مطالعه تطبیقی بررسی نقش و کارکرد پدران در خانواده و میزان رضامندی آنان از موقعیت خود*

محورهای موضوعی : جامعه شناسی

زهرا قاسمی ¹

1 - عضو هیات علمی دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز، استادیار گروه‌ علوم‌اجتماعی؛ تهران- ایران.

تاریخ دریافت : 1394/12/22 تاریخ پذیرش : 1394/12/22 تاریخ انتشار : 1390/11/01

کلید واژه: رضامندی ‌پدر, پنداشت‌ پدر از نقش و جایگاه خود در خانواده, تفاوت‌های میان‌ نسلی پدر و فرزندان, تغییر نوع وظایف ‌عملی ‌پدر, تغییر تقسیم ‌کار پدر, تغییرات نقش‌ پدر‌, تغییر کارکرد پدر, تفاوت تحصیلی و سنی و طبقه اجتماعی و شغلی زن با مرد, ساخت اقتصادی خانواده,

چکیده مقاله :

خانواده از مهم ترین نهادهای جامعه است و پدر به عنوان عنصر اصلی خانواده در سه سطح کلان، میانه و خرد در نظام اجتماعی همپای خانواده کارکرد تاثیرگذار بر جامعه دارد. این مقاله با هدف شناخت عوامل برجسته و اصلی موثر بر نارضایتی پدر از نقش و جایگاه خود در خانواده تدوین شده است. تحقیق توصیفی تبیینی است و با تعداد 500 پدر ساکن در تهران، دارای حداقل یک فرزند ازدواج نکرده، پرسشگری شده است. روش نمونه گیری احتمالی طبقه بندی است. چارچوب نظری تحقیق در سه سطح خرد، میانه، کلان تدوین شده است. با استفاده از دیدگاه دورکیم، وبر و مارکس، تغییر در تقسیم کار، میزان وابستگی پدر به والدین، تغییر نوع وظایف عملی پدر، تفاوت های میان نسلی پدر و فرزندان، تفاوت تحصیلی، سنی و شغلی زن و مرد، میزان پدرسالاری، میزان قدرت زن و در جامعه شناسی خرد میزان تابعیت زن، نوع پنداشت پدر از نقش و جایگاه خود در خانواده بررسی شده است.

چکیده انگلیسی:

  Family is one of the most important institutions of society and father as important member of family has effective function in three levels of social system of family (macro, micro and middle level). This paper aims to recognize the main factors that influence fathers' disapproval of his role in the family. The research is descriptive and explanatory and 500 fathers living in Tehran with at least one child who are not married were interviewed.                                                Sampling method is classification of probability and the theoretical framework of the study has been developed in three levels of median, macro and micro. Using a Durkheim, Weber and Marx theories the following variables are studied: changing in division of labor, father’s dependency to parents, changing of father’s practical tasks, generational differences between father and children, educational, age and job differences between women and men, patriarchy, the power of women. In micro sociological level, allegiance of women and the father’s assumption of his role in family are recognized.

منابع و مأخذ:

آرون‌، ر. (1370). مراحل‌اساسی‌اندیشه‌ در جامعه­شناسی. ترجمه:‌ باقر، پرهام. تهران‌: انتشارات‌ آموزش‌ انقلاب اسلامی.        ازکیا، م. (1370). مقدمه­ای بر جامعه­شناسی توسعه روستایی.تهران: انتشارات اطلاعات.

اعزازی، ش. (1380). جامعه­شناسی ­خانواده با تاکید بر نقش ­ساختار و کارکرد خانواده در دوران معاصر. تهران: انتشارات روشنگران و مطالعات زنان.

بروف، ر. (1369). نظریه­های توسعه نیافتگی. ترجمه: علی هاشمی­گیلانی. تهران: نشر سفیر.

بشیریه، ح. ‌(1378). جامعه مدنی و توسعه سیاسی در ایران گفتارهایی در جامعه­شناسی سیاسی.تهران: نشر نی.

بشیریه، ح. ‌(1378)‌. جامعه مدنی و توسعه سیاسی در ایران گفتارهایی در جامعه­شناسی سیاسی. تهران: نشر نی.

دورکیم‌، ا. (1369). تقسیم‌کاراجتماعی. ترجمه: باقر، پرهام. بابل: کتابسرای‌ بابل‌.

رابرتسون، ی. (1372). درآمدی بر جامعه با تاکید بر نظریه­های کارکردگرایی ستیز، کنش متقابل نمادی. ترجمه: حسین، بهروان. مشهد: انتشارات آستان قدس رضوی.

ریتزر، ج. (1374). نظریه جامعه­شناسی در دوران معاصر. ترجمه: محسن، ثلاثی. تهران: نشر علمی.  

ریتزر، ج. (1389). مبانی نظریه جامعه­شناختی معاصر و ریشه­های کلاسیک آن. ترجمه: خلیل، میرزایی. تهران: جامعه­شناسان.

ساروخانی، ب. (1375). جامعه­شناسی خانواده. تهران: نشر سروش.

قاسمی، ز. (1392). مطالعه تطبیقی تغییرات نقش و کارکرد پدر در خانواده و میزان رضامندی او از موقعیت فعلی خود (دیروز و امروز ).تهران: معاونت پژوهش دانشگاه آزاد اسلامی واحد تهران مرکز.

کوزر، ل. (1370). زندگی واندیشه‌بزرگان جامعه­شناسی. ترجمه: محسن،‌ ثلاثی. تهران‌: انتشارات‌ عالمی.  

کیویستو، پ. (1378). اندیشه­های بنیادی در جامعه­شناسی. ترجمه: منوچهر، صبوری. تهران: نشر نی.

کوئن، ب. (1370). در آمدی بر جامعه­شناسی. ترجمه: محسن، ثلاثی. تهران: انتشارات فرهنگ معاصر. 

  گیدنز، آ. (1374). جامعه­شناسی. ترجمه: منوچهر، صبوری. تهران: اورامان.

گریفتن، ک؛ و دیگران. (1376). توسعه انسانی دیدگاه و راهبرد. ترجمه: غلامرضا خواجه­پور. تهران: نشر وداد.

گولد، ج؛ و دیگران. (1376). فرهنگ علوم اجتماعی. ترجمه: محمدجواد زاهدی­مازندرانی. تهران: انتشارات مازیار.

گیدنز، آ. (1374). جامعه­شناسی. ترجمه: منوچهر، صبوری. تهران: اورامان.

گیدنز، آ. (1374). دیدگاه­هایی درباره دگرگونی اجتماعی. ترجمه: کاووس سیدامامی. تهران: مرکز نشر دانشگاهی.

میشل، آ. (1372). جنبش اجتماعی زنان. ترجمه: هما، زنجانی­زاده. مشهد: نشر نیکا.

وبر، م. (1368). مفاهیم‌اساسی‌جامعه‌شناسی. ترجمه: احمد، صدارتی. تهران: نشر مرکز.

هولاب‌، ر. ‌(1378). یورگن‌هابرماس‌نقددر حوزه‌عمومی. ترجمه: حیسن،‌ بشیریه. تهران: نشر نی‌.