بررسی مسئولیت پزشک در جراحی با نگاهی به آموزه های فقهی

محورهای موضوعی : نامه الهیات

محمدکاظم رستمی کفاکی ¹ (دانشجوی دکترای گروه فقه و حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی،تهران، ایران.)
ابراهیم یاقوتی ² (استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران (نویسنده مسئول))
امراله نیکومنش ³ (استادیار گروه فقه و حقوق اسلامی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران، ایران)

تاریخ دریافت : 1402/03/20 تاریخ پذیرش : 1402/04/24 تاریخ انتشار : 1402/01/01

کلید واژه: مسئولیت کیفری, فقه اسلامی, مسؤولیت مدنی, خطای پزشکی, تعهد و مسؤولیت پزشک,

چکیده مقاله :

مسئولیت مدنی پزشک،به عنوان یکی از مقوله های مورد بحث در حوزه مسئولیت مدنی وحقوق خصوصی، از اهمیتی به سزا برخوردار است. مسئولیت مدنی در حقوق ایران به تبعیت از نظرغالب فقهی، مبتنی بر نظریه اتلاف وتسبیب است. بر این اساس، بیشتر حقوقدانان مسئولیت پزشک رانیز با تکیه بر این دو قاعده توجیه نموده اند.نتیجه این امر آن است که پزشک در صورت مباشرت در ورود صدمه به بیمار، چه تجویز داروی اشتباهی،یا قصور در اعمال جراحی وغیره در هر صورت مسئول شناخته می شود ودر صورت تسبیب در ورود زیان،تنها در موردی ضمان را برعهده دارد که مرتکب تقصیر شده باشد.با توجه به بررسی سیر تاریخی قوانین مصوب در باب مسئولیت پزشک در حقوق ایران، به موجب قانون مجازات 13۹2 در صورت عدم تقصیر پزشک در علم و عمل ضمانی برای وی وجود ندارد، هرچند برائت اخذ نکرده باشد (تبصره 1 ماده 4۹۵)؛ در واقع قانون مجازات جدید مبنای تقصیر را پذیرفته است. این در حالی است که پیش از این پزشک ضامن هرگونه خسارتی بود که در حین درمان به بیمار وارد می شد ولو مرتکب قصوری هم نمی شد.

چکیده انگلیسی:

The civil liability of the doctor, as one of the discussed categories in the field of civil liability and private rights, is very important. Civil liability in Iranian law is based on the theory of loss and accrual, according to the majority of jurisprudence. Based on this, most of the jurists have justified the doctor's responsibility by relying on these two rules. The result of this is that the doctor is responsible in any case if he is responsible for harming the patient, whether it is prescribing the wrong medicine, or negligence in surgery, etc. It is known, and in case of incurring a loss, he is liable only in the case that he is at fault.According to the review of the historical course of the approved laws regarding the responsibility of the doctor in Iranian law, according to the Penal Law of 2012, if the doctor is not at fault in knowledge and action, there is no guarantee for him, even if he has not been acquitted (Comment 1, Article 495); In fact, the new penal law has accepted the basis of guilt. This is despite the fact that before this, the doctor was the guarantor of any damage caused to the patient during the treatment, even if he did not commit negligence.