرضا و خدائی، زهر(1393). رهیافتی تحلیلی در شناخت مولفه‌ها، شاخص‌ها و بارزه‌های توسعه پایدار شهری، مجله مطالعات توسعه اجتماعی ایران، سال سوم، شماره سوم، تابستان. ص.27.
بندرآباد، علیرضا، (1394)، «شهر زیست پذیر از مبانی تا معانی»، انتشارات آذرخش تهران، زمستان 94: صفحه 64
اسلامی غلامرضا (1392). مواجهه با مشکلات و توسعه درونزای شهری، نشریه صفه، شماره34، تهران
گلکار، کوروش، (1390)، «نشاط و سرزندگی در شهر به کمک طراحی شهری»، مجله شهر نگار، شماره 39، تهران.
جیکوبز، جین، (1392)، «مرگ و زندگی شهرهای بزرگ آمریکایی»، ترجمه: حمید رضا پارسی و آرزو افلاطونی، انتشارات دانشگاه تهارن، تهران.
استادی، مهدی، حبیبیان، میقات، "جایگاه انرژیهای تجدیدپذیر در نظریه حملونقل پایدار"، دوازدهمین همایش ارزیابی ارزیابی اثرات زیست محیطی ایران، تهران، 1394.
فرجام، رسول (1391)، شاخص‌هایی برای توسعه پایدار در نواحی شهری و طرح ریزی شهر پایدار، انتشارات سازمان مدیریت و برنامه ریزی کشور. تهران.
موسسه تحقیق و پژوهش وزارت نیرو، 1393، نشریه هیدروژن، شماره 11. ص 21
بنایی.محمد.ح، علی.مؤمنی، محسن.بادی بوردی و مریم.جلیلی.ملکوتی(1389 ). خاکهای ایران، انتشارات سنا.
خزایی، مهدی و رسولی، افشین، (1393)، نگرشی نو به هزینه‌های تحقیق و توسعه، همایش انرژیهای تجدیدپذیر، دانشکده اقتصاد دانشگاه علامه طباطبایی، بهار 93. صص14-23.
محمدی، علی(1391). بررسی و محاسبه هزینه‌های خارجی انتقال کارگاه‌های کوچک آلاینده و مزاحم آب کاری درون شهری تهران به شهرک صنعتی خوارزمی،مقاله 4، دوره 10، شماره 2، تابستان، صفحه 34-42
مشرف زاده، علی اکبر، دلارستاقی، مجتبی(1393)، آلاینده‌های خطرناک هوا و اثرات آن بر محیطهای شهری، پنجمین همایش تخصصی مهندسی محیط زیست. تهران. صص 25
رسولی، افشین، عطارپور، محمد و اکبربیکی، مینا (1393).ارتباط بین مدیریت فناوری و توسعه پایدار شهر، چهرامین کنفرانس بین المللی مدیریت تکنولوژی، کیش
Martı´nez-Zarzoso, I., Bengochea-Morancho, A. and Morales-Lage, R. (2006), “The impact of population on CO2 emissions: evidence from European countries”, Report No. 98.2013, FondazioneEni Enrico Mattei, Milano.
United Nations Framework Convention on Climate Change (1999), Kyoto Protocol to the United Nations Framework Convention on Climate Change, United Nations Framework Convention on Climate Change, Germany (2012).
International Energy Agency (2006b), IEA Energy Statistics – R&D Statistics 2011, International Energy Agency, Paris, available at:
www.iea.org/Textbase/stats/rd.asp Corresponding author.
Moss, M.; M. Kaufman, S. and M. Townsend, A. (2009). "The relationship of sustainability to telecommunications", Technology in Society 28: (235–244).
Landry. Charles (2015), “urban vitalitys A new source of urban competitiviness” prince claus fund journal,ARCHIS issue Urban Vitality/Urban Heroes.
http://www.solarnovus.com/policy-in-turkey-encourages-renewable-energy-generation_N7146.html. 2013.
Timmer And Seymoar (2014), » the livable city « ,the world urban forum 2006 , vancover , Canada, International center for sustainable cities.
Crowhurst,Suzanne H. and Henry Lennard (2008), » livable cities « , New York, USA: gondolier press.
_||_
Martı´nez-Zarzoso, I., Bengochea-Morancho, A. and Morales-Lage, R. (2006), “The impact of population on CO2 emissions: evidence from European countries”, Report No. 98.2013, FondazioneEni Enrico Mattei, Milano.
United Nations Framework Convention on Climate Change (1999), Kyoto Protocol to the United Nations Framework Convention on Climate Change, United Nations Framework Convention on Climate Change, Germany (2012).
International Energy Agency (2006b), IEA Energy Statistics – R&D Statistics 2011, International Energy Agency, Paris, available at:
www.iea.org/Textbase/stats/rd.asp Corresponding author.
Moss, M.; M. Kaufman, S. and M. Townsend, A. (2009). "The relationship of sustainability to telecommunications", Technology in Society 28: (235–244).
Landry. Charles (2015), “urban vitalitys A new source of urban competitiviness” prince claus fund journal,ARCHIS issue Urban Vitality/Urban Heroes.
http://www.solarnovus.com/policy-in-turkey-encourages-renewable-energy-generation_N7146.html. 2013.
Timmer And Seymoar (2014), » the livable city « ,the world urban forum 2006 , vancover , Canada, International center for sustainable cities.
Crowhurst,Suzanne H. and Henry Lennard (2008), » livable cities « , New York, USA: gondolier press.