بررسی عامل‌های سبک زندگی در خانواده‌های روستایی با مطالعه‌ای در بین خانواده‌های روستایی شهرستان بستان‌آباد استان آذربایجان‌شرقی

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

رضا خورشیدی زگلوجه ¹ (دانشجوی دکتری جامعه‌شناسی اقتصاد و توسعه، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران- ایران.)
کرم حبیب‌پور گتابی ² (استادیار گروه جامعه‌شناسی، دانشگاه خوارزمی، تهران- ایران (نویسنده مسئول).)
روزا کرم‌پور ³ (استادیار گروه جامعه‌شناسی، واحد تهران مرکزی، دانشگاه آزاد اسلامی، تهران- ایران)

تاریخ دریافت : 1396/09/17 تاریخ پذیرش : 1396/12/23 تاریخ انتشار : 1397/01/01

کلید واژه: سبک زندگی, عامل‌های محوری, سبک تلفیقی,

چکیده مقاله :

هدف ازتحقیق حاضر شناسایی عامل های محوری سبک زندگی خانواده های روستایی شهرستان بستان آباد و تعیین سهم آن ها در تبیین تغییرات سبک زندگی است. روش تحقیق پیمایشی بوده و جامعه آماری پژوهش حاضر در بر گیرنده سرپرستان خانواده های روستایی شهرستان بستان آباد به تعداد 18645 نفر درسال 1395 می باشدکه از این تعداد 376 نفر براساس فرمول کوکران و به شیوه نمونه گیری خوشه ای چندمرحله ای انتخاب شده اند. روش آماری مورد استفاده، آمار توصیفی همراه با تحلیل عاملی و ابزار گردآوری اطلاعات پرسشنامه بوده است که اعتبار ابزار گردآوری اطلاعات از طریق اعتبار صوری و پایایی آن با آلفای کرونباخ اندازه گیری شد. بر اساس یافته تحقیق می توان در بعد اقتصادی از عامل های تولیدگرا، پس اندازگرا، مصرف گرا، در بعد اجتماعی ازعامل های مشارکت گرا، جمع گرا و دگردوست نام برد. عامل های ازدواج گرا و پسرگرا دربعد ارزش ها هستند و دربعد هویتی عامل های اصالت گرا، خودباور و تکلیف گرا استخراج شدند، درنهایت عامل های مدرن گرا و سنت گرا در بعد نظامندی خانواده و دین مداری در حوزه دین داری خانواده به دست آمدند. هم چنین نتایج تحقیق نشان داد که از میان ابعاد سبک زندگی، بعد اقتصادی با سه عامل محوری یعنی تولید، پس انداز و مصرف با بیشترین مقدار ویژه نزدیک به 60 درصد تغییرات سبک زندگی خانواده های روستایی را تبیین می کند. با جمع بندی عامل های استخراجی می توان از سبک زندگی تلفیقی (ترکیبی از سنت و مدرن) نام برد که در خانواده های روستایی حاکم است

چکیده انگلیسی:

هدف از این مطالعه شناسایی عوامل کلیدی شیوه زندگی خانواده های روستایی و تعیین اهمیت آنها در توضیح تغییرات شیوه زندگی است. روش تحقیق پیمایشی بوده و جامعه آماری این پژوهش در سال 1395 نگهبانان خانوار روستایی در شهر بوستون آباد (18956 نفر) بود که 376 نفر از آنها به عنوان نمونه بر اساس فرمول کوکران و روش نمونه گیری خوشه ای چند مرحله ای انتخاب شدند. آمار توصیفی همراه با تحلیل عاملی و پرسشنامه ابزار جمع آوری داده ها بود. روایی و پایایی ابزار جمع آوری اطلاعات از طریق روایی صوری و آلفای کرونباخ اندازه گیری شد. بر اساس یافته های این پژوهش، در ابعاد اقتصادی، شیوه های تولید گرا، صرفه جویی و مصرف کننده گرا می تواند در ابعاد اجتماعی ذکر شود، عوامل مشارکتی، جمع گرایی و دوستی، و در بعد ارزش ها، عوامل خانوادگی و خانوادگی محسوب می شوند. همچنین، در ابعاد هویت، اصل، اعتقادات و وظیفه گرا استخراج شد. در نهایت، عوامل مدرنیست و سنت گرایانه در ابعاد سیستماتیک جهت گیری خانوادگی و مذهبی در زمینه دین خانواده به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان ابعاد سبک زندگی، اقتصاد با سه عامل اصلی، یعنی تولید، صرفه جویی و مصرف و بالاترین میزان تخصص، می تواند تقریبا 60٪ تغییرات زندگی در خانواده های روستایی را توضیح دهد. با جمعآوری مواد استخراجی، می توان نتیجه گرفت که یک زندگی ترکیبی (ترکیبی از مدرنیست و سنتیسم) در خانوارهای روستایی غالب است. در ابعاد ارزش ها عوامل خانوادگی و پسرانه در نظر گرفته می شود. همچنین، در ابعاد هویت، اصل، اعتقادات و وظیفه گرا استخراج شد. در نهایت، عوامل مدرنیست و سنت گرایانه در ابعاد سیستماتیک جهت گیری خانوادگی و مذهبی در زمینه دین خانواده به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان ابعاد سبک زندگی، اقتصاد با سه عامل اصلی، یعنی تولید، صرفه جویی و مصرف و بالاترین میزان تخصص، می تواند تقریبا 60٪ تغییرات زندگی در خانواده های روستایی را توضیح دهد. با جمعآوری مواد استخراجی، می توان نتیجه گرفت که یک زندگی ترکیبی (ترکیبی از مدرنیست و سنتیسم) در خانوارهای روستایی غالب است. در ابعاد ارزش ها عوامل خانوادگی و پسرانه در نظر گرفته می شود. همچنین، در ابعاد هویت، اصل، اعتقادات و وظیفه گرا استخراج شد. در نهایت، عوامل مدرنیست و سنت گرایانه در ابعاد سیستماتیک جهت گیری خانوادگی و مذهبی در زمینه دین خانواده به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان ابعاد سبک زندگی، اقتصاد با سه عامل اصلی، یعنی تولید، صرفه جویی و مصرف و بالاترین میزان تخصص، می تواند تقریبا 60٪ تغییرات زندگی در خانواده های روستایی را توضیح دهد. با جمعآوری مواد استخراجی، می توان نتیجه گرفت که یک زندگی ترکیبی (ترکیبی از مدرنیست و سنتیسم) در خانوارهای روستایی غالب است. خود اعتقادات و وظیفه گرا استخراج شد. در نهایت، عوامل مدرنیست و سنت گرایانه در ابعاد سیستماتیک جهت گیری خانوادگی و مذهبی در زمینه دین خانواده به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان ابعاد سبک زندگی، اقتصاد با سه عامل اصلی، یعنی تولید، صرفه جویی و مصرف و بالاترین میزان تخصص، می تواند تقریبا 60٪ تغییرات زندگی در خانواده های روستایی را توضیح دهد. با جمعآوری مواد استخراجی، می توان نتیجه گرفت که یک زندگی ترکیبی (ترکیبی از مدرنیست و سنتیسم) در خانوارهای روستایی غالب است. خود اعتقادات و وظیفه گرا استخراج شد. در نهایت، عوامل مدرنیست و سنت گرایانه در ابعاد سیستماتیک جهت گیری خانوادگی و مذهبی در زمینه دین خانواده به دست آمده است. نتایج پژوهش نشان داد که در میان ابعاد سبک زندگی، اقتصاد با سه عامل اصلی، یعنی تولید، صرفه جویی و مصرف و بالاترین میزان تخصص، می تواند تقریبا 60٪ تغییرات زندگی در خانواده های روستایی را توضیح دهد. با جمعآوری مواد استخراجی، می توان نتیجه گرفت که یک زندگی ترکیبی (ترکیبی از مدرنیست و سنتیسم) در خانوارهای روستایی غالب است. در میان ابعاد سبک زندگی، اقتصاد با سه عامل اصلی، یعنی تولید، صرفه جویی و مصرف و بالاترین میزان تخصص، می تواند تقریبا 60٪ تغییرات در سبک زندگی را در خانواده های روستایی توضیح دهد. با جمعآوری مواد استخراجی، می توان نتیجه گرفت که یک زندگی ترکیبی (ترکیبی از مدرنیست و سنتیسم) در خانوارهای روستایی غالب است. در میان ابعاد سبک زندگی، اقتصاد با سه عامل اصلی، یعنی تولید، صرفه جویی و مصرف و بالاترین میزان تخصص، می تواند تقریبا 60٪ تغییرات در سبک زندگی را در خانواده های روستایی توضیح دهد. با جمعآوری مواد استخراجی، می توان نتیجه گرفت که یک زندگی ترکیبی (ترکیبی از مدرنیست و سنتیسم) در خانوارهای روستایی غالب است.

منابع و مأخذ:

الفت، سعیده؛ و سالمی، آزاده. (1391). مفهوم سبک زندگی، فصلنامه مطالعات سبک زندگی. شماره 1، پاییز.

باینگانی، بهمن؛ ایراندوست، سیدفهیم؛ و احمدی، سینا. (1392). سبک زندگی از منظر جامعه­شناسی: مقدمه­ای بر شناخت و واکاوی مفهوم سبک زندگی، فصلنامه مهندسی فرهنگی. سال هشتم، شماره 77.

بخارایی، احمد؛ شربتیان، محمدحسن؛ و احمدی، اعظم. (1394). تحلیل رابطه جامعه­شناختی سبک زندگی و گرایش به حقوق شهروندی مطالعه موردی دانشجویان پیام نور خراسان جنوبی، فصلنامه جامعه­شناسی کاربردی. سال بیست و ششم، شماره پیاپی 6، شماره چهارم، زمستان.

بنت، اندی. (1386). فرهنگ و زندگی روزمره. ترجمه: لیلا، جوافشانی؛ و حسن، چاوشیان. تهران: انتشارات اختران. چاپ اول.

بهنوئی گدئه، عباس، و ابراهیمی، قربانعلی. (1387). بررسی جامعه­شناختی گونه­های هویتی در بین جوانان (مطالعه موردی بابلسر)، فصلنامه مطالعات ملی. شماره 33.

بهنوئی گدئه، عباس. (1391). جوانان، سبک زندگی و هویت اجتماعی، ارزیابی جامعه­شناختی سبک زندگی و هویت اجتماعی جوانان بابلسر، فصلنامه مطالعات سبک زندگی. سال اول، شماره 116.

بیگدلو، مهدی؛ و باقری، عبدالرضا. (1394). نقش اعتماد و امنیت عمومی درتوسعه پایدار اقتصادی جمهوری اسلامی­ایران، پژوهشنامه نظم و امنیت انتظامی. شماره  29، دوره هشتم.

پارسامهر، مهربان؛ و رسولی­نژاد، سیدپویا. (1394). بررسی رابطه سبک زندگی سلامت محور با سلامت اجتماعی در بین مردم شهر تالش، فصلنامه توسعه اجتماعی. دوره دهم، شماره 1.

چاوشیان، حسن؛ و اباذری، یوسف. (1381). از طبقه اجتماعی تا سبک زندگی، مجله نامه علوم اجتماعی. شماره 20، ص 24.

حمیدی، نفیسه؛ و فرجی، حسن. (1386). سبک زندگی و پوشش زنان تهران، فصلنامه تحقیقات فرهنگی. شماره اول، صص 92-65.

خوشنویس، ناهید. (1389). رسانه و سبک زندگی. ماهنامه روابط عمومی ایران، شماره 73، ص 10.

خواجه نوری، بیژن؛ روحانی، علی؛ و هاشمی، سمیه. (1390). رابطه سبک زندگی و تصوربدن، مطالعه موردی زنان شهر شیراز، فصلنامه تحقیقات فرهنگی. دور چهارم، شماره 1، بهار.

ربانی، رسول؛ و رستگار، یاسر. (1387). سبک زندگی و فرهنگ مصرفی، مجله مهندسی فرهنگی. صص 24 -23.

رسولی، محمدرضا. (1382). بررسی مؤلفه­های سبک زندگی در تبلیغات تجاری تلویزیون، مجله علوم اجتماعی. 23، ص 54.

زارع، بیژن؛ و فلاح، محمد. (1391). بررسى سبک زندگى جوانان در شهر تهران و عوامل مؤثر بر آن، فصلنامه تحقیقات فرهنگی. دوره پنجم، شماره 4.

شریفی، احمد حسین. (1391). سبک زندگی به عنوان شاخصی برای ارزیابی سطح ایمان، مجله معرفت فرهنگی اجتماعی. شماره 11.

عدلی­پور، صمد؛ بنیاد، لیلی؛ و بردیافر، نیما. (1394). تحلیل رابطه سبک زندگی با هویت فرهنگی جوانان شهر تبریز، مجله مطالعات ملی. شماره 64.

فیست، جسن؛ و گریگوری، جی فیست. (1395). نظریه­های­های شخصیت. ترجمه: یحیی، سیدمحمدی. تهران: نشر روان.

قادرزاده، امید؛ و فهیم، ایراندوست. (1393). مطالعه­کیفی سنخ­های سبک زندگی، مطالعه جوانان شهرمهاباد، جامعه­شناسی کاربردی. سال بیستم، شماره 55، صص 161-135.

گیدنز، آنتونی. (1382). مبانی جامعه­شناسی. ترجمه: منوچهر، صبوری. تهران: نشر نی.

 

محمودی، محمدجواد؛ و احراری، مهدی. (1392). درآمدی براقتصاد جمعیت نگرش­ها، روش­ها و یافته­ها.تهران: نشر موسسه مطالعات  و مدیریت جامع  و تخصصی جمعیت کشور.

مهدوی­کنی، سعید. (1386). مفهوم سبک زندگی و گستره آن در علوم اجتماعی، فصلنامه تحقیقات فرهنگی. شماره اول، صص  230- 199.

اندرسون، وات. توماس و گلدن، لیندا ل. (1984 ). شیوه زندگی و روانشناسی: انتقادی و پیشنهاد انتقادی ، پیشرفت در تحقیقات مصرف کننده . حجم 11

آلن، ج.، Voget، R. و Cordes، S. (2002). کیفیت زندگی در Nebraska روستایی: روند و تغییرات . موسسه کشاورزی و منابع طبیعی.

آنا ماریا تالوس. (2016). تأثیر شیوه زندگی جمعیت بر مشخصات سلامت محلی . مطالعه موردی: شهرستان ایلومیتا دانشکده جغرافیا، دانشگاه بوچارست.

بل، دیوید. (2005). شیوه زندگی عادی ، ایالات متحده. McGrawhill: نیویورک.

Benedikter، Roland & Anheier M. Juergen Smeyer. (2011). شیوه زندگی . دایره المعارف عامیانه مطالعات جهانی: ایلینوی.

Barron، L. & Gauntlett، E. (2002). گزارش مرحله اول - مدل پایداری اجتماعی . شاخص های مسکن و پروژه های پایدار جوامع، پرت، دانشگاه فردوسی، استرالیا غربی.

بوردیو، P. (1984). تمایز . لندن: Routledge و Kegan Paul

Carson, V., B & Arnold, E. (1996). Mental Health Nursing: The Nurse Patient Journey. Philadelphia: W. B. Saunders.

Day, J. M. (2011). “Religious factors in moral decisionmaking: Towards an integrated”. socio- cultural developmentalmodel, Estudios de Psicología, 32. P.p: 147-161.

G, T, Z. (2004). Chance for Socially sustainableDevelopment. Programme Office for.

Hua, Yang., Jian, Gao., Tianhao, Wang., Lihong, Yang.,Yao, Liu., Yao, Shen., Jian, Gong., Wei, Dai., Jing, Zhou., Jie, Gu., Zhigang, Pan., Shanzhu, Zhu. (2016) Association between adverse mental healthand an unhealthy lifestyle in rural- to- urbanmigrant workers in Shanghai.

Joubert, C., E. (1995). “Catholicism and indices of social pathology in the states”, Psychological Reports. 76, P.p: 573-574.

Joanna, Suliburska., Paweł, Bogdański., Danuta, Pupek- Musialik., Marta, Głód-Nawrocka., Hanna, Krauss., Jacek, Piątek. (2012).Analysis of lifestyle of young adults in the rural and urban areas, Annals of Agricultural and Environmental Medicine. Vol 19, No 1.

Lamont M, (1996). Cultural and moral boundaries in the us: structural position, geographic location, and lifestyle explanation. Poetics. 24: P.p: 31-56.

Maycroft, N. (2004). Cultural consumption and the myth of `life-style'''''''' in Capital & Class: Special Issue on Cultural Production October.

راجر، والش (2011). شیوه زندگی و سلامت روان. دانشگاه کالیفرنیا، دانشگاه ارویوین.

سوبل، مایکل. (1981). هزینه زندگی در کمدی آمریکایی : روابط شرط.